تجاوز به یک زن پناهجوی ایرانی در ترکیه؛ روایت قربانی پس از برگزاری دادگاه

هشتم فروردین ۱۴۰۱ جلسه بررسی پرونده حقوقی تجاوز به زن پناهجوی ایرانی در ترکیه برگزار شد. متهمان که نام و تصویر آن‌ها در رسانه‌های ترکیه منتشر شده است، «متین کارابایر» با همدستی صاحب‌کار قربانی، «سعید فطرتی» هستند. این دادگاه با وجود در اختیار داشتن ادله از جمله آزمایش دی‌ان‌ای از جنین ایجاد شده از تجاوز و احراز هویت آن که متعلق به متجاوز است، جلسه بعدی دادگاه را برای شش ماه بعد تعیین کرد؛ در حالی‌که متجاوز همچنان آزاد است.

«ایران‌وایر» در گفت‌وگو با «ک» قربانی این تجاوز به شرط محفوظ ماندن هویت او و چند روزنامه‌نگار ترک که این پرونده را دنبال کرده‌اند، به شرح آن‌چه تاکنون گذشته، می‌پردازد.

***

رسانه‌های ترکیه به تازگی به پرونده‌ حقوقی تجاوز به «ک» پرداخته‌اند که یک سال پیش با مادرش به این کشور مهاجرت کرد و در منطقه «حارامی‌دره» Haramidere استانبول مشغول به کار شد. قربانی این تجاوز برای تامین معیشت خود و مادرش در سالن زیبایی «ساینا بیوتی» مشغول به کار شد؛ اما در همان ابتدای شروع به اشتغال، صاحب‌کار او «سعید فطرتی» [هم‌دست متهم اصلی] او را با «متین کارابایر» [متهم اصلی] آشنا کرد. حدود دو ماه بعد، متهم اصلی در هماهنگی با سعید فطرتی و در پی اصرارهای او به قربانی، «ک» را فریب داد، به محل قرار کشاند، او را با خوراندن نوشیدنی بیهوش کرد و مورد تجاوز جنسی قرار داد.

روایت قربانی از برنامه‌ریزی برای تجاوز چیست؟

ماجرای فریب «ک» از چند روز پس از شروع به کارش در سالن زیبایی «ساینا بیوتی» شروع شد. او برای «ایران‌وایر» روایت کرد، متین کارابایر که مغازه‌اش روبه‌روی سالن زیبایی قرار داشت، به محل کار او می‌آید و شروع به ابراز علاقه و اصرار می‌کند که با هم قراری بگذارند. در این میان سعید فطرتی نه تنها واکنشی در حمایت از «ک» که مدام به خواسته‌های کارابایر پاسخ منفی می‌داد، نداشت؛ بلکه او هم به «ک» اصرار می‌کرد که با کارابایر قرار بگذارد. 

«ک» در گفت‌وگو با پرتال زنان روزنامه Evrensel توضیح داده است که سعید فطرتی به او می‌گفت کارابایر در تصمیم خود جدی است و «ک» می‌تواند با اخذ گواهی تجرد با او ازدواج کند. «ک» در این گفت‌وگو تصریح کرد که برای یک ماه از سوی صاحب‌کار و کارابایر تحت فشار روحی و روانی بود تا خواسته آن‌ها را بپذیرد. او بالاخره شماره تماس خود را در اختیار متهم اصلی قرار می‌دهد. 

او به «ایران‌وایر» نیز توضیح داد: «نمی‌خواستم از خانواده‌ام پول بگیرم. قصد داشتم به کارم ادامه دهم و برای همین علی‌رغم میلم با تشکر و روی خوش، اصرارها را از سرمی‌گذراندم. اصرارها و فشارهای صاحب‌کارم باعث شد شماره‌ام را به متین بدهم و حاضر شوم با او به رستوران بروم.» 

در شب تجاوز چه گذشت؟ 

روایت «ک» از ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۰ (۱۸ مه ۲۰۲۱):

