ایران را تمامی ایرانیان، فارغ از عقاید شخصی، دین یا مذهب خود ساخته‌اند. خبرنگاران و شهروندخبرنگاران «ایران‌وایر» در مجموعه‌ای، چهره‌های برجسته اقلیت‌های دینی و مذهبی را معرفی می‌کنند. شما هم اگر با شخصیت‌های برجسته اقلیت‌های دینی آشنایی دارید یا داستان زندگی و خدمات آن‌ها را می‌دانید، با ایمیل [email protected] تماس بگیرید و روایت خود را با ما در میان بگذارید.
***
آغاز کار مهندس هوشنگ سیحون
«هوشنگ سیحون»، معمار، طراح، نقاش و تندیس‌ساز مشهور ایرانی در ۳۱ مرداد ۱۲۹۹ خورشیدی در تهران و در خانواده‌ای اهل موسیقی دیده به جهان گشود. پدربزرگش، «میرزا عبدالله فراهانی»، بنیانگذار موسیقی سنتی معروف به پدر موسیقی سنتی ایرانی بود. مادرش «مولود» خانم، از نوازندگان بزرگ تار و سه تار و دایی او، «احمد عبادی»، استاد بزرگ سه تار بودند.
سیحون، یکی از نخستین دانشجویان رشته معماری دانشکده تازه تاسیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۹ بود. در سال ۱۳۲۳، او تحصیلاتش را با رتبه ممتاز در دانشگاه به پایان رساند. مدتی پس از فارغ‌التحصیلی، انجمن فرهنگی ایران شوروی در تهران که رویدادهای فرهنگی بسیاری را برگزار می‌کرد، نمایشگاهی از آثار هنرمندان ایرانی ترتیب داد. پروژه فارغ‌التحصیلی هوشنگ به نمایش گذاشته شد و داوران نشان هنری وزارت فرهنگ و هنر ایران را به او اعطا کردند.
هوشنگ سیحون در سال ۱۳۲۵ به دعوت «آندره گدار»، رئیس دانشکده هنرهای زیبای تهران برای ادامه تحصیل به پاریس رفت. آندره گدار، باستان‌شناس، معمار و مورخ هنر فرانسه و خاورمیانه بود که به دعوت رضاشاه به ایران آمد و سال‌ها مدیر سازمان باستان‌شناسی ایران بود. گدار همچنین طراح موزه ملی ایران و پردیس دانشگاه تهران بود.
سیحون پس از سه سال تحصیل زیر نظر «اتللو زوارونت»، معمار مشهور فرانسوی با اخذ رتبه دکترای هنر به ایران بازگشت. او چندین مسابقه و جوایز دیگر را برای طرح‌های معماری خود برنده شد. یکی از اینها طراحی او برای بنای یادبود در ایستگاه مرکزی راه آهن تهران بود.
اندکی پس از این دستاورد، مهندس سیحون نخستین اثر معماری خود را که بنای یادبودی بر آرامگاه «بوعلی سینا» بود، طراحی کرد. او طرح آرامگاه را مطابق با دوره‌ای که بوعلی سینا در آن می‌زیسته از روی قدیمی‌ترین بنای تاریخ‌دار اسلامی یعنی برج گنبد قابوس در شهر گنبد کاووس اقتباس کرد. ساخت آرامگاه بوعلی سینا در سال ۱۳۳۳ به پایان رسید.
آثار معماری هوشنگ سیحون
هوشنگ سیحون را به مرد آثار ماندگار می‌شناسند. او در طول فعالیت خود در ایران بناهای مشهوری را طراحی کرد؛ بناهایی که به دست این هنرمند ایرانی ساخته شدند به عنوان بخشی از تاریخ معماری مدرن و تلفیق آن با معماری سنتی به شمار می روند؛ همچنین توجه سیحون به نوع شخصیتی که بنا را برای او طراحی می‌کرد، از ویژگی‌های مهم کار وی به شمار می‌رود. یکی از شاخص‌ترین آثار مهندس سیحون آرامگاه «خیام» است. این بنا تلفیقی از معماری سنتی و مدرن است و سیحون سعی کرده از ابعاد شخصیتی منجم، ریاضی‌دان و ادیب بودن خیام برای طراحی بنا استفاده کند.
