از آغاز اجرای «طرح هوشمند مقابله با بیماری کرونا در بستر سامانه امید» حدود شش هفته می‌گذرد. این طرح قرار بود علاوه بر رساندن میزان واکسیناسیون عمومی به صددرصد، در مراحل چندگانه تدارک دیده شده، شیوع ویروس کرونا را به کنترل خود درآورد. با این حال آنچه گزارش‌ها از وضعیت کرونایی کشور نشان می‌دهد، نه تنها این طرح به مشکلاتی چون نبودِ تجهیزات و نیروی انسانی مواجه بوده، بلکه اساسا زیرساخت‌ها برای اجرای آن از سوی متولیان در دولت فراهم نشده است. آیا این طرح در مرحله اجرا به بن‌بست خورده است؟
***
آیا طرح هوشمند کرونا اجرا شده است؟
طرح هوشمند مقابله با بیماری کرونا از اواسط آذر ماه رسما آغاز شد. مسئولان مدعی بودند این طرح در پنج مرحله دستگاه‌های اجرایی، حمل و نقل شهری، واحدهای صنفی، تردد برون شهری و مراکز علمی، تحقیقاتی و آموزشی را تحت پوشش قرار خواهد داد.
دست‌کم روی کاغذ و با استناد به گزارش‌ها بخش غالب مراحل عنوان شده در شهرهای مختلف اجرا شد؛ اما در عمل آنچه شهروندان می‌گویند با اظهارات مسئولان در تضاد است.
«آنا»، کارمند شرکت برق در شهر رامسر است. او می‌گوید سومین دوز واکسن خود را طی روزهای پایانی دی ماه دریافت کرد. به گفته او در محل کار نیز وضعیت واکسیناسیون مناسب است؛ با این حال برای محدود افرادی که اعتقادی به واکسن ندارند، ممنوعیتی اعمال نشده است.
او در خصوص اجرای طرح هوشمند کرونا در محل کارش که یک سازمان دولتی است، گفت: «برای ورودی به اداره تنها کاری که باید انجام بدهم، سلام به نگهبان است. از روز اجرا شدن طرح تا به امروز هیچ کس نیامد بگوید چرا ماسک داری یا نداری؟ یا اصلا واکسن زده‌ای یا نه؟»
آنا می‌گوید: «این تنها در اداره ما نیست. با همکاران در شهرهای اطراف هم که ارتباط داریم، روال همین است. نه کد دیجیتال چک می‌کنند، نه رصد می‌کنند که چه کسی واکسن زده یا نزده.»
«ایران‌وایر» در گفت‌وگو با شهروندانی از استان گیلان، تهران و خراسان جنوبی نیز به جواب‌های مشابه آنچه این شهروند اهل مازندران عنوان کرده، رسیده است.
طی هفته‌های گذشته گزارش‌های متعدد دیگری نیز در خصوص عدم اجرایی شدن این طرح از رسانه‌های ایران منتشر شده است. براساس این طرح‌ها علی‌رغم ابلاغ طرح به سازمان‌های مختلف، به دلیل عدم نظارت در واقع طرح به مرحله اجرا نرسیده است.
چرا تاکنون کدهای دیجیتال مورد استفاده قرار نگرفته است؟
طرح هوشمند مقابله با ویروس کرونا در ابتدا در استان قزوین به صورت پایلوت اجرا شد. در نهایت با اعلام مقامات طرح اصلی در سراسر کشور در تاریخ ۲۱ آذر اجرایی شد.
چنانچه گفته شد با وجود اعلام عمومی، با گذشت شش هفته از اجرا، تاکنون کدهای دیجیتالی شهروندان مورد استفاده قرار نگرفته است.
مسئولان وزارت بهداشت می‌گویند اجرای طرح آغاز شده اما مشکلاتی در مسیر وجود دارد. از جمله اساسی‌ترین آن ارتباط سامانه‌های مراکز مختلف از جمله وزارتخانه‌ها، اصناف و ...، با یکدیگر است.
«محسن فرهادی»، معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، طی روزهای اخیر انگشت اتهام عدم اجرای کامل طرح را به سوی وزارت کشور گرفت. او گفته بود متولی ارتباط سامانه‌ها وزارت کشور است؛ اما زیرساخت‌ها فراهم نشده است.
علاوه بر مشکل موجود در یکپارچه نبودن سامانه‌ها، فرهادی گفت که بازرسان وزارت بهداشت وقتی وارد واحدهای صنفی مختلف می‌شوند، کارت واکسیناسیون فعالان صنفی را به صورت فیزیکی بررسی می‌کنند، این در حالی است که در طرح مدیریت هوشمند کرونا پیش‌بینی شده است که این کار از طریق یک نرم‌افزار و به وسیله بارکد اجرایی شود.
از سوی دیگر «حمید سوری»، رییس کارگروه بهداشت و پیش‌گیری قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مقابله با کرونا در گفت‌وگو با «ایران‌وایر» می‌گوید آنچه تاکنون در کشور اجرایی شده، همچنان طرح آزمایشی است.
به گفته او قرار است طرح اصلی در ابتدا در استان تهران و مشخصا شهر تهران اجرایی شود.
او با اشاره به جزییات این طرح گفت: «قرار است از اسمارت‌فون برای تشخیص کیو آر کدها در مراکز تجمعی با هدف کنترل تردد افراد استفاده کنیم. همه این‌ها برای اجرا آماده است، در صورتی که مجوز استفاده صادر شود. همچنین با موافقت شهرداری ابتدا در تهران بزرگ قرار شد اجرایی شود و بعد توسعه پیدا کند به سراسر کشور.»
به گفته او مراحل آزمایشی اجرای این طرح در استان قزوین و برخی اماکن دیگر سایر استان‌ها «رضایت‌بخش» بوده است.
این در حالی است که «منوچهر حبیبی»، فرمانده قرارگاه عملیاتی مقابله با کرونای استان قزوین، در تاریخ ۱۹دی۱۴۰۰، از عدم اجرای طرح مدیریت هوشمند در برخی دستگاه‌های اجرایی و عدم توجه اصناف به طرح انتقاد کرد. او گفته بود: «تا کی می‌خواهیم نیروهای بازرسی بروند و بیایند؟ مگر چقدر امکانات و زمان داریم؟ این‌ها خسته شدند. بنابراین اتاق اصناف و سازمان صمت باید همراهی اتحادیه‌های صنفی این طرح را اجرایی کنند.»
براین اساس آنچه تاکنون باعث شده شهروندان اجرای طرح هوشمند کرونا را به چشم نبینند، در واقع یکپارچه نبودن سامانه‌ها و نبودِ امکانات مورد نیاز برای اسکن QR کدها یا همان کدهای دیجیتال کارت واکسن شهروندان است.
طرح هوشمند کرونا بخشی از طرح قاسم سلیمانی است؟
مسئولان در پیک‌های قبلی کرونا در ایران با هدف شناسایی موارد مبتلا به ویروس کرونا، تحت طرحی به نام قاسم سلیمانی، ردیابی بیماران را به صورت خانه به خانه در پیش گرفتند. از زمان شیوع سویه «اومیکرون» در کشور اما تصمیماتی در خصوص کنار گذاشتن روش سنتی ردیابی بیماران و حرکت به سوی شناسایی از طریق هوشمند گرفته شد.
روز سه‌شنبه، ۲۸دی۱۴۰۰، «علیرضا زاکانی»، شهردار تهران با اشاره به اجرای طرح کنترل هوشمند کرونا با همکاری دستگاه‌های بهداشتی و اجرایی در این شهر گفته بود: «طرح هوشمندسازی کنترل کرونا مکمل طرح شهید سلیمانی است.»
چرا طرح هوشمند به طور کامل در کشور اجرا نمی‌شود؟
او همچنین گفته برای اجرای طرح هوشمند «در برخی نقاط نیاز به اجبار داریم؛ اما این اجبار قطعا مربوط به کنترل ورودی‌های مترو نیست.»
حمید سوری در ادامه گفت‌وگو با «ایران‌وایر» با اشاره به اینکه طرح هوشمند کرونا در برخی نقاط از جمله خطوط مترو به صورت پایلوت اجرا شده بود، گفت: «یکی از ضعف‌هایی که ما در مدیریت اپیدمی در کشور داریم، بحث پایش، نظارت و ارزشیابی است. واقعیت قضیه این است که عوامل نظارتی ما به تعدادی نیستند که بتوانند به صورت گسترده کشور را پوشش بدهند. بنابراین برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته که بتوان از نیروهای مردمی استفاده کنیم برای این کار.»
