«میرحسین موسوی»، سیاستمدار ناراضی در ایران، در بیانیه خواستار تدوین قانون اساسی جدید، برگزاری رفراندوم، تشکیل مجلس موسسان و سازمان دادن نهادی جدید به جای حکومت جمهوری اسلامی برای «نجات ایران» شده است. حال باید دید چهرههای سیاسی از این پیشنهاد استقبال میکنند یا از کنارش خواهند گذشت؟
***
بخشی از اصلاحطلبان در سالیان گذشته در عمل توان همراهی با مواضع میرحسین موسوی را نداشتهاند، یا اینکه اساسا با مواضع جدید او مخالفند و آن را بیان نمیکنند. تعداد معدودی از اصلاحطلبان ممکن است در جایی که میرحسین موسوی ایستاده بایستند و از این جهت، او نمیتواند بر روی حمایت آنان از ایده خود حساب باز کند.
رهبری جریان اصلاحطلب پس از سال ۱۳۸۸ را در عمل «محمد خاتمی» و «اکبر هاشمی رفسنجانی»، و در کنار آنان چهرههایی چون «بهزاد نبوی» برعهده داشتند. پس از درگذشت هاشمی رفسنجانی، رهبری جریان اصلاحطلب برعهده خاتمی بوده است. منش سابق خاتمی نشان داده که او با موضع جدید موسوی بهصورت تمام قد همراهی نخواهد کرد، هرچند ممکن است آن را به صورت علنی نیز نفی نکند. از این جهت در عمل، دو قطبی خاتمی و موسوی شکل خواهد گرفت.
گوش ناشنوا حکومت
رهبر جمهوری اسلامی و نزدیکان او بعید است که گوش شنوایی برای شنیدن سخنان میرحسین موسوی داشته باشند. با این حال، پس از اعتراضات سراسری چند ماه گذشته، وضعیت تا حدودی تغییر کرده و آنان چندان نیز نمیتوانند علیه موسوی اقدامات تبلیغات گسترده انجام دهند.
رقیبان موسوی در خارج
یکی از مشکلات موسوی شاید تندتر شدن فضای بینالمللی علیه جمهوری اسلامی و درخواستها برای تروریستی اعلام شدن سپاه پاسداران و درگیری شدیدتر با حکومت است. از طرف دیگر اتفاقاتی چون توقف مذاکرات اتمی، دخالت ایران در جنگ اوکراین و درگیری ایران با کشورهای منطقه، احتمال افزایش تنشها و درگیری نظامی را قوت بخشیده و موضوع «نجات ایران» که توسط موسوی مطرح شده را، پررنگتر و قابل باورتر میکند.
اصل صدور این بیانیه اما باز مناقشه رهبری اعتراضات در داخل یا خارج از کشور را مطرح میکند.
پیام میرحسین موسوی همزمان با کمپین «من وکالت میدهم» منتشر شده است و ازاینرو ممکن است که برخی از حامیان شاهزاده رضا پهلوی زمان صدور آن را عمدی بدانند و به موسوی حمله کنند.
حامیان میرحسین موسوی در داخل و خارج از کشور نیز ساختار منسجم و رسانهای ندارند. از این جهت او برای فراگیر شدن ایدههای جدیدش، راه سختی پیشرو دارد.
با این حال ممکن است که او در آینده ایدههای خود را تکمیل کرده و روشهایی نیز برای اجرا و تبلیغ آن ارائه کند. روشهایی شبیه «هر شهروند یک ستاد» یا «هر شهروند یک رسانه» که سال ۱۳۸۸ مطرح کرده بود.
پس از سخنان مشاوران میرحسین موسوی درباره مجلس موسسان، میشد انتظار بیانیه خود او درباره همهپرسی را داشت. پس از بیانیه میرحسین موسوی، همچنین میتوان انتظار داشت که او در ماههای آینده مانیفست مفصلتری را عرضه کند.
میرحسین موسوی پیش از این هرچند که تغییر قانون اساسی را نفی نکرده بود، اما به این شکل از مجلس موسسان سخن نگفته بود.
بیانیه موسوی فصل جدیدی را برای او و حامیانش رقم زده، اما او برای جا انداختن مانیفست جدید خود، موانع متعددی دارد. از یک طرف حاکمیت قصدی برای شنیدن صدای او ندارد، و همچنین بخش زیادی از جریان اصلاحطلب نیز حاضر به هزینه دادن همراه او نیستند.
مشکل دیگر موسوی این است که در فضای پس از اعتراضات، گروهی از مردم به دنبال رهبران جدید هستند و از طرف دیگر مشکل تشکیلات و رسانه را برای گردآوری حامیان خود خواهد داشت.
اما شاید او به سخن سابق خود مبنیبر هر شهروند یک رسانه اعتقاد دارد و در پیامهای بعدی راهکارهایی نیز برای عبور از وضعیت فعلی ارائه کند. ارائه راهکار برای عبور از وضعیت فعلی، شاید پرسش جدی از او باشد. همانگونه که بسیاری مردم این پرسش را همواره از مخالفان جمهوری اسلامی نیز دارند.
