سروش لهراسب؛ مدیر، نویسنده و شاعر زرتشتی

بهارک یزدی، شهروندخبرنگار

ایران را تمامی ایرانیان، فارغ از عقاید شخصی، دین یا مذهب‌ خود ساخته‌اند. شهروندخبرنگاران «ایران‌وایر» در مجموعه‌ای، چهره‌های برجسته اقلیت‌های دینی و مذهبی را معرفی می‌کنند. شما هم اگر با شخصیت‌های برجسته اقلیت‌های دینی آشنایی دارید یا داستان زندگی و خدمات آن‌ها را می‌دانید، با ایمیل [email protected] تماس بگیرید و روایت خود را با ما در میان بگذارید.

***

«سروش لهراسب» یا «میرزا سروش»، متولد ۱۲۸۳ در تهران، مدیر، نویسنده و شاعر زرتشتی بود. او در تاسیس، مدیریت و نگه‌داری مجموعه «مارکار» یزد و بسیاری دیگر از آموزشگاه‌های زرتشتی فعالیت داشت.

لهراسب دوره ابتدایی و کلاس‌های هفتم و هشتم را در مدرسه زرتشتیان تهران به پایان رساند و برای ادامه تحصیلات، به مدرسه «دارالفنون» و کالج امریکایی‌ها (دبیرستان «البرز» فعلی) رفت و در سال ۱۳۰۲ علاوه  بر اخذ دیپلم ادبی، دیپلم کالج امریکایی‌ها را هم گرفت. 

از آن جایی كه ریاست مدرسه «دینیاری» یزد كه زمانی «میرزا سهراب سفرنگ» و زمانی «میرزا فریدون كیامنش» عهده‌دار آن بودند، خالی مانده بود، در سال ۱۳۰۳ ارباب «كیخسرو شاهرخ» از سروش لهراسب خواست تا برای مدتی این جای خالی را پر و دینیاری را اداره کند. او با قبول پست ریاست مدرسه دینیاری، گام در دایره فرهنگ گذاشت و از آن پس به میرزا سروش شهرت یافت.

لهراسب پس از سه سال زندگی در یزد، به تهران بازگشت و دوباره به دستور «انجمن زرتشتیان» وقت و ارباب کیخسرو شاهرخ، رهسپار یزد شد تا مراکز بزرگ آموزشی و تربیتی مارکار این شهر را تاسیس کند.

در سال ۱۳۰۶، به مدیریت «پرورشگاه مارکار» و پس از آن به سرپرستی کلیه موسسات مربوط به «پشوتن‌جی دوسابایی مارکار» در یزد رسید. 

پشتون‌جی دوسابایی مارکار، بازرگان و نیکوکار پارسی ساکن هند بود که امکانات رفاهی زیادی برای زرتشتیان ایرانی در یزد و کرمان ایجاد کرد.  

سروش لهراسب به سرپرستی موسسات او که شامل نظارت بر ساختمان «برج گاه‌نمای فردوسی» شهر یزد (برج ساعت)، نظارت در ساختمان و اداره زایشگاه و بیمارستان «بهمن» و نظارت، سرپرستی و رسیدگی به مطب و داروخانه «سروش تاتا» و دبستان و دبیرستان‌های دخترانه و پسرانه بود، منصوب شد. 

سروش لهراسب به هنگام تاسیس دبستان مارکار، کارگاه‌های پارچه‌بافی، زیلوبافی، جوراب و کش‌بافی، خیاطی و نجاری نیز ایجاد کرد تا دانش‌آموزان در ساعات بیکاری خود به یادگیری فنون بپردارند. 

او روی هم رفته بر ۳۳ مدرسه در روستاهای مختلف یزد سرکشی و نظارت می‌کرد و انتخابات آن‌ها را شخصاً بر عهده داشت.

لهراسب به دلیل خدماتش، از سوی  «علی‌اصغر حکمت» و «اسماعیل مرآت» که وزرای فرهنگ و معارف آن زمان بودند، مورد تقدیر قرار گرفت. 

پس از فوت پشوتن‌جی دوسابایی مارکار نیز سرپرستی کلیه مدارس و موسسات مارکار تا مدت‌ها برعهده میرزا سروش بود اما در تاریخ ۲۷ آذر ۱۳۵۳، سرپرستی آن‌ها طبق آیین‌نامه‌ای به انجمن زرتشتیان تهران واگذار شد.

میرزا سروش پست دولتی قبول نمی‌كرد، فقط یک بار به صورت موقت، كاری غیر از كار فرهنگی را قبول کرد و آن هم ریاست افتخاری و موقت «کارخانه ریسندگی درخشان یزد» بود. 

گفته می‌شود او چهار سال مدیریت این کارخانه را برعهده داشت و زمانی که کارخانه در خطر ورشکستگی قرار داشت، آن را از ورشکستگی نجات داد.

میرزا سروش به پیشنهاد «اسفندیار یگانگی»، حدود ۲۰ هزار متر از زمین‌های منطقه «تهرانپارس» را به نام «انجمن ایرانی بمبئی» خریداری کرد و جهت برگزاری مراسم دینی، ورزشی و فرهنگی، در اختیار انجمن زرتشتیان تهران قرار داد. هم‌اکنون این مجموعه به نام مجموعه دینی، فرهنگی و ورزشی مارکار سال‌ها است فعالیت می‌کند.

میرزا سروش هم‌چنین در کارها و امور اجتماعی نیز حضور فعال داشت. او علاوه بر این فعالیت‌ها، نویسنده و شاعر هم بود.

«توران شهریاری»، شاعر معاصر شعری به پاس خدمات میرزا سروش برای قدردانی از او سروده است. 

لهراسب در سال ۱۳۱۶ در سفری که به شهر بمبئی هندوستان داشت، با دختری به نام «پروین» ازدواج کرد که حاصل این ازدواج، چهار فرزند به نام‌های «شیرین»، «فرخنده»، «شهناز» و «شابهرام» است.

او ۲۵ اردیبهشت سال ۱۳۷۵، در سن ۹۱ سالگی در تهران درگذشت و در آرامگاه زرتشتیان تهران به خاک سپرده شد.