سوکیاس کورکچیان (واراند)؛ شاعر، نقاش و مترجم ارمنی‌

مرسده پرتوی، شهروندخبرنگار

ایران را تمامی ایرانیان، فارغ از عقاید شخصی، دین یا مذهب‌ خود ساخته‌اند. خبرنگاران و شهروندخبرنگاران «ایران‌وایر» در مجموعه‌ای، چهره‌های برجسته اقلیت‌های دینی و مذهبی را معرفی می‌کنند. شما هم اگر با شخصیت‌های برجسته اقلیت‌های دینی آشنایی دارید یا داستان زندگی و خدمات آن‌ها را می‌دانید، با ایمیل [email protected] تماس بگیرید و روایت خود را با ما در میان بگذارید.

***

«واراند» با نام اصلی «سوکیاس کورکچیان»، شاعر، نقاش و مترجم ارمنی‌‌تبار ایرانی در سال ۱۳۳۳ خورشیدی در تهران متولد شد.

او تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران، در دبستان ارمنیان «کوشش» و دبیرستان ‏‏کوشش (داویدیان) به پایان رساند و طی سال‌های ۱۹۷۸ تا ۱۹۷۹ در فرانسه (پاریس) و بریتانیا به گذراندن دوره‌هایی در زمینه زبان و هنر پرداخت. 

پس از دریافت درجه کارشناسی زبان ارمنی از دانشکده زبان‌های خارجی «دانشگاه آزاد» تهران، در همین دانشکده مشغول تدریس زبان و ‏ادبیات ارمنی شد.

به گفته خودش، او در ابتدا به نقاشی گرایش داشته و این هنر را نزد اساتید مختلف فرا گرفته و سپس در ۱۴ سالگی به طور جدی به سرودن شعر پرداخته است. 

نخستین اشعار واراند در دو هفته‌نامۀ «آلیک نوجوانان» منتشر شد. او با روزنامه آلیک و شماری از نشریات ادبی ارمنستان و دیگر ‏کشورها همکاری کرده است. ‏«در راه آفتاب»، نخستین دفتر شعرش، در سال ۱۳۵۱ خورشیدی انتشار یافت. از آن پس، بیش از ۳۰ دفتر از اشعار و منظومه‌های او منتشر ‏شده است. 

واراند در زمینه‌های گوناگون شعر شامل اشعار تغزلی، حماسی، عرفانی، تاریخی، داستانی و نمایش‌نامه، هم‌چنین ترجمه شعر از ارمنی به فارسی و فارسی به ارمنی آثاری از خود به جای گذاشته است.  

آثار او به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسوی، ایتالیایی، ‏روسی، رومانیایی و ژاپنی ترجمه شده‌اند. گزیده‌ای از اشعارش را «احمد نوری‌زاده»، مترجم زبردست ادبیات ارمنی به فارسی ‏برگردانده است. ترانه‌های بسیاری نیز بر اساس شعرهای واراند ساخته شده و به اجرا درآمده‌اند.‏

او تاکنون ۳۳ مجموعه شعر به زبان‌های ارمنی، فارسی و انگلیسی منتشر کرده ‌است. «دفتر خاطرات یک بُوِهم»، «گل‌های سرخ گناه» و «سراب» از مجموعه آثار او هستند که به خاطر آن‌ها  جایزه‌های معتبر فرهنگی «نرسس شنورهالی»؛ «واهان تکیان» (ارمنستان) و هم‌چنین جایزه معتبر فرهنگی با نام «گئورگ مِلِدینتسی» از آن خود کرده‌ است.

واراند رییس «انجمن نویسندگان ارمنی» ایران بوده و نشان عالی فرهنگی «مسروب مقدس» از حوزه سیلیسی ارامنه لبنان و مدال طلای «ترقی فرهنگی» از سوی «بنیاد خیریه کنگره جهانی نویسندگان ارمنی» را دریافت کرده ‌است.

جایزه «کتاب سال ارمنستان» (گانتق) در بخش ترجمه به خاطر ترجمه‌ واراند «از ۱۰۰ سال شعر معاصر ایران» با عنوان «نگین‌های پر تلألو» به او اهدا شد. این اثر را که به همراه دیباچه و با مقدمه رییس نویسندگان ارمنستان در ۲۱۲ صفحه منتشر شده، واراند در سبک و سیاق یک دانش‌نامه به نگارش در آورده است. داوران از بین مترجمانی از زبان‌های فرانسه، روسی، آلمانی و اسپانیایی، کتاب نگین‌های پر تلألو را به عنوان اثر برگزیده انتخاب کردند.

او هم‌چنین در ۱۹۹۰ میلادی (۱۳۶۹) به دریافت جایزه نخست شعرجنبش دادخواهانه ارمنیان مفتخر شده است. ‏

در سال ۱۳۷۶، «زاوِن قوکاسیان»، منتقد و کارگردان نامی سینمای ایران با حمایت رادیو وتلویزیون ملی ایران فیلمی درباره واراند با عنوان «واراند، شاعر امروز» ‏ساخت.   ‏

او در سال ۲۰۰۰ میلادی (۱۳۷۹) به دریافت عنوان دکترای افتخاری از «دانشگاه گریگور لوساوریچ» در «اجمیادزین» ارمنستان نایل شد. یک سال بعد نیز انجمن نویسندگان ارمنستان و «دانشگاه یو‌سی‌ال‌اِی» امریکا برای شرکت در «همایش بین‌المللی ‏نویسندگان ارمنی» از او دعوت کردند.‏

‏هم‌چنین در سال‌های ۲۰۰۴ (۱۳۸۳) و ۲۰۱۰ (۱۳۸۹) در «همایش نویسندگان ارمنی جهان» در ایروان شرکت کرد و به دریافت نشان طلای ‏«بنیاد خیریه توسعه فرهنگ» و لوح تقدیر وزارت دیاسپورای ارمنستان نایل آمد. 

در سال ۲۰۱۲ (۱۳۹۰) نیز به مناسبت جشن استقلال ارمنستان، نشان «موسِس ‏خورِناتسی» را از دست رییس جمهوری این کشور دریافت کرد.   

او متن فیلم «رنگ انار» به کارگردانی «سرگِی پاراجانُف» (پاراجانیان) را از زبان ارمنی به فارسی برگردانیده‌ و هم‌چنینی  آثاری از عاشقانه‌های استاد «شهریار» را به زبان ارمنی ترجمه کرده که در ارمنستان به‌صورت لوح فشرده و به دو زبان ارمنی و فارسی منتشر شده‌اند.

از جمله فعالیت‌های دیگرش، ۲۲ سال سابقه تدریس در آموزش و پرورش به عنوان مدرس زبان و ادبیات ارمنی در مدارس ارامنه تهران است. واراند بیش از ۲۰ سال عضو انجمن نویسندگان ارمنی ایران است و از سال ۱۳۷۳ ریاست این انجمن را بر عهده دارد. او هم‌چنین عضو افتخاری ماه‌نامه «باگین» بیروت است.

در حال حاضر نیز عضو هیات نویسندگان روزنامه ارمنی‌ زبان آلیک و مسوول بخش هنر و ادبیات آن است.