میرحسین موسوی چه گفت؟
میرحسین موسوی در پیامی از حصر اعلام کرد «اجرای بدون تنازل قانون اساسی»، بهعنوان شعاری که ۱۳ سال پیش مطرح کرده بود، دیگر کارساز نیست و خواستار تهیه قانون اساسی جدیدی «برای نجات ایران» شد.
او خواستار «برگزاری همهپرسی آزاد و سالم» و «در صورت پاسخ مثبت مردم» به قانون اساسی، «تشکیل مجلس موسسان، مرکب از نمایندگان واقعی ملت از طریق انتخاباتی آزاد و منصفانه» شده است.
این نوشته موسوی و نوشتههای بعدی را میتوان مانیفست جدید او دانست که ۱۲ سال پس از مانیفست جنبش سبز صادر شده است.
«اجرای بدون تنازل قانون اساسی»، عبارت مشهور میرحسین موسوی در سال بود، اما او سال ۱۳۸۹ در «بیانیه هجدهم» خود با عنوان «منشور جنبش سبز» اعلام کرد: «قوانین کشوری و از جمله قانون اساسی، متونی همیشگی و تغییر ناپذیر نیستند. هر ملتی این حق را داراست که با تصحیح سیر حرکتی خویش، به اصلاح در قوانین جاری اقدام کند. اما باید توجه داشت که تنها تغییر و اصلاحی در قانون اساسی مورد پذیرش است که در فرایند مذاکره و گفتوگو اجتماعی و با مشارکت همه اقشار و گروههای اجتماعی، و با پرهیز از تصلب و انحصارگرایی و زورگویی صورت پذیرد.»
پس از ۱۲ سال اما موسوی همچنان برای توصیف وضعیت از شعر شفیعی کدکنی بهره گرفته و بار دیگر نوشته که «طفلی به نام شادی دیریست گم شده ست/با چشم های روشن براق/با گیسویی بلند به بالای آرزو/هرکس از او نشانی دارد/ما را کند خبر/این هم نشان ما/یک سو خلیج فارس سوی دگر خزر.»
پیشنهاد مجلس موسسان توسط مشاوران موسوی
«علیرضا بهشتی»، مشاور میرحسین موسوی و فرزند آیتالله «بهشتی»، در آذر، در مصاحبه با نشریه «چشمانداز ایران»، پیشنهاد همهپرسی را مطرح کرده و گفته بود که «نظام چارهای جز» پذیرش مجلس موسسان را ندارد.
او گفته بود: «یا جنگ همه علیه همه پیش خواهد آمد، یا باید راهی برای اصلاح بنیادین نظام و حفظ کشور بیابد. اگر راهحل قرار است پیدا شود، راهی بهتر از مجلس موسسان نیست.»
میرحسین موسوی در پیام خود، هدف از پیشنهاد همهپرسی را «نجات ایران» ذکر کرده است.
علیرضا بهشتی نیز گفته بود: «نظام باید بین دو چیز انتخاب کند، اگر میخواهد ایران باقی بماند تن به این راهکار بدهد، یا اینکه بگوید برایش مهم نیست که ایران باقی بماند. متاسفانه راه دیگری نیست.»
نسبت موسوی و اعتراضات ۱۴۰۱
پس از اعتراضات سراسری، گروهی از مردم نیز از چهرههایی چون میرحسین موسوی به شکلهای مختلفی عبور کرده و نمیتوانند از هیچ یک از ایدههای او حمایت کنند.
او اما سعی کرده که در پیام خود با اعتراضات همراهی جدی کرده، و آن را جنبش پاک «زن، زندگی، آزادی» خوانده است. موسوی برخلاف گروهی از اصلاحطلبان، با اعتراضات سال ۱۳۹۸ نیز همراهی کرد.
با این حال، وضعیت پس از اعتراضات متفاوت شده و مدتی زمان میبرد تا معترضان خود را در موقعیت جدید بازیابی کنند و موضعشان نسبت به چهرههایی چون موسوی روشن شود.
اعتراضات ۱۴۰۱ از جهت مختلفی شبیه اعتراضات سال ۱۳۸۸ توصیف شده و در این جهت شاید معترضان بیرهبر در اعتراضات امسال، بتوانند به مرور نسبت خود با رهبران اعتراضات ۱۳ سال گذشته را پیدا کنند.
انتظار برای انتشار برای مانیفست موسوی
موسوی در پیام خود تاکید کرده که پیشنهادش با ابهاماتی همراه است و نوشته که «کمترین» ابهام این است که چه کسی قرار است پیشنهاد او «را بپذیرد یا به اجرا بگذارد»، و «از آن بالاتر چه باید کرد تا چهل سال بعد، از نو به همین نقطه باز نگردیم و از سوی آیندگان سرزنش نشویم؟» او نوشته که «رفع این ابهامات نیاز به تامل و همکاری دارد.»
از اینرو میتوان منتظر بود که او در آینده مانیفست جدید خود را عرضه کند و راههای عبور از شرایط فعلی را نیز از نگاه خود توضیح دهد.
ثبت نظر