«ایران‌وایر» در این گزارش، که به صورت مرتب و هر هفته چند‌بار به روزرسانی می‌شود، نحوه رویارویی مقامات ایرانی با ویروس کرونا و مواضع متناقض و متضاد آن‌ها در این پیوند را مرور می‌کند. این مرور از ۱۰ دی ۱۳۹۸ (۳۱ دسامبر۲۰۱۹)، روزی که این ویروس در «ووهان» چین شناسایی شد شروع شده است و تا پایان ژانویه را در بر می‌گیرد..
مقامات چینی که از اواخر آذر ۱۳۹۸ (اوایل دسامبر ۲۰۱۹) با بیماری ناشناخته‌ای مواجه شده بودند، ۱۰ دی ۱۳۹۸ (۳۱ دسامبر) وجود ویروس ناشناخته جدید را به صورت رسمی به سازمان بهداشت جهانی اعلام کردند.
۱۱ دی (اول ژانویه)
بسیاری از رسانه‌های جهان درباره عامل بیماری‌زای جدید در چین گزارش و مطلب منتشر کردند.
در خبرگزاری «ایسنا» در ایران، نخستین خبر در مورد ویروس جدید به زبان فارسی منتشر شد. در این خبر به ابتلای غیرمعمول بیش از ۲۴ نفر به بیماری ذات‌الریه در شهر ووهان چین اشاره شده بود.
همین روز، «کیانوش جهانپور»، رییس روابط عمومی وزارت بهداشت ایران اعلام کرد بیماری آنفلوانزا را مهار کرده‌اند، موارد بستری و مرگ بر اثر این ویروس کاهش یافته و میزان بروز آن هم به کمتر از یک دهم هفته‌های قبل از آن رسیده است.
۱۷ دی (هفتم ژانویه)
مقامات چینی به طور رسمی شناسایی ویروس جدید کرونا را اعلام کردند.
۲۰ دی (۱۰ ژانویه)
سه روز پس از اعلام رسمی شناسایی ویروس جدید کرونا در چین، دفتر نمایندگی خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی (ایرنا) در پکن خبری را تنظیم و منتشر کرد که بر اساس اطلاعات یک هفته پیش از آن تنظیم شده بود. در این خبر، نه به شناسایی ویروس جدید از سوی چین و نه بیانیه سازمان بهداشت جهانی درباره این ویروس جدید هیچ اشاره‌ای نشده بود.
۲۱ دی (۱۱ ژانویه)
نخستین مورد مرگ یک بیمار شناسایی شده مبتلا به ویروس کرونا در چین ثبت شد.
همین روز خبرگزاری دولتی ایسنا در ایران هم خبر مرگ این مبتلای چینی را منتشر کرد.
۲۲ دی (۱۲ ژانویه)
مقامات پزشکی چین نقشه ژنتیکی ویروس جدید را هم منتشر کردند که در نتیجه آن، شروع تلاش‌ها برای ساخت کیت‌های آزمایشگاهی تست ویروس کرونا آغاز شد.
در همین روز، سازمان بهداشت جهانی در بیانیه‌ای درباره ویروس جدید، به علایم رایج در مبتلایان پرداخت و به تب، تنگی نفس و التهاب شدید هر دو ریه مبتلایان اشاره کرد.
«علیرضا رئیسی»، معاون بهداشت وزارت بهداشت ایران بعد در گفت‌وگویی تاکید کرد که بیانیه سازمان بهداشت جهانی همان روز ترجمه شده و برای همه دانشگاه‌ها، دانشکده‌ها، بیمارستان‌ها و موسسه‌هایی که در ایران در حوزه سلامت فعالیت دارند، ارسال شده است. این یعنی مراکز درمانی ایران دست‌کم از ۱۲ ژانویه با علایم بیماری جدید آشنا شده بودند.
۲۳ دی (۱۳ ژانویه)
نخستین مورد از ابتلا به ویروس کرونا خارج از چین، در کشور تایلند دیده شد.
۲۴ دی (۱۴ ژانویه)
هم‌زمان با یافتن یک مبتلا به ویروس کرونا در ژاپن که دومین مورد ابتلا خارج از چین بود، مقامات بهداشتی چین برای نخستین بار اعلام کردند احتمال مسری بودن ویروس جدید و انتقال آن از انسان به انسان منتفی نیست.
۲۶ دی (۱۶ ژانویه)
مقامات چینی این بار به صورتی روشن‌تر هشدار دادند که بیماری ناشی از ویروس کرونا جدید می‌تواند مسری باشد.
یک انستیتوی ویروس شناسی در آلمان خبر داد موفق به توسعه نخستین کیت آزمایشگاهی تست کرونا شده است و کار ارسال نمونه‌ها به شرکت‌های متقاضی را شروع کرده‌اند.
۲۷ دی (۱۷ ژانویه)
علاوه بر نشانه‌های بالینی آلودگی به ویروس کرونا که پیش‌تر سازمان بهداشت جهانی برشمرده بود، سرفه‌های خشک به سایر نشانه‌های احتمال ابتلا به این ویروس افزوده شد.
همین روز، خبرگزاری ایسنا در ایران خبر از مرگ دومین بیمار مبتلا به ویروس جدید کرونا داد. در این خبر، ایسنا به نقل از روزنامه «گاردین» نوشت که سازمان جهانی بهداشت نسبت به احتمال شیوع جهانی این ویروس هشدار داده است.
۲۹ دی (۱۹ ژانویه)
هم‌زمان با شناسایی تعداد بیشتری از مبتلایان در چین، مقامات بهداشتی این کشور تایید کردند ویروس کرونا جدید مسری است و از انسان به انسان منتقل می‌شود.
برخی از کشورها، از جمله امریکا هم اعلام کردند که مسافران رسیده از مناطق آلوده در چین را در فرودگاه‌ها معاینه می‌کنند تا موارد مبتلا را شناسایی و قرنطینه کنند.
۳۰ دی (۲۰ ژانویه)
نخستین مورد مبتلا به ویروس کرونا در کره جنوبی هم دیده شد. در روزها و هفته‌های بعد، به تدریج آلودگی به ویروس کرونا به تعدادی از کشورهای دیگر هم کشید.
اول بهمن (۲۱ ژانویه)
نخستین فرد آلوده به ویروس کرونا در امریکا شناسایی شد. هم‌زمان سازمان بهداشت جهانی برای بررسی خطرات ویروس جدید خواستار نشست اضطراری این سازمان شد.
در همین روز، «تسنیم»، خبرگزاری نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ایران ضمن انتشار خبر مرگ چهار تن از مبتلایان به ویروس کرونا، نوشت برخی از کشورهای آسیایی و کشورهای امریکا و استرالیا تدابیر بهداشتی و معاینه برای مسافرانی که از شهر ووهان وارد این کشورها می‌شوند، در نظر گرفته‌اند. اما هنوز خبری از اقدامات پیش‌گیرانه در ایران نبود و مقامات بهداشتی هم هیچ موضعی نگرفته بودند.
با گذشت بیش از سه هفته از اعلام رسمی شناسایی ویروس ناشناخته در چین و بیش از دو هفته پس از اعلام رسمی شناسایی ویروس کرونا جدید در این کشور و نیز صدور دو بیانیه از سوی سازمان بهداشت جهانی، مقامات بهداشتی و درمانی ایران هنوز ساکت بودند.
اولین واکنش از سوی یکی از مقامات بهداشتی ایران به ویروس کرونا، ۲۴ روز پس از اعلام شناسایی ویروس جدید انجام شد. پس از این واکنش رسمی در روز دوم بهمن (۲۲ ژانویه)، رویکرد مقامات بهداشتی ایران به ویروس کرونا در ایران تغییر کرد و از آن زمان تقریبا هر روز یکی از مقامات وزارت بهداشت در این باره گفت‌وگویی انجام داده است یا وزارت بهداشت درباره آن بیانیه می‌دهد.
به نظر می‌رسد این فعال شدن یک‌باره، ناشی از اطلاع یافتن مقامات وزارت بهداشت از بستری شدن بیمارانی با علایم ابتلا به ویروس کرونا در «بیمارستان کامکار» قم بود؛ بیمارانی که برخی از آن‌ها از اوایل بهمن به دلیل موثر نبودن داروهای رایج برای آنفلوآنزا در درمان آن‌ها، در بخش مراقبت‌های ویژه این بیمارستان جان خود را از دست می‌دادند.
دوم بهمن (۲۲ ژانویه)
در نخستین اظهارنظر رسمی یک مقام بهداشتی در ایران، «حسین عرفانی»، رییس اداره مراقبت از بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در گفت‌وگویی با ایرنا ادعا کرد هیچ موردی از ویروس کرونا در ایران مشاهده نشده است اما مراقبت‌های مرزی برای پیش‌گیری از بروز این بیماری، از جمله در «فرودگاه امام خمینی» فعال شده است.
سوم بهمن (۲۳ ژانویه)
«مهدی گویا»، رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت ایران هم در گفت‌وگویی تایید کرد مسافران ورودی از چین در فرودگاه بین‌المللی امام خمینی از نظر علایم ابتلا به ویروس کرونا چک می‌شوند.
گویا هم‌چنین افزود آلمانی‌ها کیت تشخیص این بیماری را تهیه کرده‌اند و وزارت بهداشت برای تهیه کیت تشخیص کرونا اقدام کرده است و آن‌ها از هر لحاظ برای مقابله با بیماری آماده هستند.
چهارم بهمن (۲۴ ژانویه)
سازمان بهداشت جهانی نخستین راهنمای رعایت نکات بهداشتی برای کم کردن ریسک آلودگی به ویروس کرونا را منتشر کرد. در این راهنما به مواردی هم‌چون شستن مرتب دست‌ها، استفاده از مواد ضدعفونی کننده و خودداری از لمس صورت با دست‌های آلوده اشاره شده بود. این دستورالعمل در رسانه‌های ایران هم بازتاب یافت.
در همین روز، وزارت بهداشت ایران در نخستین اطلاعیه‌اش درباره ویروس کرونا ادعا کرد هیچ مورد حتی مشکوکی از ابتلا به کرونا در کشور مشاهده نشده است: «در تمام پایانه‌های مرزی، به‌ویژه فرودگاه‌ها و بنادر بین‌المللی، پایگاه‌های مراقبت‌های بهداشتی مرزی با حضور تیم‌های متشکل از کارشناسان و متخصصان بهداشت و مبارزه با بیماری‌ها فعال هستند و با تجهیزات مناسب، هرگونه مورد مشکوک ورودی به کشور را تحت غربال‌گری و مراقبت‌های لازم قرار می‌دهند.»
پنجم بهمن (۲۵ ژانویه)
«ایرج حریرچی»، معاون وزیر بهداشت در گفت‌وگویی تلویزیونی گفت ایران به دقت شرایط کشور چین را زیر نظر دارد و با سازمان بهداشت جهانی در ارتباط کامل و تنگاتنگ است. او هم‌چنین افزود آزمایشگاه‌های ایران دارای دستگاه‌های لازم برای شناسایی و مراقبت هستند.
از طرف دیگر، کمیته پدافند غیرعامل در وزارت بهداشت برای پی‌گیری سفارش خرید کیت تشخیصی کرونا تشکیل جلسه داد. در صورت‌جلسه مکتوب این جلسه از بیماری کووید-۱۹ با عنوان «طغیان کرونا، ویروس جدید» یاد شده بود.
«شرکت فردآور آزما ایرانیان»، نماینده شرکت سوییسی «روش» (roche)، از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان کیت کرونا در جهان، به مقامات وزارت بهداشت گفته بود آماده‌اند به ایران کیت کرونا بفروشند.
ششم بهمن (۲۶ ژانویه)
حسین عرفانی، رییس اداره مراقبت بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت خبر داد که ایران برای تهیه کیت‌های تشخیصی کرونا اقدام کرده است و این کیت‌ها از کشور آلمان خریداری شده‌اند و ظرف چند روز آینده به ایران می‌رسند.
همین روز، مقامات بهداشتی چین هم اعلام کردند افراد آلوده به ویروس کرونا ممکن است تا ۱۴ روز هیچ علامتی از بیماری نشان ندهند اما ناقل ویروس و بیمار کردن دیگران باشند.
هفتم بهمن (۲۷ ژانویه)
کیانوش جهانپور، رییس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت اعلام کرد کیت‌های تشخیصی ویروس کرونا از آلمان وارد شده‌اند و در ایران وجود دارند. او گفت تعداد بیشتری کیت تشخیصی در روزهای آتی برای ذخیره استراتژیک وارد ایران می‌شود.
در همین روز، «سعید نمکی»، وزیر بهداشت در حاشیه اجلاس روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی، از تقاضای وزارت بهداشت از وزارت امور خارجه برای لغو ویزای چینی‌ها خبر داد. البته او نمی‌دانست دقیقا از هفت ماه پیش از آن تاریخ، ویزای ایران برای گردش‌گران چینی به صورت یک‌طرفه لغو شده بود و چینی‌ها برای سفر به ایران به ویزا نیاز ندارند.
هشتم بهمن (۲۸ ژانویه)
«حسین کولیوند»، رییس سازمان اورژانس کشور از تشکیل تیم‌های واکنش سریع در تهران و کلان‌شهرها برای مقابله سریع با کرونا و رسیدگی به موارد مشکوک خبر داد.
از طرف دیگر، کیانوش جهانپور، مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت گفت: «نتایج قطعی آزمایشگاهی حاکی از آن هستند که موارد معدود مشکوک ارجاع شده، مبتلا به ویروس کرونا نبوده‌اند.»
ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت ایران نیز همان روز در گفت‌وگویی رادیویی، تاکید کرد با اقدامات فوری، از ورود ویروس کرونا به ایران پیش‌گیری کرده‌اند: «مردم نگران نباشند و همان مراقبت‌های معمولی برای پیش‌گیری از ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا را انجام دهند.»
این در حالی بود که در آن مقطع، دست‌کم در بیمارستان کامکار قم، به گفته مدیر بخش مراقبت‌های ویژه این بیمارستان، بیماران مشکوک با یک بیماری ناشناخته هر روز می‌مردند بی آن که از آن‌ها آزمایشی بگیرند و علایم بالینی که حاکی از ابتلای آن‌ها به ویروس کرونا بود، در نظر گرفته شود.
۹ بهمن (۲۹ ژانویه)
با افزایش شمار مبتلایان در چین به بیش از ۹ هزار نفر و شمار کشته‌ها به ۲۱۳ نفر و نیز تایید ابتلای دست‌کم ۱۱۸ نفر به ویروس کرونا در ۲۲ کشور دیگر، خطوط هوایی بسیاری از کشورها پروازهای خود به چین را متوقف کردند. اما پروازهای بین ایران و چین هم‌چنان بدون هیچ تغییر و توقفی ادامه داشت.
در همین روز، سفارت ایران در چین با صدور اطلاعیه‌ای مدعی شد تاکنون هیچ کدام از ایرانیان مقیم چین، از جمله ۸۰ ایرانی ساکن ووهان که کانون شیوع ویروس کرونا بود، به این بیماری مبتلا نشده‌اند و سفارت ایران تلاش می‌کند آن‌ها را از آن‌جا منتقل کند و به ایران بازگرداند.
در ایران هم کیانوش جهانپور، رییس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت اعلام کرد هیچ موردی از ابتلا به ویروس کرونا در ایران وجود ندارد اگرچه تمامی امکانات و تجهیزات تشخیصی برای شناسایی افراد مشکوک به این ویروس در کشور وجود دارد. او از مردم خواست با بروز علایمی از تب و علایم حاد بیماری تنفسی مانند سرفه، برای آزمایش ویروس کرونا مراجعه کنند.
نکته‌ای که در همین سخنان جهانپور وجود داشت، دعوت او از مبتلایان احتمالی برای مراجعه به مراکز درمانی بود. اما در همین بازه زمانی، مبتلایان روبه رشد با علایم مشابه و مرگ و میرهای ناشی از آن در بیمارستان کامکار، به گفته مسوول مراقبت‌های ویژه بیمارستان، نادیده گرفته می‌شدند.
همین روز، «رضا جعفرزاده»، سخن‌گوی سازمان هواپیمایی ایران هم اعلام کرد سازمان هواپیمایی برنامه‌ای برای توقف موقت پروازهای چین به ایران ندارد و پروازها انجام می‌شوند اما تحت کنترل هستند.
۱۰ بهمن (۳۰ ژانویه)
سازمان بهداشت جهانی با اشاره به سرعت گسترش ویروس کرونا در میان کشورهای مختلف، وضعیت «اضطرار سلامت عمومی بین‌المللی» در جهان را اعلام کرد.
در همین روز، آن‌چنان که تلویزیون «ایران اینترنشنال» گزارش داد، شورای عالی امنیت ملی و وزارت بهداشت ایران از مرگ تعدادی از بیماران دارای علایم حاد تنفسی در قم بر اثر ابتلا به ویروس کرونا مطلع شده بودند. این موضوع پس از آن برای مقامات محرز شد که معاون وزارت بهداشت به قم رفت و گزارشی از آن را به وزارت‌خانه اعلام کرد.
با این حال، در همین روز مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت مدعی شد: «تمام مبادی مرزی، اعم از هوایی، زمینی و دریایی تحت پوشش اقدامات مراقبتی و غربال‌گری قرار دارند و با موارد مشکوک به این بیماری در قالب دستورالعمل برخورد می‌شود.»
این در حالی بود که «محمدحسین صومی»، رییس «دانشگاه علوم پزشکی تبریز» همان روز خبر بستری شدن دو زن چینی مشکوک به کرونا را در یکی از بیمارستان‌های این شهر اعلام کرد.
به گفته او، این دو زن ۳۶ و۳۷ ساله پنجم بهمن (۲۵ ژانویه) از چین وارد جمهوری آذربایجان شده و ۹ بهمن(۲۹ ژانویه) از مرز آستارا به ایران آمده بودند و با وضع پایدار، تحت مراقبت پزشکی قرار داشتند.
۱۱ بهمن (۳۱ ژانویه)
سعید نمکی، وزیر بهداشت ایران از «اسحاق جهانگیری»، معاون اول رییس‌جمهوری خواست پروازهای بین ایران و چین متوقف شوند. در جلسه اضطراری هیات دولت، با این درخواست موافقت و تصمیم گرفته شد پروازهای مستقیم از تهران به چین و برعکس برای دوره محدودی متوقف شود؛ تصمیمی که هرچند همان روز ابلاغ شد اما هیچ‌گاه عملی نشد.
احتمالا با ناکام ماندن دستور جهانگیری برای توقف پروازهای بین ایران و چین، وزارت بهداشت ایران همان روز درخواست ملایم‌تری در این باره طرح کرد. علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزیر بهداشت گفت نامه این وزارت‌خانه به دولت برای ممنوع کردن سفرهای توریستی از چین و محدود کردن سفرهای کاری از این کشور به ایران ارسال شده است.
مطالب مرتبط:
گاه‌شمار کرونا در ایران؛ فوریه ۲۰۲۰
گاه‌شمار کرونا در ایران؛ مارچ ۲۰۲۰
گاه‌شمار کرونا در ایران؛ آوریل ۲۰۲۰
گاه‌شمار کرونا در ایران؛ می ۲۰۲۰
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر