جهانگیر اوشیدری، موبد موبدان زرتشتیان ایران

فریما دولتشاهی، شهروندخبرنگار 

ایران را تمامی ایرانیان، فارغ از عقاید شخصی، دین یا مذهب‌ خود ساخته‌اند. خبرنگاران و شهروندخبرنگاران «ایران‌وایر» در مجموعه‌ای، چهره‌های برجسته اقلیت‌های دینی و مذهبی را معرفی می‌کنند. شما هم اگر با شخصیت‌های برجسته اقلیت‌های دینی آشنایی دارید یا داستان زندگی و خدمات آن‌ها را می‌دانید، با ایمیل [email protected] تماس بگیرید و روایت خود را با ما در میان بگذارید.

***

«جهانگیر اوشیدری»، موبد موبدان زرتشتیان ایران و از پژوهشگران در مورد تاریخ‌نگاری زرتشتیان در سال ۱۲۹۹ در کرمان متولد شد. او دوران دبستان و دبیرستان را در کرمان سپری کرد و در سال ۱۳۱۷ بود كه وارد دانشكده تازه تاسیس دامپزشكی دانشگاه تهران شد و سه سال بعد به عنوان دكتر دامپزشک فارغ‌‏التحصیل شد.

جهانگیر اوشیدری در سال ۱۳۲۰ خورشیدی به خدمت نظام‌ وظیفه درآمد. پس از پایان آن در سال ۱۳۲۳ خورشیدی با درجه‌ ستوان یکمی در نیروی زمینی ارتش استخدام شد و در تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۴۵ به درجه‌ سرتیپی نائل شد. آخرین سمت وی در نیروی زمینی ارتش،‌ ریاست اداره‌ دامپزشکی و کنترل مواد غذایی آن نیرو بود. 

تیمسار دکتر اشیدری در سال ۱۳۵۱ خورشیدی بازنشسته ارتش شد.

موبد اوشیدری پس از بازنشستگی به مطالعه علوم دینی زرتشتی پرداخت و وارد حیطه تخصصی دین زرتشتی شد. او با آموختن علوم دینی زیرنظر استادانی چون موبدان «اردشیر» و «فیروز آذر گشسب» و موبد «رستم شهزادی» و همچنین آموختن دین دبیره (خط دینی زرتشتیان) و چگونگی اجرای آیین‏‌های دینی نزد موبد «هرمزدیار خورشیدیان» سرانجام در سال ۱۳۶۰ از سوی انجمن موبدان به درجه موبدی ‏رسید.

دهه هفتاد بازگشت موبد اوشیدری به هازمان زرتشتیان است، نقش تعیین کننده وی در انتخابات پنجم مجلس و نیز جانشین رئیس کنگره جهانی زرتشتیان که در سال ۱۳۷۵ در تهران برگزار شد در همین مجموعه می‌گنجد. اهمیت این موضوع از آن جهت است که بدانیم تشکیل انجمن مرکزی زرتشتیان توسط همین گروه پایه‌ریزی شده است. ماهیار اردشیری (فرنشین کنگره)، مهربان مهر (جانشین فرنشین اول کنگره)، مهربان بهمردی (مشاور مالی کنگره)،کیومرث سامیا کلانتری (مدیر روابط عمومی کنگره) و سیما کشاورزی (عضو کمیسیون آمار کنگره). چراکه بر اساس بند ۴ بیانیه این کنگره که اوشیدری نیز از امضا کنندگان آن بوده است لزوم تشکیل یک انجمن منتخب در نزد زرتشتیان به صراحت ذکر شده است.

سرانجام پس از چندین دوره عضویت انجمن زرتشتیان تهران و سال‌ها فعالیت به عنوان نایب رییس این انجمن جهانگیر اوشیدری پس از درگذشت موبد رستم شهزادی در سال ۱۳۷۸ خورشیدی به عنوان فرنشین انجمن موبدان تهران برگزیده شد.

همکاری با ماهنامه هوخت، چیستا، رنگین‌کمان و دیگر مطبوعات و همچنین خدمت در انستیتو واکسن و سرم‌سازی رازی حصارک (وابسته به وزارت کشاورزی و منابع طبیعی)، شرکت در چند کنگره فنی بین‌المللی، دریافت نشان درجه‌ی سه همایونی در سال ۱۳۵۵ خورشیدی از جمله فعالیتها و جوایز دریافتی وی است.

موبد جهانگیر اوشیدری یكی از بزرگترین پژوهشگران در مورد تاریخ‎‏نگاری زرتشتیان بود. كتاب «تاریخ پهلوی و زرتشتیان» وی یكی از با ارزشترین و در حقیقت مرجعی كم‏ نظیر در مورد تاریخ زرتشتیان معاصر است. «دانشنامه مزدیسنا» كه دایره‌المعارف دین زرتشتی است نیز تالیف ارزشمند دیگری از این موبد برجسته زرتشتی است. وی تالیفات بسیار دیگری نیز در زمینه‏های فرهنگی، دینی و تاریخی از خود به یادگار گذارده است.

از جمله دیگر نوشته‌های وی می‌توان یادداشت‌های ارباب کیخسرو شاهرخ، اسب در فرهنگ ایران، نور، آتش، آتشکده در آیین زرتشت و تاریخچه‌ی دامپزشکی و نتایج هجدهمین کنگره بین‌المللی دامپزشکی (در سه جلد) را نام برد.

همچنین از آثار وی مدخل‌های مربوط به آیین زرتشت در دانشنامه‌‌ی ایرانیکا  است که به زبان انگلیسی در خارج از ایران منتشر شده است.

آخرین کتاب اوشیدری نیز که پس از درگذشت وی بچاپ رسیده است، گوشه‌ای از تاریخ و فرهنگ زرتشتیان شریف‌آباد (اردکان) یزد است که به بررسی سیاسی‌ترین محله زرتشتیان می‌پردازد.

از فعایتهای اجتماعی وی نیز می‌توان به حضور در بسیاری از سمینارهای حرفه‌ای و دینی جهان از جمله پارلمان ادیان جهان در شهریورماه ۱۳۷۲ خورشیدی، اشاره کرد.

آخرین نقش موبد اوشیدری در هازمان زرتشتی در دو قالب دینی و اجتماعی داوری رقابت‌های مانتره است. رقابتهای پژوهشی گاتها شناسی، که جهانگیر اوشیدری از شروع این رقابت‌ها تا زمان درگذشتش داور این این رقابتها بود.

وی به شدت با بدعت‏ گذاری‏های بی‏ مورد در دین زرتشتی مخالف بود و همیشه سعی می‏كرد تا موبدان جوان را از نوآوری‏های بیجا و مضر در دین كه به اعتقاد وی مغز فرهنگ زرتشتی را دچار انحراف و قلب می‏كرد برحذر دارد.

موبد جهانگیر اوشیدری یکم آبانماه ۱۳۸۳ خورشیدی در ۸۴ سالگی در بیمارستان مهر تهران درگذشت.