او توضیح نداد که منظور از نیروهای مردمی دقیقا چه افرادی هستند.
طرح قاسم سلیمانی حدود یک سال است که با همکاری نیروهای بسیج، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، اعضای شورایاری محلات و شهرداری، انجام می‌شود. این احتمال می‌رود با توجه به کمبود نیروی انسانی در اجرای طرح، بار دیگر نیروهای بسیج و سپاه به کار گرفته شوند.
آیا طرح‌های رنگ‌بندی و ممنوعیت تردد شبانه در کنترل ویروس کرونا تاثیر داشتند؟
در طول دو سال شیوع کرونا در ایران، طرح‌ها و اقدامات مختلفی صورت گرفته است. طرح «ممنوعیت تردد شبانه» یکی از آن‌ها است. طرحی که جریمه‌های سنگینی را به شهروندان متحمل کرد. در نهایت نیز اعلام شد این طرح نه تنها در مقابله با ویروس کرونا تاثیر نداشته است، بلکه دلایل اجرایی شدن آن نیز مشخص نیست.
همچنین طرح‌ها و برنامه‌ریزی های کوچک و بزرگ دیگری نیز وجود داشت که یا به نتیجه نرسید یا وعده‌های آن باعث شد وضعیت کرونایی در ایران شدیدتر شود. از مهم‌ترین آن‌ها نیز می‌توان به وعده و طرح تولید چند ده میلیون واکسن داخلی کرونا اشاره کرد که هیچ‌گاه محقق نشد.
حال با توجه به گذشت شش هفته‌ای از طرح هوشمند کرونا در کشور و عدم ارائه گزارش از سوی نهادهای ذی‌ربط در خصوص ارزیابی طرح، این سوال ایجاد می‌شود که آیا این طرح به نتیجه منجر خواهد شد؟
حمید سوری می‌گوید مهم‌ترین اقدامی که باید پیش از اجرای طرح‌های محدودیت و طرح‌های بازگشایی‌های از جمله بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها صورت بگیرد، تعیین سطح خطر مناطق مختلف است.
او در این‌باره توضیح داد: «ما برای اینکه بتوانیم اقدامات مربوط به بازگشایی‌ها و اجرای طرح هوشمند را به درستی انجام بدهیم، در وهله اول باید سطح خطر را در شهرها و مناطق مختلف کشور تعیین کنیم. متاسفانه آن چیزی که به عنوان رنگ‌بندی از ابتدا مطرح شد، از اساس اشتباه بوده و نمی‌توانست تصویر کامل و درستی را از اپیدمی کووید-۱۹ را نشان دهد و در حال حاضر عملا آن را کنار گذاشته‌ایم.»
به گفته سوری این در حالی است که حتی جایگزینی برای طرح رنگ‌بندی شهرها تدارک دیده نشده است.
وی ادامه داد: «اساس این است برای طرح‌ها، سطح خطر در ابتدا تعیین شود. در مرحله بعد حتما نیازمند نظام مراقبت باید باشیم. مثلا در مدارس، نظامی نیاز است که بتواند در زمان طغیان شیوع، به شکل سریع برای حفظ جان دانش‌آموزان عمل کند. این دو ضعف باعث می‌شود که در بحبوحه شیوع اومیکرون ما در ستاد، نگرانی‌هایی از بازگشایی‌ها به خصوص مدارس داشته باشیم.»
آنچه مشخص است سرنوشت این طرح که در بسیاری از کشورهای دنیا در حال انجام است، در ایران در حال آزمون و خطا است. اینکه به نتیجه برسد یا خیر را نیز بهتر است در اظهارات مسئولان جست‌وجو کرد.
«جعفر جندقی»، رییس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، روز سه‌شنبه، ۲۸دی۱۴۰۰، گفت: «هنوز به نقطه‌ای نرسیده‌ایم که بتوانیم از ورود تمام افراد واکسن نزده به مراکز تجمعی مختلف جلوگیری کنیم.»
او گفته بود که قرار است وزارت بهداشت از تمام دستگاههایی که در زمینه اجرای طرح کم‌کاری کرده‌اند، توضیح بخواهد که چرا ممنوعیت ورود واکسن نزده‌ها به اماکن مختلف را به درستی اجرایی نکرده‌اند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر