دو دهه سانسور؛ فاجعه تعرض در مدارس فوتبال

خانواده ۱۵ بازیکن فوتبال ایران، به حراست اداره ورزش و جوانان استان خراسان رضوی، از «تعرض» مربیان یک مدرسه فوتبال به فرزندان خود شکایت برده‌اند.

«احسان اصولی» عضو هیات رییسه و سخنگوی فدراسیون فوتبال، مدعی شده است که وزارت ورزش و جوانان از هفته‌های قبل در جریان این خبر بوده، اما اجازه اطلاع‌رسانی، حتی به فدراسیون فوتبال را نداده بود.

هم‌زمان با این اتفاق، رسانه‌های سپاه پاسداران در ایران، روی خبر بازداشت «دنی آلوز» ستاره برزیلی سابق بارسلونا به دلیل «احتمال و اتهام تجاوز» به یک زن اسپانیایی در یک «کلوپ شبانه» خبر داده‌اند. خبری که رسانه‌های جهان، بدون سانسور آن را بازتاب داده بودند.

*** 

از سانسور خبرهای تعرض به کودکان در مدارس فوتبال چه می‌دانیم؟

دی‌۱۳۹۵، «همشهری جوان» در گزارشی، پرونده مختومه شده‌ای از تجاوز و تعرض یک مربی در مدرسه فوتبال به برخی از کودکان و نوجوانان را بررسی کرده بود.

«مهدی شادمانی» خبرنگاری که این گزارش را پیگیری می‌کرد، در بخش آغازین خود نوشت که وقتی با پدر یکی از این کودکان تماس گرفت، از او چنین پاسخی شنید: «چرا امروز یادتان افتاده؟ پنج سال پیش که آن همه شاکی وجود داشت و پرونده مفتوحه بود و التماس شما را می‌کردیم، کجا بودید؟»

داستان، روایت قدیمی «سانسور» و «سانسورچی‌ها» است؛ روایت گزارش‌هایی که باید سر به‌مهر باقی می‌ماندند، چون خطرساز می‌شدند و متهم به اشاعه فساد و فحشا در جامعه.

پیگیری فساد در مدارس فوتبال از سال ۱۳۹۰ خورشیدی و با اعتراض خانواده‌هایی که از تعرض به فرزندان‌شان می‌گفتند آغاز شد. اما اندکی بعد از تماس خانواده‌ها با رسانه‌ها، یک مانع پیش روی رسانه‌ها قرار می‌گرفت، از حراست‌های فدراسیون فوتبال و سازمان وقت تربیت بدنی (بعدها وزارت ورزش و جوانان کنونی)، تا هیات نظارت بر مطبوعات.

آبان۱۳۹۶ «میزان»، خبرگزاری وابسته به قوه‌قضاییه، از بررسی پرونده مهم فساد مالی و اخلاقی در مدارس فوتبال در سال‌های اخیر خبر داد و نوشت: «تخلف ۱۱۶ مدرسه فوتبال برای مسوولان محرز شده و حالا با تعطیلی و پلمپ این مراکز، به زودی به تخلفات مختلف افراد فعال در این مدرسه‌ها در مراجع قضایی رسیدگی خواهد شد.»

با این حال، خبر دقیقی در مورد نتیجه بررسی‌ها و احکام در مراجع قضایی هم به گوش نرسید. 

سال ۱۳۹۲، گزارش ویژه‌ای در برنامه «چهار چهار دو» رادیو «جوان» پخش شد که به بخشی از «دو فساد مالی و اخلاقی» فوتبال ایران اشاره می‌کرد. یکی از کارمندان زن رادیو جوان به عنوان مادر یک نوجوان، با مربی یکی از مدارس فوتبال تماس گرفت و صدای او را ضبط کرد. در حین گفت‌و‌گو، مربی به مادر فرضی می‌گوید که در صورت پرداخت ۱۵ میلیون تومان، از فرزند او ستاره فوتبال خواهد ساخت و او را تا سه سال بعد، به باشگاه‌های لیگ یک یا لیگ برتر معرفی می‌کند.

سوال و جواب مادر با مدیر و مربی مدرسه فوتبال در نهایت به این نقطه رسید: «شما خودتان چند ساله‌اید؟ مطلقه هستید یا هنوز همسر دارید؟ منزل‌تان کجا است؟ شما یک روز خودتان تنها تشریف بیاورید این‌جا، مستقیم صحبت کنیم. اگر راضی بودید، تخفیف خوبی به پسرتان می‌دهم.»

این سوال و جواب، دقایقی پیش از آن‌که روی آنتن برود، از سوی مدیریت «رادیو جوان» حذف و سانسور شد.

دی‌۱۳۹۵، روزنامه «خبرورزشی» با تایید «پیشنهادهای غیراخلاقی» برخی از مربیان مدارس فوتبال به «مادران کودکان فوتبالیست»، مدعی شد که یکی از مربیان شناخته شده مدارس فوتبال در تهران، نه تنها از دهه ۷۰ خورشیدی سوابق کیفری دارد، که حتی در سال‌های گذشته در کنار تعرض به برخی از کودکان، به مادران و اعضای خانواده‌های کودکان و نوجوانانی که به مدرسه فوتبال او آمده‌اند، پیشنهادهای غیراخلاقی داده است.

اگر چه به نظر می‌رسید که سانسور اخبار مرتبط به تعرض یا زیر فشار گذاشتن خانواده کودکان و نوجوانان در مدارس فوتبال تا پیش از این با اهرم‌هایی از سوی حراست وزارت ورزش و هیات نظارت بر مطبوعات اعمال می‌شد، حالا اما نام وزیر ورزش و جوانان به عنوان متولی سانسور این خبر به گوش رسیده است.  

 

چرا فدراسیون فوتبال و وزارت ورزش، اخبار را سانسور می‌کنند؟

شاید دلیل مقاومت برخی از نهادهای ورزشی برای جلوگیری از انتشار، آگاهی رسانی و پیگیری اخبار مرتبط با تعرض به کودکان در مدارس فوتبال را، بتوان در تخلفات همین نهادها هم دانست.

خبرگزاری «تسنیم» در پوشش خبر شکایت اخیر ۱۵ تعرض در مشهد نوشته است: «طبق اطلاع خبرنگار این خبرگزاری از یک منبع آگاه، مدرسه فوتبالی که در مشهد مرتکب تخلف شده، ۱۵ سال سابقه حضور در لیگ‌های استانی را داشته، آن هم بدون اینکه مجوز رسمی داشته باشد.»

مدارس فوتبال موظف به کسب مجوز از فدراسیون فوتبال و نمایندگی‌های هیات فوتبال و تربیت بدنی استان خود هستند. با این وجود، یک مدرسه فوتبال به قدمتی ۱۵ ساله می‌رسد، بدون آن‌که در سال‌های اخیر، اقدامی برای کسب مجوز داشته باشد.

«تسنیم» در همین گزارش تاکید می‌کند که این نخستین تخلف مربیان مدارس فوتبال و تعرض جنسی به کودکان نیست و احتمالا با روند کنونی و عدم پیگیری فدراسیون و وزارت ورزش، آخرین آن نیز نخواهد بود.

اسفند۱۳۹۲، «تابناک» در گزارشی ادعا کرد یکی از مدیران «کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال ایران»، به دلیل ارتباط نزدیک با کارمندان یکی از باشگاه‌های لیگ برتر، پرونده تعرض او به بازیکنان تیم‌های پایه را نادیده گرفته و مختومه اعلام کرده است.

 

چه کسانی از فساد در مدارس فوتبال گفته بودند؟

«مسعود شجاعی» اسفند۱۳۹۲ در برنامه ۹۰ به «عادل فردوسی‌پور» گفته بود: «کسی اینجا به فکر بچه‌های ما نیست. بهتر است خود خانواده‌ها به فکر باشند و بچه‌هایشان را به هرجایی نفرستند.»

صحبت‌های او با واکنش حجت‌الاسلام «علی‌رضا علیپور»، مسوول وقت کمیته صیانت اخلاقی فدراسیون فوتبال همراه شد که از مسعود شجاعی، یکی از کاپیتان‌های وقت تیم ملی ایران خواسته بود ادله و مدارک خود مبنی بر «ناامن بودن» مدارس فوتبال را ارائه کند.

مشخص نبود مسعود شجاعی چه مدارکی باید ارائه می‌داد، اما کمتر از سه سال بعد، یعنی دی‌۱۳۹۵، این‌بار «مهدی مهدوی‌کیا» در برنامه ۹۰، همان ادعا را به شکلی دیگر تکرار کرد و گفت: «مسوولینی که قدرت برخورد با متخلفین در مملکت را دارند، منتظر چه اتفاقی هستند؟ دقیقا باید چه بلایی سر بچه‌های مردم بیاید تا به این معضل ورود کنید؟» او فوتبال پایه ایران را ناپاک خواند و گفت: «اتفاقاتی می‌بینم و خبرهایی می‌شنوم که شرم می‌کنم حتی در یک جای خصوصی بازگو کنم.»

شرم مهدی مهدوی‌کیا اما برای خودش باقی ماند. پس از گذشت ۱۶ سال، امروز پدر و مادر کودکانی شکایت خود را به حراست وزارت ورزش و جوانان برده‌اند که در زمان طرح موضوع فساد اخلاقی در مدارس فوتبال، فرزندان‌شان متولد نشده بودند.

زمستان سال ۱۳۹۵، خبرگزاری «میزان» نوشت: «مسوولان ذی‌صلاح با کمک حراست وزارت ورزش، فدراسیون فوتبال و ارکان قضایی، موفق شده‌اند به قطعیت در مورد تخلف در ۱۱۶ مدرسه فوتبال برسند.»

یکی از خبرنگاران «میزان» می‌گوید: «چیزی که به ما اطلاع دادند، این است که پرونده مسایل اخلاقی در قوه‌قضاییه باز شده است و این فقط مختص مدارس فوتبال هم نیست.»

هنوز هیچ اطلاعی از وضعیت ۱۱۶ تخلف در مدارس فوتبال ایران در دست نیست. نه قوه‌قضاییه و نه رسانه منتسب به آن، از برخوردهای قضایی با خاطیان و سرنوشت این پرونده اطلاعی منتشر نکرده‌اند.