آرامگاه‌های بوعلی سینا در همدان، کمال‌الملک در نیشابور، خیام در نیشابور، نادرشاه افشار در مشهد، کلنل محمد تقی پسیان در مشهد، مقبره عباس میرزا و تعدادی دیگر از رجال قاجار از آثار ماندگار هوشنگ سیحون هستند. بازسازی و طراحی مجدد آرامگاه فردوسی، بنای موزه توس، ساختمان بانک سپه در میدان توپخانه تهران، ساختمان مجلس شورای ملی، سینما آسیا، سینما سانترال، ساختمان سازمان نقشه‌برداری کل کشور، کارخانه آرد مرشدی، کارخانه نخ‌ریسی کوروس اخوان، کارخانه کانادادرای (زمزم فعلی) در تهران و اهواز، مجتمع آموزشی یاخچی‌آباد و ۱۵۰ پروژه مسکونی برای افراد سرشناس، از دیگر آثار مهندس سیحون به‌شمار می‌روند.
هوشنگ سیحون را پدر معماری مدرن ایران می‌شناسند. او با خلق بناهایی ماندگار از بزرگان این مرز و بوم، خدمتی بزرگ به اعتلای فرهنگ و معماری ایران کرد.
هنر سیحون در نقاشی
سیحون در کنار معماری، به نقاشی از مناظر و روستاهای ایران می‌پرداخت. در سال ۱۳۴۷ نخستین نمایشگاه خود را در تهران برگزار کرد که سبک جدیدی از طراحی انتزاعی با قلم و مرکب را در آن به نمایش گذاشت.
آثار او به کراّت در ایران و کشورهای اروپایی و امریکای شمالی حتی در آسیا و آفریقا به نمایش گذاشته شده است. در سال ۱۳۵۱ در یک نمایشگاه سه نفری به اتفاق «سالوادور دالی» و «پابلو پیکاسو» در دانشگاه ماساچوست آمریکا شرکت کرد. او در این نمایشگاه تابلویی از «کلافهای خطی» را به نمایش گذاشت که در آن از خطوط موازی و پر پیچ و تابی استفاده کرده بود که هم‌دیگر را قطع نمی‌کردند.
در سال ۱۳۵۶، سیحون نمایشگاهی اختصاصی در گالری هنر معاصر تهران برپا کرد که آثاری از روزهای اولیه زندگی در پاریس و چند نمایشگاه دیگر به نمایش درآمد. سه نمایشگاه از آثار سیحون برگزار شد. یکی از این نمایشگاه‌ها، آثار آب‌رنگ و دیگری نقاشی‌های قلم و مرکب و در آخری آثار نمدی او به نمایش درآمدند. این آخرین نمایشگاه، دکتر هوشنگ سیحون در ایران بود.
از ابتکارات و نوآوری‌های شایان توجه هوشنگ سیحون آن‌که توانست هنر و صنعت نمدمالی را احیا کند و این هنر سنتی را با هنر مدرن در هم آمیزد.
آثار او در دانشگاه‌های معروف امریکا از جمله هاروارد، برکلی (کالیفرنیا)، واشینگتن (سنت لوئیز)، ام آی تی و همچنین در موزه هُرس دو تِمپ (نیس فرانسه) به طور دائم به نمایش گذاشته شده است.
در ۱۹۸۹، نمایشگاه لس‌آنجلس که با حضور ۱۳۰ نقاش برگزار شد کارهای سیحون یک از برندگان نمایشگاه اعلام شد و مورد تقدیر قرار گرفت.
زندگی سیحون در ایران
در سال ۱۳۲۸، سیحون پس از بازگشت از فرانسه با سمت استادی در دانشکده هنرهای زیبا شروع به تدریس کرد. او در سال ۱۳۴۱ به ریاست دانشکده هنرهای زیبا و معماری دانشگاه تهران منصوب شد و بلافاصله دست به بازسازی اساسی دانشکده زد. در سال ۱۳۴۸، هوشنگ سیحون پس از بیست سال از سمت استادی و ریاست دانشکده کناره‌گیری کرد و به کار در موسسه شخصی خود مشغول شد. او در طی بیست سال، علاوه بر طراحی بناهای یادبود بزرگان تاریخ ایران و ساختمان‌های نظیر مجلس شورای ملی و سازمان نقشه برداری کشور، به طور گسترده در ایران، اروپا و آمریکای شمالی، سخنرانی و سمینارها و کارگاه های متعددی را برگزار کرد.
