اطمینان وزارت ورزش از سکوت فیفا، آب‌پاکی روی دست تماشاگران زن ایرانی

 

«حمید سجادی»، وزیر ورزش و جوانان دولت «ابراهیم رئیسی» امروز چهارشنبه ۱۲ مرداد ۱۴۰۱، در حاشیه جلسه هیات دولت به خبرنگاران گفته است که درباره حضور زنان ایرانی در ورزشگاه‌های کشور الزامی وجود ندارد.

اشاره وزیر ورزش و جوانان به نامه‌ای است که روز دهم مرداد، در آستانه برگزاری رقابت‌های لیگ برتر فوتبال ایران از سوی فدراسیون جهانی فوتبال به ایران ارسال شد.

حمید سجادی گفته است که نامه فیفا الزام‌آور نیست و فقط از ایران خواسته است درهای ورزشگاه‌ها را به روی زنان باز کند. با این حال، ادعا کرده است هر زمان لازم بوده، زنان ایرانی موفق شده‌اند به ورزشگاه‌ بروند.

در این گزارش، چرایی مماشات فیفا با جمهوری اسلامی و آن‌چه پیش روی زنان ایرانی در آغاز لیگ برتر فوتبال ایران برای حضور در ورزشگاه‌ها قرار گرفته است را مرور خواهیم کرد.

***

از نامه جدید فیفا و کدهای انضباطی چه می‌‌دانیم؟

دهم مرداد ۱۴۰۱، رسانه‌های ایران به نقل از یک منبع خبری واحد، از رسیدن نامه‌ای از سوی فدراسیون جهانی فوتبال به فدراسیون ایران خبر دادند. در این نامه، فیفا از ایران خواسته بود پیرو مذاکرات و نامه‌نگاری‌های قبلی، شرایط را برای حضور زنان ایرانی در ورزشگاه‌ها فراهم کند. 

اشاره فیفا به صورت مستقیم به آغاز رقابت‌های لیگ برتر فوتبال ایران بود؛ رقابت‌هایی که از ۲۱ مرداد آغاز خواهند شد.

رسانه‌های ایران نوشته بودند که در این نامه هیچ اشاره‌ای به ضرورت ورود زنان به ورزشگاه‌ها نشده اما فیفا خواستار تعامل فدراسیون ایران با نهادهای بین‌المللی برای فراهم کردن شرایط به منظور حضور زنان در ورزشگاه‌ها شده بود.

فدراسیون ایران تاکنون پاسخی به نامه فدراسیون جهانی فوتبال نداده است. تابستان سال ۱۳۹۸، فدراسیون جهانی فوتبال در نامه‌ای به فدراسیون فوتبال ایران، به این نهاد زیرمجموعه خود یادآوری کرد که براساس کدهای جدید انضباطی که در اساس‌نامه فیفا قید شده‌اند، دو موضوع باید به صورت جدی مورد توجه فدراسیون ایران قرار بگیرند؛ اول تغییر اساس‌نامه فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی و دوم حضور زنان ایرانی در تمامی ورزشگاه‌های ایران.

طی سال‌های اخیر، بارها با عبارت کدهای جدید انضباطی فیفا مواجه شده‌ایم. سوال این جا است که این کدهای جدید انضباطی چیست و چرا می‌تواند فیفا و ایران را مقابل هم قرار دهد؟

مهم‌ترین آن‌ها که فوتبال ایران را به صورت جدی به چالش کشید، در بند سیزدهم دیده می‌شد. جایی که می‌خوانیم، «هر شخص یا نهادی در فوتبال، که از طریق کلمات یا رفتار (یا هر وسیله دیگری) تحقیرآمیز، تبعیض‌آمیز یا نفرت‌انگیز، به عزت یا تمامیت یک کشور، یک شخص، یا گروهی از افراد به دلیل نژاد، رنگ پوست، قوم، ریشه‌های ملی یا اجتماعی، جنسیت، معلولیت، گرایش‌های جنسی، زبان، مذهب، عقیده سیاسی، ثروت، تولد یا هر وضعیت شخصی دیگر یا هر چیز دیگری توهین کند، باید حداقل با ۱۰ جلسه یا یک دوره مشخص محرومیت یا هر اقدام انضباطی مناسب دیگری مجازات شود.»

فیفا با استناد به همین بند سیزدهم، جلوگیری از ورود زنان به ورزشگاه‌های ایران طی سال‌های پس از انقلاب را «تبعیض جنسیتی» قلمداد کرد. بارها خطاب به فدراسیون فوتبال ایران نامه نوشت و در نهایت، پس از خودسوزی «سحر خدایاری»، ملقب به «دختر آبی» ایران را وادار به باز کردن درهای ورزشگاه آزادی در بازی ملی ایران و کامبوج کرده بود.

فدراسیون جهانی فوتبال مهرماه سال ۱۳۹۸ در پاسخ به این سوال ایران‌وایر که آیا با ایران توافق شده که فقط درهای ورزشگاه آزادی، فقط در بازی‌های ملی به روی زنان باز شود گفته بود: «موضع فیفا در مورد دسترسی زنان به ورزشگاه‌های ایران کاملا واضح و روشن است؛ همه زنان باید در استادیوم‌های فوتبال در ایران مجاز باشند. برای تمام مسابقات فوتبال.»

 

واکنش فیفا به آخرین برخورد با زنان تماشاگر ایرانی چه بود؟

حمید سجادی میان صحبت‌های امروز خود، به ماجرای ورود زنان به ورزشگاه مشهد و برخورد نیروهای انتظامی و امنیتی با آن‌ها اشاره کرده و گفته است: «در مشهد اصلا قرار نبود تماشاچی (تماشاگر) داشته باشیم و شرایط از نظر زیرساخت فراهم نبود. اما از زنان هم عذرخواهی می‌کنم.»

سه‌شنبه نهم فروردین سال ۱۴۰۱ در حاشیه تیم‌های ملی بازی ایران و لبنان در مشهد، زنانی که بلیت تهیه کرده بودن، نتوانستند وارد استادیوم شوند و از سوی ماموران امنیتی بیرون از ورزشگاه، مورد هجوم اسپری فلفل قرار گرفتند.  

خبرهای مربوط به ممانعت از حضور زنان ایرانی در شهر مشهد از ورود به ورزشگاه و حمله نیروهای حراستی به دختران تماشاگر با «اسپری فلفل» و گاز اشک‌آور، در رسانه‌های جهان بازتابی گسترده داشته است. «یاهو نیوز»، «ایندیانا اکسپرس»، «گازتا»، «اسپورتس نت»، «ای‌بی‌سی نیوز» و «واشنگتن پست» اتفاقات شهر مشهد را پوشش خبری داده‌اند.

با این وجود فدراسیون جهانی فوتبال و کنفدراسیون فوتبال آسیا، صرفا از ایران در مورد اتفاقات مشهد، «توضیح» خواستند.

«میرشاد ماجدی» سرپرست فدراسیون فوتبال ایران گفته بود ادبیات نامه فیفا در مورد اتفاقات مشهد، تند نیست و ایران فقط باید آن‌چه باعث بروز این اتفاقات شده را برای این نهاد بین‌المللی شرح دهد.

به عبارتی، کدهای فیفا، در مورد ایران که در کنار افغانستان، در حال حاضر تنها کشورهایی هستند که از ورود زنان به ورزشگاه‌ها ممانعت می‌کنند، کارساز نیست.

 

چرا وزارت ورزش به صراحت مقابل فیفا می‌ایستد؟

خبرآنلاین، در گزارشی روز دهم مرداد سال جاری، پیرامون نامه جدید فیفا، وزارت ورزش و جوانان را به عنوان «متولی اکثر امکان ورزشی کشور» معرفی کرد که در حقیقت وظیفه اصلی پاسخگویی به ابهامات فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا در مورد حضور زنان در ورزشگاه‌ها را دارد.

ایران تا پیش از قطعی شدن صعود تیم ملی به جام جهانی ۲۰۲۲ قطر، بیش از دو سال حضور تمامی تماشاگران در ورزشگاه‌ها را به دلیل «همه‌گیری کرونا» ممنوع اعلام کرده بود. اما هم‌زمان با آخرین بازی‌هایی که صعود تیم ملی به قطر را تضمین می‌کرد، پای «تماشاگران مرد» هم به بازی‌های ملی باز شد و هم به بازی‌های باشگاهی.

وزارت ورزش و جوانان، اطمینان خاطری قوی از بابت تحریم یا تعلیق نشدن فوتبال ایران تا پایان رقابت‌های جام جهانی ۲۰۲۲ قطر پیدا کرده است. تعلیق فوتبال ایران با هر ادله‌ای، به معنای کنار گذاشته شدن تیم ملی ایران از رقابت‌های جام جهانی خواهد بود.

برای فدراسیون جهانی فوتبال، جایگزین کردن یک تیم جدید در این رقابت‌ها، به دلیل تعلیق یک فدراسیون، نه تنها ساده نیست که هزینه‌بر خواهد بود.

هفدهم اردیبهشت سال جاری نیز «مریم کاظمی‌پور» معاون زنان وزارت ورزش و جوانان در گفت‌وگو با خبرگزاری ایرنا مدعی شده بود که هیچ فشاری از سوی نهادهای بین‌المللی قادر نخواهد بود تصمیم جمهوری اسلامی در مورد حضور یا عدم حضور زنان ایرانی در ورزشگاه‌ها را تغییر دهد.

وزارت ورزش، با اطمینان از این‌که فیفا فعلا برای زنان ایرانی هزینه‌ای نخواهد داد، تا پایان سال جاری میلادی، همچنان درهای ورزشگاه‌ها را به روی زنان بسته نگه خواهد داشت.