برکناری غیرفوتبالیِ مریم ایراندوست؛ دستور از بالا آمد

سحر رضایی، شهروندخبرنگار

بیست و سوم خرداد، «مریم ایراندوست» در صفحه اینستاگرام شخصی خود، از «خداحافظی اجباری‌» خود از سرمربی‌گری تیم ملی فوتبال زنان ایران نوشت.

تاریخ یک‌بار دیگر برای مریم ایراندوست تکرار شد و دوباره به دلایل غیرفنی، او را از سرمربی‌گری تیم ملی کنار گذاشتند.

سرمربی تاریخ‌ساز تیم ملی فوتبال زنان، فعلاً از گفت‌وگو با رسانه‌‌ها خودداری کرده است، اما گفته می‌شود برکناری سرمربی تیم ملی زنان ایران، به دستور «نهادهای بالادستی» انجام شده است.

بازیکنان تیم ملی فوتبال زنان ایران و فعالان این حوزه بر این باورند که برکناری او، یعنی شروع مجدد دوران افول تیم ملی فوتبال زنان ایران.

***

مریم ایراندوست کیست؟

او چهاردهم بهمن ۱۳۵۷ در بندر انزلی به دنیا آمد. سال‌ها او را با نام پدرش می‌شناختند؛ مریم، فرزند «نصرت ایراندوست»، سرمربی اسبق تیم مردان ملوان است که بعدتر در تیم ملی زنان به عنوان مدیر فنی، کنار دخترش ایستاد.

مریم ایراندوست بازیکن تیم ملی زنان ایران بود و سپس به سرمربی‌گری تیم ملی رسید. او طی سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۳ با فدراسیون فوتبال همکاری می‌کرد.

مریم ایراندوست با تیم زنان ملوان به عنوان مربی و بازیکن توانست یک عنوان قهرمانی و هفت نایب قهرمانی در لیگ برتر فوتبال زنان کسب کند.

او پس از کسب عنوان بهترین مربی کشور در سال ۱۳۸۷ پا به فعالیت در عرصه ملی گذاشت.

ابتدا کمک مربی زیر ۱۶ سال بود و سپس به سرمربی‌گری همین تیم رسید. سال ۱۳۸۹ کمک مربی تیم ملی بزرگسالان در مسابقات غرب آسیا شد. همان سال کمک‌مربی‌گری تیم المپیک نوجوانان و جوانان را به عهده گرفت. در ادامه، روند صعودی و پیشرفت را ادامه داد، به نحوی که از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۳ سرمربی تیم ملی بزرگسالان ایران شد و همراه با شاگردانش در سال ۱۳۹۰ به عنوان نایب قهرمانی غرب آسیا در ابوظبی رسید.

مریم ایراندوست چرا نخستین بار از تیم ملی برکنار شد؟

مریم ایراندوست زمستان سال ۱۳۹۲ در ماجرایی مبهم و اسرارآمیز از سرمربی‌گری تیم ملی کنار گذاشته شد. گفته می‌شد یکی از مربیان شاغل در فوتبال زنان در اقدامی غیراخلاقی، دست به جمع‌آوری اطلاعات و عکس‌هایی از روابط خصوصی چند مربی، بازیکن، داور، ناظر و مسئول در فوتبال زنان زده بود و همه را به کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال تقدیم کرد.

پس از آن، تمامی این بازیکنان و مربیان، از جمله مریم ایراندوست با این که به حریم خصوصی‌ آن‌ها تجاوز شده بود، مجبور به استعفا یا تغییر محل کار خود شدند.

در آن مقطع، ریيس فدراسيون «علی کفاشیان» بود. ایراندوست در گفت‌وگو با رسانه‌ها تاکید کرد حرف‌های زیادی برای گفتن دارد که در زمان مناسب خواهد گفت؛ زمانی که هیچ‌گاه فرا نرسید.

در دوران ریاست «مهدی تاج» در فدراسیون فوتبال، خانم ایراندوست در فهرست سیاه مربیان فوتبال ایران قرار گرفت.

چه زمانی برای جدایی ایراندوست از بالا دستور آمد؟

سیزدهم فروردین ۱۴۰۰، در جلسه هیات‌رییسه جدید فدراسیون با ریاست «شهاب‌الدین عزیزی خادم»، مریم ایراندوست پس از یک دهه مجدداً سرمربی تیم ملی زنان شد.

او این بار نیز با حمایت «فریده شجاعی» که نقش مشاور «شهره موسوی»، نایب رییس زنان را داشت، به نیمکت تیم ملی رسید.

خانم ایراندوست توانست صعود تاریخی فوتبال زنان به جام قهرمانی زنان آسیا را رقم بزند که بازتاب بی سابقه‌ای در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی داشت.

هر چند تیم تحت هدایت او در مرحله نهایی با دو شکست از چین و تایوان از جام خداحافظی کرد، اما او هدایت تیمی را برعهده داشت که کمتر از سه ماه از تشکیل دوباره آن می‌گذشت و بدون بازی تدارکاتی وارد مسابقات شده بود.

کار مریم ایراندوست تقریبا همان‌جا در تیم ملی به پایان رسید؛ زیرا اسفند ۱۴۰۰ پایان قرارداد رسمی او با فدراسیون بود. البته در مجمع فدراسیون که سه ماه بعد برگزار شد، به عنوان سرمربی تیم ملی حضور یافت. اعضای مجمع هم مریم ایراندوست و رای او را به عنوان سرمربی قانونی تیم ملی زنان ایران پذیرفتند.

او در همین ماه‌ها، بازی‌های لیگ را زیر نظر داشت و برنامه‌های اردوی تیم ملی در پایان لیگ، و حضور در تورنمنت تابستانی «کافا» را آماده کرده بود.

او شنبه ۲۱ خرداد با مانتوی رنگ روشن و موهای چتری که خلاف عرف حراست فدراسیون فوتبال و وزارت ورزش است، به جلسه‌ای با حضور افراد کمیته زنان فدراسیون فوتبال رفت.

ایراندوست نفرات مورد نظرش را برای اردوی تیم ملی و ترکیب کادر فنی‌ معرفی کرد. در این جلسه، با تمامی برنامه‌های خانم ایراندوست موافقت شد.

سپس با رضایت از جلسه بیرون آمد و بعد از آن گروه «واتس‌اپی بازیکنان تیم ملی» را برای هماهنگی با شاگردانش تشکیل داد.

اما یکشنبه ۲۲ خرداد «حسن کامرانی‌فر» با او تماس گرفت و گفت از «بالا دستور آمده» که بودن شما «به صلاح» نیست.

چه کسانی خواهان حذف ایراندوست شدند؟ 

گمانه‌زنی‌های مختلفی برای حذف مریم ایراندوست وجود داشت. برخی فعالیت‌های او را در فضای مجازی را دلیل برکناری‌اش می‌دانند.

مریم ایراندوست در فضای مجازی فعالیت‌های چشمگیری در خصوص «ورود زنان به ورزشگاه» و «عدم پخش تلویزیونی مسابقات فوتبال زنان» انجام داده است. اعتراض‌های او به موضوع تبعیض جنسیتی، زبان‌زد شده بود.  

به صورت نمونه پس از حوادثی که در ورزشگاه مشهد در بازی ایران و لبنان برای زنان افتاد، او علی‌رغم تذکراتی که از پیش در مورد فعالیت‌هایش در فضای مجازی گرفته بود، به اعتراض‌های خود ادامه داد.

مریم ایراندوست تنها مربی بود که در مصاحبه با ایسنا ارقام قرارداد خود و دستیارانش در تیم ملی را بازگو کرد که حتی با واکنش فدراسیون فوتبال مواجه شد.

این مصاحبه پس از افشای حقوق نجومی برخی مربیان و مشاوران و همراهان تیم ملی فوتبال مردان انجام شد.

مجموعه فعالیت‌های او در فضای مجازی به مذاق مدیران فدراسیون فوتبال، وزارت ورزش و برخی نهادهای نظارتی خوش نمی‌آمد.

اما یکی از مهم‌ترین دلایل برکناری مریم ایراندوست، خریداری و جمع‌آوری رای، و به عبارتی یارکشی برای مجمع پیش روی فدراسیون فوتبال است‌.

گفته می‌شود «میرشاد ماجدی» با علم به اینکه خانم ایراندوست در مجمع شهریور ۱۴۰۱ به او رای نخواهد داد، دستور به برکناری‌اش را داده تا چهره‌ای مطیع‌تر از فوتبال زنان را جانشین او کند.

آیا پای یک زن سپاهی در میان است؟

از «مریم آزمون» سرمربی تیم ملی جوانان، به عنوان گزینه اصلی جانشینی مریم ایراندوست یاد می‌شود. او همزمان نایب رییس هیات فوتبال استان گیلان است.

خانم آزمون پیش از این هم سمت سرمربی‌گری تیم‌های ملی زنان را به عهده داشت. دختران فوتبالیست ایران می‌گویند، هر زمان فدراسیون هیچ گزینه‌ای نداشته باشد، مریم آزمون اولین و آخرین گزینه خواهد شد.

بازیکنان تیم ملی زنان، او را از نظر فنی به شدت نازل و سطح پایین می‌دانند. معتقدند نگاه تاکتیکی درستی ندارد و حتی قادر به استفاده درست از بازیکنان در پست‌های تخصصی هم نیست؛ استعدادیابی‌اش ضعیف است و بازی‌خوانی خوبی از حریفان ندارد.

اما مریم آزمون به دو دلیل همیشه گزینه نهایی ایده‌آلی برای فدراسیون فوتبال می‌شود؛ اول این‌که بدون هیچ دستمزدی با فدراسیون فوتبال قرارداد می‌بندد. یعنی اگر مریم ایراندوست به حقوق و دستمزد خودش و دستیارانش اعتراض می‌کند، مریم آزمون حاضر است نه برای خودش و نه دستیارانش دستمزدی نگیرد.

دومین و مهم‌ترین دلیل، ارتباط مریم آزمون با سپاه پاسداران است.

به تازگی تصویری از خانم آزمون در راهپیمایی روز قدس منتشر شد. عکسی که خودش در صفحه شخصی‌اش گذاشته بود و از برخی از نزدیکانش هم خواست این عکس را در صفحات اینستاگرام خود بازنشر کنند.

مریم آزمون هرگز در خصوص مسائلی که امکان داشته باشد موقعیتش را به چالش بکشد، اظهار نظر نمی‌کند. تاکنون کمترین اظهارنظری از او در مورد ورود زنان به ورزشگاه، کمبود امکانات برای زنان یا نگاه‌های تبعیضی در ورزش دختران نخوانده و نشنیده‌ایم.

او همچنین عضو سپاه گیلان است. برخی منابع او را وابسته به «یکی از نیروی اطلاعات سپاه» در استان گیلان می‌دانند. این فرد با نام سازمانی «الماسی» شناخته شده که طی سال‌های اخیر، نقش پررنگی در پست‌های مریم آزمون در فدراسیون فوتبال، تیم ملی زنان و هیات فوتبال استان گیلان ملی ایفا کرده است.