مهندس هوشنگ سیحون سال‌ها عضو و رئیس انجمن معماران ایران بود و همچنین به عنوان عضو کمیته بین المللی ایکوموس زیر نظر یونسکو فعالیت می‌کرد. او در این دوره در برگزاری دو کنگره جهانی معماری به ایران، یکی در اصفهان تاریخی و دیگری در تخت جمشید (شیراز) نقش بسزایی داشت.
او عضو شورای ملی باستان‌شناسی، شورای عالی شهرسازی و شورای مرکزی دانشگاه‌های کشور بود همچنین در سال ۱۳۴۸ برای مدت چهار سال به عضویت شورای شهر تهران انتخاب شد. مهندس هوشنگ سیحون به مدت ۱۵ سال مسئولیت مرمت بناهای تاریخی ایران را به عهده داشت.
آثار نوشتاری هوشنگ سیحون
نخستین مجموعه طرح‌های سیاه قلم هوشنگ سیحون در سال ۱۹۷۴ با نام «نگاهی به ایران» در پاریس منتشر شد. این مجموعه دارای تصاویر زیبایی از نقاط روستایی و مناظر طبیعی ایران بود. کتاب دیگری از او به نام «نیم قرن کوشش در عالم هنر و معماری» با چاپی نفیس در کانادا منتشر شد.
هم چنین در سال ۱۹۹۲، استاد هوشنگ سیحون مجموعه‌ای تحت عنوان «سنگ‌های گویا» که مشتمل بر طرح‌های سیاه قلم از اماکن مقدسه بهایی بود، تهیه کرد.
مهاجرت از ایران
پس از روی کار آمدن جمهوری اسلامی، سیحون مانند سایر بهاییان از حقوق اجتماعی محروم شد و اجازه کار و تدریس در ایران نداشت. او در ۱۱ بهمن ۱۳۵۹ به دعوت دولت فرانسه تهران را به مقصد پاریس ترک کرد. او تا سال ۱۹۸۲ در فرانسه ماند و هم‌زمان چندین نمایشگاه نقاشی و طراحی برگزار کرد.
در سال ۱۹۸۱ موزه «Hors du temps» در جنوب فرانسه به طور رسمی افتتاح شد و یکی از آثار سیحون به عنوان بخشی از نمایشگاه دائمی به دیوار آویخته شد. همچنین از سوی شورای شهر نیس شهروندی افتخاری نیز به وی اهدا شد.
مهندس سیحون در سال ۱۹۸۲ به کانادا مهاجرت کرد و تا پایان عمر در ونکوور ساکن بود. سیحون در سال ۲۰۱۲ موفق به دریافت جایزه بیتا شد. جایزه بیتا جایزه‌ای سالانه است برای بزرگان فرهنگ و ادب ایران که از سال ۲۰۰۸ با پشتیبانی «بیتا دریاباری» در مرکز مطالعات ایرانی دانشگاه استنفورد اهدا می‌شود.
استاد هوشنگ سیحون در ۵ خرداد ۱۳۹۳ در ونکوور کانادا درگذشت.
بارها، شاگردان سیحون سعی کردند تا استاد را برای طراحی و برگزاری نمایشگاه به ایران بازگردانند؛ ولی همیشه پیشنهادات ایشان با عدم موافقت مسئولان به ناکامی انجامید.
یک بار، یکی از شاگردان استاد سیحون از او پرسید: «آیا هنوز خودتان را به لحاظ عاطفى یک شهروند ایرانى مى‌دانید یا نه؟ و آیا هنوز تحولات فرهنگى و هنرى و اجتماعى این کشور برایتان مهم و جالب هست یا نه؟» او در پاسخ به این پرسش مى‌گوید: «افتخار مى‌کنم که ایرانى هستم و افتخار مى‌کنم که در موقع تولد، ایران عزیز به من این امکان را داده است که پایم را روى خاک مقدسش بگذارم. هیچ گله‌اى از هیچ‌کس ندارم و مى‌دانم بى‌مهرى‌ها قطعاً از روى عدم آگاهى نسبت به درون و ضمیر من بوده است. تمام تحولات فرهنگى و هنرى و اجتماعى کشورم دقیقاً مورد توجه‌ام مى‌باشند. کوچکترین تصرف، کوچکترین ناملایمتى، کوچکترین خرابى نسبت به آثار ایران آنچنان تاثیر نامطلوبى در قلبم مى‌گذارد که قادر به بیان آن نیستم.»
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر