شرکت داروسازی امریکایی «فایزر» اخیراً از موفقیت این شرکت در تولید دارویی خبر داد که خطر بستری شدن مبتلایان به ویروس کرونا را تا ۸۹ درصد کاهش می‌دهد. این دارو در حال حاضر در انتظار اخذ مجوز مصرف اضطراری از سوی سازمان غذا و داروی امریکا است.
هم‌چنین با هدف دسترسی بیش از نیمی از جمعیت جهان به این دارو، توافقنامهای با نهادی نزدیک به سازمان ملل به امضا رسیده است. براساس این توافق‌نامه، بخشی از شرکت‌های تولید کننده داروهای بدون علامت تجاری اجازه دارند این دارو را بدون دریافت مجوز تولید کنند.
نام ایران نیز در این فهرست قرار دارد. اما نگاهی به سابقه تصمیمات مقامات جمهوری اسلامی در قبال واردات واکسن خارجی، بحث دسترسی شهروندان ایرانی به داروی کرونا را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است تا آن جا که خبرهایی در خصوص تولید داروی داخلی کرونا طی هفته‌های اخیر از سوی رسانه‌های ایران منتشر شد.
***
یک داروساز ساکن تهران که نخواست نامش فاش شود، به «ایران‌وایر» می‌گوید، «ستاد اجرایی فرمان امام» به دنبال کسب انحصار داروی کرونا در ایران است.
پیش از این، شرکت دارویی «برکت»، متعلق به ستاد اجرایی فرمان امام اعلام کرده بود واکسن کرونا خواهد ساخت. پس از انبوهی از حمایت‌های مادی و معنوی از این شرکت، مسوولان آن نتوانستند به وعده‌های خود در تولید انبوه واکسن عمل کنند. در نهایت نیز پس از چندین ماه تاخیر در واردات، واکسن «سینوفارم» چین به ایران وارد شد و واکسیناسیون ادامه یافت.
طی این چند ماه نیز مردم دو پیک کرونایی را پشت سر گذاشتند که شمار فوتی‌های رسمی در برخی روزها از ۷۰۰ نفر عبور کرد.
حال به گفته یک منبع مطلع، مجموعه برکت پس از شکست در پروژه واکسن‌سازی و به دنبال ساخت داروی موثر در درمان کرونا توسط امریکا، برای تولید این دارو اقداماتی را انجام داده است.
طی هفته‌های گذشته، دو شرکت فایزر و «مرک» از تولید دارویی با تاثیر بالا در درمان کرونا خبر دادند. این دو شرکت طی قراردادی که با گروه «ام‌پی‌پی» (Medicine Patent Pool)، مورد حمایت سازمان ملل متحد امضا کرده‌اند، اجازه تولید داروی آزمایشی فایزر را به دیگر شرکت‌های داروسازی خواهند داد. براساس این قرارداد، نام ایران نیز در فهرست کشورهای هدف قرار داد. به عبارتی، اگر مخالفتی از سوی مقام‌های جمهوری اسلامی نشود، شهروندان ایرانی نیز از داروی کرونا بهره خواهند برد.
تولید داروهای کرونا طی چند ماه آغاز خواهد شد
هدف گروه ام‌پی‌پی که در ژنو مستقر است، کاهش قیمت و افزایش دسترسی داروهای ضد ویروسی مانند «اچ‌آی‌وی»، «سل»، «هپاتیتC» و کرونا برای کشورهای کم‌درآمد و با درآمد متوسط است.
این سازمان می‌تواند به شرکت‌های تولید کننده داروهای بدون علامت تجاری اجازه دهد تا محصول جدید فایزر را تولید کنند.
علاوه بر ایران، نام ۹۴ کشور دیگر در فهرست این سازمان دیده می‌شود تا زمینه دسترسی به داروی فایزر را به ۵۳ درصد جمعیت جهان، چیزی حدود بیش از چهار میلیارد نفر فراهم کنند.
نکته حائز اهمیت این است که شرکت فایزر بر اساس این توافق‌نامه، از فروش دارو در کشورهای کم‌درآمد حق امتیاز نمی‌گیرد. براساس مفاد این قرارداد، تا هنگامی که کووید-۱۹ به عنوان یک وضعیت اضطراری بهداشت عمومی باقی بماند، همه کشورهای وارد شده در این توافق از پرداخت حق امتیاز مستثنی هستند.
هم‌چنین پیش‌بینی شده است که شرکت‌های داروسازی طی چند ماه امکان آغاز روند تولید داروی ضد کرونای فایزر را خواهند داشت.
پیش از این نیز شرکت مرک توافقنامهای مشابه با آن‌چه شرکت فایزر با گروه ام‌پی‌پی به ثبت رساند را امضا کرده بود. بریتانیا تنها کشوری است که مجوز استفاده از داروی شرکت مرک برای درمان کووید-۱۹ را برای مصرف اضطراری صادر کرده است.
ستاد اجرایی فرمان امام؛ از تولید واکسن تا داروی کرونا
روز سه‌شنبه ۱۸ آبان ۱۴۰۰، «مهرداد حق‌ازلی»، عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا گفت برنامه‌هایی برای بررسی این دارو در ایران هم وجود دارد و مدعی شد: «حتی مواد اولیه آن را هم در کشور داریم.»
او در ادامه با تاکید بر این که امکان ساخت چنین دارویی در ایران فراهم است، ارایه اطلاعات بیشتر را بر عهده سازمان غذا و دارو ایران گذاشت.
یک داروساز مطلع به «ایران‌وایر» می‌گوید در حال حاضر هیچ خبری از تولید هیچ داروی کرونایی در ایران نیست.
او در این باره می‌گوید: «یک سری کارها در حال انجام هستند. در حال حاضر به اندازه اقدام برای بچ سایز، یکی از شرکت‌های زیر مجموعه برکت مواد اولیه را وارد کشور کرده است.»
براساس تعریف جهانی، بچ به تعداد مشخصی از یک دارو یا موارد دیگر گفته می شود که دارای کیفیت یکنواخت است. این مقدار حتما باید طی یک بار فرایند تولید، تهیه شود. تعداد یا مقدار قرص به دست آمده طی هر بار تخلیه دستگاه تولید دارو، یک بچ سایز است.
این داروساز می‌گوید اقدامات انجام شده برای تولید دارو در حال حاضر در حد تحقیق و توسعه بوده و کاری برای تولید دارو انجام نشده است.
او می‌گوید شرکت داروسازی مذکور که نام آن نزد «ایران‌وایر» محفوظ است، قصد دارد داروی «مولنوپیراویر» (Molnupiravir) را تولید کند.
مولنوپیراویر یک قرص خوراکی ضد ویروسی است. این قرص، آنزیمی را در بدن انسان هدف قرار می‌دهد که عامل ویروس کرونا از آن برای تکثیر خود استفاده می‌کند. استفاده از این قرص در پنج روز ابتدایی ابتلا به به بیماری کووید-۱۹ بیشترین اثربخشی را خواهد داشت.
داروسازی که با «ایران‌وایر» گفت‌وگو کرده است، در این‌باره توضیح می‌دهد: «ماده اولیه این دارو به طور کامل از خارج از کشور می‌آید. این‌طور بگویم که شرکت قرار است فقط ماده‌اش را داخل کپسول بگذارد و آن را بسته‌بندی کند. ما زمانی می‌توانیم بگوییم دارو را ساخته‌ایم که ماده اولیه آن را بسازیم.»
این در حالی است که خبرگزاری «فارس»، نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در خبری که روز هشتم آبان منتشر کرد، مدعی شد: «یک تیم تحقیقاتی موفق به ساخت، سنتز و تولید ماده موثره (API) داروی مولنوپیراویر، اولین داروی خوراکی اختصاصی ضد ویروس کرونا و هم‌چنین تمام فرم‌های خوراکی دارویی آن در ایران شده است.»
فارس نوشته بود که تولید این دارو از چندین ماه گذشته در مجموعه گروه «رامان» برنامه‌ریزی شده و اکنون ظرفیت برای تولید صنعتی این درمان مهم کرونا ایجاد شده است.
به گفته این داروساز، نمی‌توان تلاش گروه «شتاب‌دهنده رامان» که یک گروه دانشجویی از «دانشگاه تهران» در حوزه دارو و سلامت است را نادیده گرفت: «اما آن‌چه مشخص است، مواد اولیه مولنوپیراویر از مسیرهای دیگری به کشور وارد شده و قرار است تحت نظر یکی از شرکت‌های زیر مجموعه دارویی برکت تولید شود.»
او در این‌باره توضیح می‌دهد: «ستاد اجرایی فرمان امام به دنبال نمایش است و چون قدرت کافی را دارد، می‌خواهد انحصاراً شرکت‌های تابع خودش دارو را تولید کنند. مطمئن باشید در ادامه، سایر شرکت‌ها به حوزه تولید دارو کرونا وارد خواهند شد اما ابتدا باید منتظر نمایش ستاد اجرایی امام باشیم.»
او با بیان این که داروسازی ایران در جایگاه خوبی در جهان قرار دارد و تولید داروی کرونا موضوع دور از انتظاری نیست، می‌گوید: «بحث اصلی این است که کرونا همه چیز را سیاسی کرده است و این یعنی ورود مافیای دارو؛ همان‌طور که در واردات واکسن کرونا نیز موارد مشابه پیش آمد که تنها باعث افزایش مرگ و میر مردم شد.»
طی دوران همه‌گیری کرونا، «محمد مخبر» ریاست ستاد اجرایی فرمان امام را بر عهده داشت. او بارها بر ساخت انبوه واکسن کرونای «کوو ایران برکت» تاکید کرد اما هیچ‌گاه وعده‌های چند ده میلیونی تولید واکسن توسط این مجموعه تحقق نیافت. او در حال حاضر معاون اول «ابراهیم رئیسی»، رییس جمهوری ایران است.
دی ۱۳۹۹ بود که «علی خامنهای»، رهبر جمهوری اسلامی واردات واکسن‌های امریکایی و بریتانیایی را به ایران ممنوع کرد؛ تصمیمی که به گفته متخصصان، یکی از مهم‌ترین دلایل شکل‌گیری پیک‌های چهارم و پنج کرونا در بهار و تابستان ۱۴۰۰ در ایران بود. دست‌کم ۳۵ هزار شهروند طی این ماه‌ها به دنبال کمبود واکسن کرونا در ایران جان خود را از دست دادند. در نهایت نیز با توجه به عدم موفقیت واکسن‌های داخلی و پس از پایان کار دولت دوازدهم در مرداد امسال، با چراغ سبز خامنهای، واردات واکسن خارجی افزایش یافت. هرچند این تصمیم نیز با توجه به نوع واکسن که ساخت کشور چین بود، حواشی بسیاری را در خصوص تاثیرگذاری آن بر جهش‌های جدید ویروس به همراه داشت.
در حال حاضر ایران با روند صعودی موارد مراجعه کننده و بستری مبتلایان به ویروس کرونا روبه‌رو است. به گفته مسوولان، پیک ششم کرونا در برخی شهرهای ایران شروع شده است. آن‌ها یکی از دلایل آن را عدم تمایل شهروندان به دریافت واکسن و عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی عنوان می‌کنند. هرچند در همین بازه، مقامات تصمیم به افزایش بازگشایی ادارات، مدارس، دانشگاه‌ها و ورزشگاه‌ها گرفته‌اند.
از سوی دیگر، واردات واکسن از سوی مقامات به طور کلی متوقف شده است. حال باید دید با توجه به تصمیماتی که پیش از این مقام‌های جمهوری اسلامی در خصوص واردات واکسن خارجی گرفته‌اند، آیا همان سیاست را در مواجهه با داروی کرونای شرکت‌های امریکایی خواهند گرفت؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر