تدارکات برای بازگشت به زندگی عادی در ایران در قالب «طرح مدیریت هوشمند بیماری کرونا در بستر سامانه امید» در حال انجام است. از زمستان ۱۳۹۸ که ورود ویروس کرونا به ایران تایید شد، طرح‌های متعددی، از جمله طرح ممنوعیت تردد شبانه و قرنطینه شهر به شهر براساس رنگ‌بندی‌ها، شهروندان را از آن‌چه زندگی عادی گفته می‌شود، دور کرد. بسیاری از صنف‌ها تعطیل شدند، بیش از ۱۳۰ هزار شهروند بنا به گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، جان خود را از دست دادند و موج کشتار کرونا هم‌چنان در کشور جریان دارد. بسیاری از کشورهای دنیا با توجه به واکسیناسیون به موقع و اجرای سیستمی هماهنگ و هوشمند، ماه‌ها است که سعی در به حالت عادی درآوردن زندگی شهروندان دارند. جمهوری اسلامی نیز در نهایت تصمیم گرفت با طرح هوشمند کرونا، شرایط زندگی را برای شهروندان هموار کند. حال باید پرسید آیا زیرساخت‌ها و ضمانت اجرایی لازم برای اجرای موفق این طرح سراسری فراهم است؟
***
«طرح هوشمند مقابله با بیماری کرونا در بستر سامانه امید» از روز یک‌شنبه ۲۱ آذر ۱۴۰۰ در قالب پنج مرحله که هر مرحله با فاصله یک هفته‌ای اجرا می‌شود، آغاز خواهد شد. این طرح از دستگاه‌های اجرایی آغاز و به مرور به حمل و نقل شهری، واحدهای صنفی، تردد برون شهری و علمی، تحقیقاتی و آموزشی کشیده خواهد شد.
«ئالان توفیقی»، پزشک و تحلیل‌گر مسایل سیاسی در گفت‌وگو با «ایران‌وایر»، درباره این طرح می‌گوید: «طرح هوشمند یا همان طرح هوشمند مقابله با بیماری کرونا در بستر سامانه امید تقریبا مشابه همان طرحی است که در بسیاری از کشورهای دنیا در حال انجام است؛ به این معنی که برای جلوگیری از اعمال محدودیت‌های شدید رفت و آمد برای همه افراد یک جامعه، از QR کدها استفاده می‌شود. هدف این است که افراد واکسن زده که از ایمنی نسبی برخوردار هستند، بتوانند به کسب و کار و زندگی معمول خود برگردند.»
به گفته این پزشک، طرح هوشمند به خودی خود اقدام بسیار مثبتی است که باید در ایران نیز انجام شود.
به طور کلی، طرح قرار است از تردد افرادی که واکسن نزده‌اند و یا مبتلا به کووید-۱۹ هستند، جلوگیری کند تا در قرنطینه بمانند. البته با توجه به این که ۱۵ درصد از شهروندان ایرانی به هیچ‌وجه تمایلی به دریافت واکسن ندارند، «حسین قاسمی»، دبیر کمیته امنیتی و اجتماعی ستاد مدیریت کرونا می‌گوید در طرح هوشمند تلاش شده است ارایه خدمات، به واکسیناسیون کرونا پیوند زده شود.
گفته شده اساس این طرح، واکسیناسیون ۱۰۰ درصدی افراد جامعه هدف است.
ئالان توفیقی با بیان این که رسیدن به واکسیناسیون صد در صدی کار بسیار دشواری است، توضیح می‌دهد: «در هیچ جای دنیا تاکنون این موضوع محقق نشده است. حتی در ایران نیز در حال حاضر بنا به گزارش وزارت بهداشت، چیزی حدود ۵۰ میلیون نفر تنها دو دوز واکسن دریافت کرده‌اند. این بدان معنا است که دورنمایی که مقامات برای این طرح در نظر گرفته‌‌اند، بسیار خوش‌بینانه بوده است.»
مسوولان جمهوری اسلامی طی هفته اخیر از طریق رسانهها به ارایه توضیحات بسیاری از چند و چون طرح هوشمند پرداختند. این صحبت‌ها بیشتر حول مراحل اجرایی طرح و نکاتی در خصوص ضمانت‌های اجرایی آن بود؛ به عنوان نمونه، اگر کارمندان دستگاه‌های اجرایی کد دیجیتال مورد تایید یا تست «پی‌سی‌آر» منفی را نداشته باشند، از حضور در محل کار منع می‌شوند. در صورت تداوم غیبت نیز از حقوق آن‌ها کسر خواهد شد. وظیفه نظارت بر آن هم بر عهده مدیران دستگاه‌های اجرایی خواهد بود.
پیش از این، «نجات بهرامی»، تحلیل‌گر سیاسی که سابقه فعالیت در وزارت آموزش و پرورش را داشته، اجرایی شدن محدودیت‌ها برای کارمندان را ناموفق دانسته و گفته بود: «بیش از ۹۰ درصد کارمندان دولت، کارمندان استخدام رسمی هستند. در نتیجه، امکان ندارد که بشود کارمندان رسمی را کنار گذاشت. قوانین و آیین‌نامه‌های انضباطی در سیستم اداری جمهوری اسلامی که استخدام رسمی دارند، کاملا مشخص بوده و عموما تاثیر چندانی روی عملکرد کارمندان در چنین مواقعی ندارند.»
او گفته بود: «مثلا تصور کنید که بخش عمده کارمندان واکسن نزنند و از آن‌ها بخواهند که در اداره حاضر نشوند. نتیجه این که خود دولت ضرر می‌کند و به کارمند ضرری وارد نمی‌شود. به طور کلی، هیچ قانونی نمی‌تواند حقوق کارمند رسمی دولت را قطع کند؛ مگر در موارد خیلی حاد، مانند غیبت طولانی یا ارتکاب جرم که می‌تواند انفصال از خدمت را به همراه داشته باشد.»
محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های طرح هوشمند کرونا در ادامه مراحل بعدی در خطوط هوایی، ریلی و جاده‌ای ایران نیز اعمال خواهند شد؛ به این معنی که تنها با ارایه کد دیجیتال یا کد ملی و تایید آن در سامانه، فرد می‌تواند از خدمات بهره‌مند شوند.
این موضوع در خرید بلیت از سینماها نیز صادق است. به گفته مسوولان، پس از چندین هفته و اجرای تمامی مراحل، حتی برای رفتن به فروشگاه‌های زنجیره‌‌ای نیز باید کد دیجیتال ارایه شود.
طرح هوشمند کرونا به عقیده ئالان توفیقی، روی کاغذ همه چیز تمام است اما یک مشکل دارد: «در جمهوری اسلامی همه چیز تا زمانی که روی کاغذ است و مسوولان در تلویزیون و رسانهها آن را اعلام می‌کنند، خوب به نظر می‌رسد. حتی برای این که طرح را موفق نشان بدهند، آمار و اعداد و ارقام را تغییر می‌دهند. متاسفانه سوابق جمهوری اسلامی نشان می‌دهند که در عمل از عهده آن تعهدها و برنامه‌‌ای که از قبل روی کاغذ مشخص کرده است، بر نمی‌آید.»
با فرض این که مشکلی در ضمانت‌های اجرایی این طرح وجود نداشته باشد، سوال اصلی این است که آیا زیرساخت‌های لازم برای پردازش اطلاعات و انتقال داده‌ها آماده پاسخگویی به تعداد بالای مراجعات هستند؟
ئالان توفیقی در ادامه گفت‌وگو با «ایران وایر» می‌گوید: «باید از مسوولان پرسید که آیا زیرساخت‌های لازم، از جمله نرم‌افزاری و سخت افزاری و نیز نیروی انسانی کافی برای استعلام این کدهای دیجیتال وجود دارد؟ بخش مهمی که نباید در خصوص اجرایی شدن طرح فراموش کرد، مسوولیت‌های ارایه دهنده خدمات هستند و بحث اجباری شدن واکسن نیز از همین موضوع شکل می‌گیرد؛ به طور مثال، در برخی کشورها کادر درمان به عنوان یکی از گروه‌های ارایه دهنده خدمات، مجبور به دریافت واکسن هستند. بدین شکل است که مردم خیال‌شان از مراجعه به مراکز درمانی راحت است که مبتلا نمی‌شوند.»
توفیقی ادامه می‌دهد: «به طور کلی تضمین لازم برای این که طرح هوشمند بتواند از پیک‌های جدید جلوگیری کند، در نحوه اجرا، فراهم آوردن زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری و پردازش داده‌ها و هم‌چنین وجود قوانین لازم برای مجریان و ناظران قانون است که تعهد کامل را داشته باشند.»
او با تاکید بر این که شهروندان نیز مسوولیت بزرگی برعهده دارند، ادامه می‌دهد: «مردم باید اجرای درست طرح را مطالبه کنند. هم‌چنین نباید این‌طور باشد که مرتب تبصره‌های مختلف به طرح اضافه کرد و گروه‌های مختلف از طرح حذف شوند.»
آیا مطالب ایران‌وایر در شناسایی پروپاگاندا و اخبار کذب به شما کمک کرده است؟ در نظرسنجی زیر شرکت کنید:
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر