آیدا راستی؛ بازداشت هنرمند بهایی به خاطر پست اینستاگرامی حمایت از اعتراضات

بیش از ۱۰ هفته از شروع اعتراضات مردمی در ایران می‌گذرد و جمهوری اسلامی برای بقای خود دست به هر نوع خشونتی زده است. کشتار، بازداشت، ضرب و شتم و تخریب اموال معترضان روش‌های حکومت ایران برای مقابله با مردم است.

سازمان‌های حقوق بشری از بازداشت دست‌کم ۱۵هزار تن از شهروندان خبر داده است. بازداشت‌ شدگان از اقشار مختلف جامعه هستند. دانشجویان، اساتید، دانش‌‌آموزان، معلمان، روزنامه‌نگاران، نویسندگان، شاعران، فعالان حوزه‌های اجتماعی، مدنی و سیاسی، هنرمندان و ورزشکاران بخشی از بازداشت‌شدگان را تشکیل می‌دهند. 

بازداشت شهروندان بهایی هم‌چون ۴۳ سال گذشته در هفته‌های اخیر نیز هم‌چنان ادامه داشته است. بهاییان بازداشت‌ شده مانند سایر هم‌وطنان دربند، بلاتکلیف و بدون اتهام مشخص در زندان‌های جمهوری اسلامی به‌سر می‌برند و هیچ مسوولی حاضر به پاسخ‌گویی به خانواده‌های آن‌ها نیست. 

«آیدا راستی قلاتی»، هنرمند جوان بهایی، یکی از بازداشت‌ شدگان هفته‌های اخیر است. او بیش از هشت هفته است که دستگیر و در بند ۲۰۹ زندان «اوین» نگه داشته شده است. از اتهام آیدا هیچ اطلاعی در دست نیست و از حق داشتن وکیل هم محروم بوده است. 

***

ماجرای دستگیری آیدا راستی چیست؟

کشته شدن مظلومانه‌ «مهسا (ژینا) امینی»، دختر ۲۲ ساله سقزی توسط عوامل جمهوری اسلامی تحت عنوان «گشت ارشاد» با اعتراضات و هم‌دردی مردم، به‌ویژه بانوان ایرانی همراه شد. آیدا راستی هم مانند بسیاری از زنان ایران، با گذاشتن چند پست و استوری در اینستاگرام، با این واقعه دردناک اظهار هم‌دردی کرد. 

آیدا به همراه همسر، پدر و مادرش چند روز به شمال کشور سفر می‌کنند و روز دوشنبه چهارم مهر ۱۴۰۱ به منزل خود در تهران برمی‌گردند. دو روز بعد، ساعت یک بعدازظهر روز چهارشنبه ششم مهر از یک شماره ناشناس به تلفن همراه آیدا زنگ زده می‌شود. آیدا خواب بوده و متوجه زنگ تلفن نمی‌شود. فرد ناشناس به تلفن همراه پدرِ آیدا زنگ می‌زند و می‌گوید که دخترش پستی گذاشته است و به او بگوید آن را پاک کند. پدر آیدا هم می‌پذیرد و آیدا پُستش را برمی‌دارد. 

حدود ساعت ۹ شب، مادر آیدا برای خرید از  ساختمان خارج می‌شود که می‌بیند چند نفر بیرون ساختمان ایستاده‌اند و به محض باز شدن در، به درون ساختمان می‌روند. این افراد، ماموران وزارت اطلاعات بوده‌اند. آن‌ها به منزل آیدا می‌روند و با داشتن عکس کپی شده‌ای از او، اقدام به بازداشتش می‌کنند. ماموران از نشان دادن حکم خودداری می‌کنند و فقط با اصرار پدر آیدا، یکی از آن‌ها برگه‌ای تا شده را از راه دور به او نشان می‌دهد که نام آیدا راستی بر روی آن قابل رویت بوده است. 

ساعت یک شب، آیدا با تلفن همراه همسرش تماس می‌گیرد و اطلاع می‌دهد که در زندان اوین است و باید فردا برای پی‌گیری پرونده‌اش به دادسرای اوین مراجعه کند. از آن روز تا امروز ۵۷ روز گذشته است و خانواده‌ آیدا هر روز به زندان و دادسرای اوین مراجعه کرده‌اند ولی تاکنون هیچ پاسخ روشنی درباره دلیل و اتهام آیدا از مسوولان مربوطه نشنیده‌اند. آن‌ها مانند اکثر خانواده‌های زندانیان، اجازه ورود به دادسرا ندارند و فقط اجازه دارند از پشت میله‌های دادسرا کد ملی فرد بازداشت شده را به سرباز مربوطه بدهند و او برایشان خبری از فرزند، پدر یا مادرشان بیاورد. خانواده‌ آیدا راستی از همین طریق متوجه شده‌اند که پرونده‌ او در شعبه۲ است. این پاسخ تنها نتیجه پی‌گیری آن‌ها در هشت هفته گذشته بوده است.

از آیدا راستی، هنرمند بهایی چه می‌دانیم

آیدا ۲۸ساله متولد بندرعباس است که در شیراز بزرگ شده است. خانواده‌ راستی از پیروان دین بهایی هستند و مانند سایر بهاییان ایران، همواره به‌خاطر اعتقادشان با ظلم و محرومیت روبه‌رو بوده‌اند. آیدا در سن نوجوانی با آن‌که دانش‌آموز ممتاز کلاس بود، به دلیل اعتقاد به آیین بهایی، از مدرسه اخراج شد.  

شغل خانوادگی راستی عینک‌سازی است. پدر آیدا مغازه عینک‌سازی داشت و آیدا دو سال در آن‌جا کار می‌کرد. پدرش به مدت ۳۰ سال با مجوز بهداری در این شغل مشغول به کار بود اما پروانه کسب پدر را باطل کردند زیرا تمدید پروانه مستلزم پر کردن ستون مذهب بود و واژه بهایی در قاموس مملکت معنا نداشت. 

پس از ۳۰ سال، مغازه پدر و عموهای آیدا را به دلیل نداشتن پروانه کسب از طرف دولت بستند. 

«خانه موسیقی» در بیانیه‌ای، اسامی ۲۱ هنرمند بازداشت شده در عرصه موسیقی را اعلام کرد که پی‌گیر آزادی آن‌ها است. یکی از این نام‌ها، آیدا راستی است. آیدا از کودکی علاقه زیادی به موسیقی داشته است. پدرش برای او پیانویی خرید و از همان کودکی شروع به یادگیری و نواختن ساز کرد. آیدا که صدای گرم و دل‌نشینی داشت، آواز خواندن را هم دنبال کرد و یک دوره کلاس آموزش آواز خوانی در تهران گذراند. او برخی از آوازهای خود را در یک پیج عمومی در اینستاگرام به اشتراک گذاشته است. این پیج از دو سال و نیم پیش دیگر فعال نیست. 

آیدا راستی به جز موسیقی، در زمینه هنر عکاسی هم فعال است. او در زمان دستگیری، به عنوان عکاس صنعتی و تبلیغاتی مشغول به کار بود. 

وضعیت آیدا راستی چه‌گونه است؟

آیدا راستی در بند ۲۰۹ زندانی است. او به ‌طور هفتگی تماس تلفنی با خانواده‌اش داشته ولی فقط یک مرتبه (دو هفته پیش) با آن‌ها دیدار کرده است. او در تماس تلفنی هفته‌ گذشته به خانواده‌اش اطلاع داده که بازجویی‌هایش به پایان رسیده و پرونده‌اش در مرحله بازپرسی است، هر چند ممکن است دوباره بازجویی شود. 

شوهر آیدا راستی دو هفته پس از دستگیری همسرش احضار شد و در رابطه با پرونده آیدا تحت بازجویی قرار گرفت. پرسش‌ها صرفاً حول محور بهایی بودن آیدا بوده‌اند. 

یک ماه پس از بازداشت، آیدا در تماس تلفنی به خانواده‌اش اطلاع داده که ۳۰ روز دیگر بازداشت او تمدید شده است. 

این روزها با نزدیک شدن به پایان ۳۰ روز، خانواده آیدا راستی نگران هستند که آیا بازداشت موقت او بار دیگر تمدید خواهد شد یا در روزهای آینده، او آزاد و در کنارشان خواهد بود.