«تازه بعد از ۲۰ روز قرنطینه همه‌جا باز شده بود. در تمام این ۲۰ روز صاحب‌کارم مدام پیغام می‌داد که با متین قرار بگذارم. بالاخره برای شام به محلی که آدرس آن را متین برایم فرستاد، رفتم. یک رستوران در محله آوجی‌لار استانبول، در فیروزکوی بود. متین به همراه یک مرد دیگر پشت میزی نشسته بود. گفت دوستش پلیس است و چون ایرانی‌ـترک است، برای ترجمه حرف‌های‌مان آمده است. مادرم با من تماس تصویری گرفت و کارابایر به او گفت که می‌خواهد با من ازدواج کند، اما مادرم گفت که زود است و اول باید با هم آشنا شویم. بعد از اتمام تماس، به تدریج چند مرد دیگر به عنوان دوستان متین به سر میز آمدند. یکی از آن مرد‌ها مسلح بود و من با دیدن اسلحه‌اش مضطرب شدم و تصمیم گرفتم که بروم. حدود ساعت ۱۰:۳۰ شب بود که گفتم می‌خواهم بروم. متین اصرار کرد یک نوشیدنی بنوشیم و بعد من را برساند. از ترسم یک ودکا پلمب خواستم. خودم در بطری را باز کردم و کمی نوشیدم، به دست‌شویی رفتم و بعد از بازگشت به میز و بیان این‌که می‌خواهم آن‌جا را ترک کنم، دیگر چیزی به یاد ندارم. البته به خاطر دارم که در مسیر یک جا نگه داشتند و من به توالت عمومی رفتم. حالم خیلی بد بود. بعد که چشم‌هایم را باز کردم، روی یک تخت افتاده بودم و متین روی من بود و من زیر دستش تقلا می‌کردم که رهایم کند. ولی نکرد. تاکسی گرفتم و با استفاده از گوشی موبایل راننده به مادرم خبر دادم. اما تازه وقتی به خانه برگشتم متوجه شدم لباس زیرم پاره شده و تنم کبود است.»

«ک» می‌گوید که نمی‌داند که تا قبل از تجاوز، آیا دوستان پلیس متین به او کمک کرده بودند یا نه و حتی نمی‌داند آیا مورد تجاوز از سوی آن‌ها هم قرار گرفت است یا خیر؛ چون بی‌هوش بوده است. 

این روایت‌ در جلسه دادگاه به تاریخ ۸ فروردین ۱۴۰۱ توسط قربانی بیان شده و متهم نیز به حضور شخص سوم به عنوان «پلیس» اشاره کرده است.

واکنش سعید فطرتی به روایت قربانی، فردای تجاوز 

«ک» فردای شب تجاوز به محل کار خود مراجعه می‌کند و واقعه را با سعید فطرتی در میان می‌گذارد و می‌گوید که قصد طرح شکایت حقوقی دارد. اما صاحب‌کار، به جای حمایت و دفاع از او، قربانی را تشویق به سکوت می‌کند و می‌گوید خودش با متین کارابایر صحبت خواهد کرد. 

قربانی به «ایران‌وایر» توضیح داد که پس از طرح مساله با صاحب‌کار، دوستان پلیس و مسلح متین کارابایر از راه رسیدند و او را تهدید کردند که اگر شکایت کند، هم او و هم مادرش را خواهند کشت. 

اما این تنها باری نبود که «ک» برای ادامه دادن سکوتش مورد تهدید قرار گرفت.

بارداری قربانی و جنین حاصل از تجاوز 

سه هفته از شب تجاوز گذشته بود که «ک» شکم‌درد گرفت و برای آزمایش به آزمایش‌گاه مراجعه کرد و متوجه شد که باردار است. او از طریق دوستی، با کارابایر تماس گرفت و او را مطلع کرد و گفت که نمی‌خواهد بچه را نگه دارد. از کارابایر خواسته شد که هزینه‌ سقط جنین را تامین کند تا در بیمارستان این جراحی انجام شود. اما متین کارابایر پاسخ می‌دهد که «برود شکایت کند. هرچقدر باشد خرج می‌کنم تا ک را از روی زمین محو کنم.» 

به شهادت «ک» او بارها از سوی کارابایر تهدید به مرگ شد تا مجبور به ادامه سکوت شود. اما در نهایت پس از گرفتن برگه تجرد از سفارت ایران در ترکیه و با طرح شکایت و به دستور قضایی، توانست با حضور ماموران پلیس در بیمارستان، به این بارداری پایان دهد. 

به دستور قاضی، روی جنین سقط شده آزمایش دی‌ان‌ای صورت گرفت و پس از هفت ماه، نتیجه نشان داد که جنین حاصل تجاوز متین کارابایر به «ک» بوده است. 

در دادگاه چه گذشت؟ 

خبرگزاری «مزوپوتامیا»، در گزارشی که درباره جلسه دادگاه هشتم فروردین منتشر کرده، نوشته است که دادستان، به جای بازجویی از متجاوز، از خانم «ک» بازجویی کرده و حتی با اشاره به شب تجاوز، با کنایه از او پرسیده است: «خوش گذراندید؟!»

البته در بسیاری از سیستم‌های حقوقی، در چنین پرونده‌هایی شاکی برای مدت‌ها و در جلسه دادگاه هم مورد سوال و جواب قرار می‌گیرد تا سندیت ادعای او محرز شود. مساله‌ای که اتفاقا فشار روانی بسیاری به قربانی وارد می‌کند و یکی از دلایلی است که بسیاری از شاکیان چنین پرونده‌هایی از میانه طرح شکایت، از ادامه پیگیری حقوقی منصرف می‌شوند. 

اما استفاده از کنایه‌هایی که مثل «خوش‌گذرانی» مساله‌ای است که می‌تواند چند موضوع را هم‌زمان مطرح کند؛ مسایلی که مورد انتقاد رسانه‌ها و جامعه مدافع حقوق زنان نیز قرار گرفته است. مثل قدرت دادگاه و طرف مقابل شاکیان تجاوز جنسی قرار گرفتن، یعنی عدم رعایت بی‌طرفی و همچنین فرودست دانستن زنان و خصوصا پناهجویان. 

در همین‌ راستا و با توجه به سابقه چنین پرونده‌هایی، زنان عضو «حزب کارگران ترکیه» پیش از برگزاری جلسه دادگاه، با انتشار محل دادگاه و زمان برگزاری جلسه، از فعالان حوزه دفاع از حقوق زنان و فعال در زمینه خشونت‌های جنسی، خواسته بود که مقابل دادگاه برای حمایت از قربانی این پرونده تجمع کنند. در توییت آن‌ها عنوان شده بود که این زن پناهجو و کارگر ایرانی، تنها نیستم. 

در جلسه دادگاه متهم اصلی یعنی متین کارابایر ضمن بیان اظهارات ضد و نقیض، ابتدا ادعا کرده بود که جنین متعلق به او نیست و به گفته «ک» متهم اصلی اظهار داشته بود که موقع تجاوز از کاندوم استفاده کرده بود. اما قاضی دادگاه به او پاسخ داد که بنا به نتیجه آزمایش تست دی‌ان‌ای جنین به احتمال ۹۹درصد متعلق به او و حاصل این واقعه است که کارابایر برای آن در دادگاه حضور دارد. 

از سوی دیگر، «ک» به «ایران‌وایر» توضیح داد: «متین گفت من ۴۰۰ لیر بابت سکس گرفتم. اما دوستش گفت ۱۰ هزار لیر و بعد گفت نمی‌دانم چقدر گرفته. بحث را در دادگاه سمت علایق سیاسی و مذهبی من برد که اصلا ربطی به تجاوز ندارد. فقط می‌خواست فضا را برای من ناامن کند.» 

در نهایت، طبق گزارش روزنامه «یئنی گون» دادگاه مقرر کرد که دو مامور پلیس که گفته می‌‌شود با اسلحه قربانی و شاکی پرونده را تهدید کرده‌اند، به عنوان شاهد به دادگاه فراخوانده شوند. دادستان دادگاه نیز طی این جلسه خواستار رفع نواقص شد. در عین‌حال، بنا به تصمیم دادگاه قرار است اظهارات سعید فطرتی در جلسه بعدی دادگاه یعنی شش ماه دیگر، شنیده شود.

وکیل «ک» خواستار بازداشت کارابایر شد؛ اما دادگاه ضمن رد این خواسته، حتی کنترل قضایی او را برای امضای هفتگی، لغو کرد. 

«ک»، در گفت‌وگو با پرتال زنان روزنامه Evrensel با اشاره به شش ماه فاصله تا جلسه بعدی گفته است: «در دادگاه احساس تنهایی کردم چون نمی‌توانستم به زبان ترکی صحبت کنم و خیلی آزاردهنده بود. یک بار دیگر متوجه شدم که چقدر سخت است نتوانی خود را ابراز کنی. دادگاه با وجود همه شواهد و قرائن جلسه بعدی را ۶ ماه به تعویق انداخت و قرار بازداشت کارابایر را هم رد کرد. اگر می‌دانستید که در این ۶ ماه چه فشار روانی بر من تحمیل می‌شود؛ در حالی‌که آن مرد آزاد است.» 

قربانی و شاکی این پرونده، در گفت‌وگو با «ایران‌وایر» با اشاره به فشارهای روحی به صراحت گفت: «اگرچه کارابایر با وجود همه تهدیدها آزاد است و این امنیت روانی من و مادرم را در خطر قرار داده است اما تا به ثمر رسیدن این دادخواهی ادامه می‌دهم. احتمالا من تنها قربانی این مرد و هم‌دستان او نیستم.» 

بخشی از روایت‌های «ک» از قربانی تجاوز شدن و پیگیری‌های حقوقی‌اش برای انجام دادخواهی، پیش از برگزاری دادگاه در صفحه «می‌‌تو ایران» منتشر شده بود. در این گزارش با پرداختن به زوایای دیگری از این پرونده و روند دادگاه، در گفت‌وگو با «ک» حقیقتی را منتشر کردیم که ابعاد گسترده‌تری خصوصا برای زنان پناهجو دارد. زنان پناهجو به دلایل مختلف اعم از فرودستی اقتصادی و اصل پناهجو بودن به شکل مداوم، مورد سوءاستفاده و خشونت‌های جنسی قرار می‌گیرند. 

پرونده حقوقی «ک» نخستین پرونده‌ با شکایت حقوقی زنی پناهجو است که از جمله برگ برنده آن در دادگاه، نتیجه آزمایش دی‌ان‌ای روی جنین حاصل از تجاوز است و توانسته چنین ابعاد  گسترده رسانه‌ای در خود ترکیه هم داشته باشد.