کرونا در ایران؛ اُمیکرون رسید، امکان شناسایی فراهم نیست

کشورهای دنیا یکی پس از دیگری در فهرست سفر جهانی «اُمیکرون»، ویروس جهش‌ یافته جدید کرونا قرار گرفته‌اند. کرونا این‌ بار در آفریقای جنوبی جهش یافته و در حال حاضر خود را به چندین کشور اروپایی، امریکایی، ژاپن و حتی در همسایگی ایران، یعنی امارات و عربستان رسانده است. مقامات جمهوری اسلامی ورود امیکرون به ایران را اجتناب‌ناپذیر دانسته اما می‌گویند تاکنون این نوع از ویروس به کشور وارد نشده است. این در حالی است که «حمید سوری»، عضو قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مقابله با کرونا با اشاره به این که این ویروس احتمالا وارد ایران شده است، به «ایران‌وایر»، گفت: «ایران نظام غربال‌گری واریانت‌های جدید کرونا را ندارد. برای همین به طور تصادفی مطلع خواهیم شد که وارد کشورمان شده است.»

***

مردم ایران کمتر از دو هفته است که روزانه مرگ و میر حدود ۱۰۰ نفر را تجربه می‌کنند. پیش از این، در شهریور ۱۴۰۰، کشور سوار بر پیک مرگ‌بار پنجم کرونا بود که روزانه تا ۷۰۰ کشته را نیز به همراه داشت. 

طی هفته‌های اخیر، هم‌زمان با کاهش موارد فوتی و افزایش میزان واکسیناسیون عمومی با واکسن چینی «سینوفارم»، مقامات به مرور تصمیم به افزایش بازگشایی‌ها گرفتند.

مدارس و دانشگاه‌ها طی مراحل از پیش تعیین شده بازگشایی شدند. طرح ممنوعیت تردد شبانه که با انتقادات زیادی همراه بود هم لغو شد. هم‌چنین طی هفته اخیر، صندلی‌های ورزشگاه‌ها و سینماها از تماشاگران پر شدند. از روز ۱۵ آذر، به گفته مسوولان، «طرح هوشمند کرونا» اجرا خواهد شد. در این طرح، افرادی که واکسن ضد کرونا دریافت نکرده‌‌اند، با محدودیت‌هایی روبه خواهند بود.

این در حالی است که «سازمان جهانی بهداشت» نسبت به شیوع ویروس جهش یافته اُمیکرون به کشورهای دنیا هشدار داده است. این سازمان به همه کشورها توصیه کرده است ضمن ترویج رعایت پروتکل‌های بهداشتی، مرزهای خود را برای مدیریت ویروس جدید کنترل کنند.

هم‌زمانی افزایش بازگشایی‌ها در ایران و شیوع ویروس اُمیکرون

«حمید سوری»، رییس کارگروه بهداشت و پیش‌گیری قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مقابله با کرونا با بیان این که از رفتار ویروس جهش‌یافته اُمیکرون اطلاعات زیادی در دست نیست، به «ایران‌وایر» گفت: «می‌دانیم که این ویروس سرعت گسترش زیادی دارد و در مدت کوتاهی می‌تواند تعداد افراد بیشتری را مبتلا کند. در مقابل، تعداد مرگ و میرهای امیکرون به مراتب پایین‌تر از نوع دلتا و بتای کرونا است. از طرفی، تمایل ویروس جدید به گروه‌های سنی جوان بیشتر است.»

به گفته سوری، افزایش موارد بیماری در سنین جوان، بار اقتصادی و اجتماعی زیادی به ایران تحمیل خواهد کرد. 

او با اشاره به این که این بار صرفاً مالی نیست، ادامه داد: «به دنبال تشدید شیوع ویروس، افراد مجبور می‌شوند در خانه بمانند و این یعنی کسب و کار تعطیل می‌شود. همین موضوع، تاثیرات روحی و روانی را نیز برای شهروندان به همراه خواهد داشت.»

سوری معتقد است با وجود هشدارهای سازمان جهانی بهداشت که ویروس جهش‌یافته امیکرون را «نگران کننده» و «خطر بزرگ» توصیف کرده، بازگشایی‌ها در ایران تصمیم درستی به نظر نمی‌رسد. 

او می‌گوید باید برای بازگشت به شرایط عادی، دست نگه‌داشت و عجله نکرد.

در ایران نظام غربال‌گری واریانت‌های جدید وجود ندارد

«محمد هاشمی»، سرپرست روابط عمومی وزارت بهداشت ایران روز پنج‌شنبه ۱۱ آذر ۱۴۰۰ در حساب کاربری خود در توییتر به تایید اولین مورد ویروس جهش‌یافته کرونا در امارات اشاره کرد. 

او در ادامه نوشت: «اُمیکرون بسیار نزدیک است! بسیار مراقب باشیم.»

طی هفته اخیر، دیگر مسوولان و مقامات نیز در خصوص شیوع اُمیکرون به ایران هشدار دادند. حتی بر اساس تصمیم ستاد ملی کرونا، پرواز از شش کشور به ایران ممنوع شد؛ تلاشی که از سوی جمهوری اسلامی در راستای هشدارهای سازمان جهانی بهداشت انجام شد. 

اما آیا این ویروس تا کنون به ایران نرسیده است؟

حمید سوری، عضو قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مقابله با کرونا در این‌باره به «ایران‌وایر» می‌گوید: «سازمان جهانی بهداشت در وهله اول توصیه کرد کشورها مرزهای خود را کنترل کنند. ما در کشور این کار را تا حدودی عملیاتی کردیم. دومین کار، ترویج رعایت نکات بهداشتی توسط دولت‌ها است. سومین مورد نیز انجام مطالعات عمومی و شناسایی موارد جدید است.»

این استاد اپیدمیولوژی «دانشگاه شهید بهشتی» در خصوص توانایی ایران در شناسایی ویروس توضیح داد: «ما برای این که متوجه شویم ویروس به کشور رسیده، نیاز است به شکل سیستماتیک از افرادی که وارد کشورمان می‌شوند یا با افراد بیمار تماس داشته‌اند، با تعداد نمونه بالایی تست‌های مولکولی با هدف تشخیص واریانت بگیریم. متاسفانه ما در ایران نظام غربال‌گری واریانت‌های جدید را نداریم. برای همین به طور تصادفی مطلع خواهیم شد که وارد کشورمان شده است.»

پیش از این، در زمان شیوع ویروس دلتای کرونا در ایران، استان‌ها برای شناسایی نوع ویروس مجبور بودند نمونه‌های مشکوک را با هدف شناسایی نوع واریانت، به تهران ارسال کنند. پاسخ این نمونه‌ها نیز پس از چندین روز آماده می‌شد.

به گفته این عضو قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مقابله با کرونا، احتمال این که ویروس در حال حاضر وارد کشور شده باشد، بسیار زیاد است.

سوری در این‌باره توضیح داد: «به احتمال زیاد وارد کشور شده است اما این که مستند داشته باشیم که این را تایید کند، نداریم. ماهیت قضیه نشان می‌دهد که دست‌کم دو هزار کیس از این ویروس در جهان دیده شده است که در کشورهای همسایه ما نیز وجود دارد. به نظر می‌رسد مواردی در کشور ما هم وجود داشته باشد. احتمالا در روزهای آینده بتوان تصویر درستی از وضعیت شیوع ویروس ارایه کرد.»

پیک اُمیکرون در راه است؟

آیا پیک ششم با گونه جهش‌یافته در کشور آفریقای جنوبی، ایران را فرا خواهد گرفت؟

حمید سوری در این‌باره توضیح می‌دهد: «اگر پیک را براساس مرگ بدانیم، چون تا کنون احتمال مرگ و میر در امیکرون زیاد نبوده است، چنین پیکی از نظر مرگ احتمالا در ایران نخواهیم داشت. هرچند زمانی که موارد ابتلا افزایش پیدا کنند، مرگ هم زیاد می‌شود اما نه مانند واریانت دلتا و بتا. اگر هم بخواهیم پیک را بر اساس موارد ابتلا بدانیم، با توجه به این که در نظام غربال‌گری و انجام تست خیلی گسترده عمل نکرده‌ایم، آن هم گفتنش دقیق نیست.»

به گفته این استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، رتبه ایران در تعداد تست‌های کرونایی که به ازای یک میلیون نفر گرفته می‌شود، در قیاس با سایر کشورهای جهان خوب نیست. 

او می‌گوید: «در نتیجه ممکن است عده‌ای مبتلا باشند و اساساً مطلع نشوند؛ حال به خاطر این که بدون علامت هستند یا این که آن‌ قدر خفیف مبتلا شده‌اند که اصلا مراجعه نمی‌کنند. حالت دیگر هم این است که اساساً خطا در طبقه‌بندی بیماری رخ می‌دهد؛ مثلا بیمار دچار بیماری گوارشی تشخیص داده شود ولی در واقع کرونا دارد.»