شَتَک خون: روایت تصویری اعتراضات ۱۸ تیر

تماشا در یوتیوب

حمله نیروهای امنیتی به دانشگاه صنعتی شریف در شانزدهمین روز اعتراضات سراسری در ایران که همزمان با قتل مهسا امینی آغاز شد، بسیاری را یاد فاجعه کوی دانشگاه انداخت. فاجعه کوی دانشگاه حمله لباس شخصی‌ها در ۱۸ تیر ۱۳۷۸ به خوابگاه دانشجویان دانشگاه تهران است. فیلم مستند «شتک خون» یک روایت تصویری از آن حمله خونین است. ایران وایر این فیلم را اولین بار دو سال پیش همزمان با سالروز کوی فاجعه کوی دانشگاه منتشر کرد و امروز به مناسبت حمله مشابه به دانشجویان دانشگاه شریف این فیلم بازنشر می‌شود. 

بیست‌و‌دو سال پیش، در شب ۱۷ تیر ۱۳۷۸؛ دو روز پس از تعطیلی روزنامه اصلاح طلب «سلام»، عده‌ای از دانشجویان مقیم خوابگاه کوی دانشگاه تهران در اعتراض به بسته شدن این روزنامه تجمعی آرام برگزار کردند. نیروی انتظامی تحت فرماندهی سردار «فرهاد نظری» و عده‌ای از افراد لباس شخصی به خوابگاه دانشجویان حمله کردند. در این حمله، دانشجویان زیادی مورد ضرب‌وشتم قرار گرفتند، عده‌ای دستگیر و عده‌ای هم مفقود شدند.

تا صبح روز ۱۸ تیر کسی از عمق فاجعه کوی خبر نداشت. «جواد منتظری»، دبیر عکس وقت روزنامه خرداد و همسرش «آسیه امینی»، شاعر و روزنامه‌نگار؛ از اولین کسانی بودند که صبح روز ۱۸ تیر برای تهیه عکس و خبر به کوی دانشگاه رسیدند. عکس‌های جواد منتظری از ماجرای حمله به کوی دانشگاه از مهم‌ترین اسناد این واقعه تاریخی هستند. روایت جواد و آسیه از حمله به کوی دانشگاه و گسترش اعتراضات پس از آن را در مستند «شَتَک خون» ببینید.

در دوم خرداد ۱۳۷۶، مردم ایران بر خلاف میل و اراده آیت الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی؛ «محمد خاتمی» را به ریاست جمهوری ایران انتخاب کردند. پس از انتخاب خاتمی،  بسیاری از ایرانی‌ها انتظار داشتند که جمهوری اسلامی کم کم به سوی دموکراسی و حکومتی مردم سالار حرکت کند. اما بلافاصله پس از پیروزی خاتمی، منصوبین آیت الله خامنه‌ای در نیروهای انتظامی، قوه قضاییه و نیروهای امنیتی در مقابل اصلاحات ایستادند. تعداد زیادی فعال اصلاح‌طلب به زندان افتادند، چندین فعال سیاسی و روشنفکر دگراندیش به طرز فجیعی کشته شدند و دانشجویان و روزنامه نگاران که رهبری جنبش اصلاح‌طلبی را بر عهده داشتند سرکوب شدند. مطبوعات و دانشجویان دو هدف اصلی تندروهای طرفدار خامنه ای بودند.

پس از گذشت دو دهه، هنوز مشخص نیست که چند نفر در حادثه ۱۸ تیر زخمی و کشته شدند. ۲ سال پس از این رویداد قوه قضاییه همه نیروهای پلیس و شبه نظامیان وابسته از جمله سردار نظری، فرمانده نیروی انتظامی تهران را تبرئه کرد. فقط یک سرباز به نام اروجعلی ببرزاده به جرم سرقت یک دستگاه ماشین ریش‌تراش از خوابگاه، محکوم شد و «مسعود ده نمکی» یکی از رهبران لباس شخصی‌ها، این روزها از موفق ترین کارگردان های سینمای ایران به شمار می‌رود. آیت الله خامنه‌ای کماکان از رعب و وحشت برای بقای حکومتش استفاده می کند.

پس از انتخاب مجدد محمود احمدی نژاد به ریاست جمهوری در خرداد ۱۳۸۸، سرکوب روزنامه نگاران ایران شدت گرفت و ده‌ها روزنامه نگار دستگیر، زندانی و شکنجه شدند. ایران از آن سال به بعد یکی از بزرگترین زندان‌های روزنامه نگاران در جهان نام گرفت. پس از حوادث پس از انتخابات  سال ۸۸، صدها روزنامه نگار ایرانی مجبور شدند کشورشان را ترک کنند.  آسیه امینی و جواد منتظری از سال ۱۳۸۸ تا امروز در نروژ زندگی می‌کنند. آسیه چندین جایزه برای شعرها و نوشته هایش دریافت کرده و  جواد این روزها بیشتر برای شبکه های نروژی فیلم می سازد و عکاسی پرتره کار می‌کند.

این فیلم به همه خبرنگاران شجاع ایرانی در ایران و خارج از کشور تقدیم می‌شود.