ایران در انتهای جدول رتبه‌بندی آزادی مطبوعات

سازمان گزارشگران بدون مرز در تازه‌ترین گزارش سالانه خود درباره آزادی رسانه‌ها در سال ۲۰۲۲، از میان ۱۸۰ کشور جهان، ایران را در رتبه ۱۷۸ قرار داد. در کنار ایران در تهِ جدول، دو کشور «کره‌ شمالی» و «اریتره» قرار دارند.

چین نیز دو پله بالاتر از ایران در رتبه ۱۷۵ قرار گرفته است.

«رضا معینی»، مسئول بخش ایران و افغانستان در سازمان گزارشگران، در این باره به «رادیوفردا» گفته است: «امسال متاسفانه ایران به آنجا رسیده که ما اصطلاحا به آن دروازه کشورهای جهنمی می‌گوییم. یعنی ایران پیش از اریتره و کره‌ شمالی قرار گرفته، یعنی در میان ۱۸۰ کشور جهان در میان سه کشور انتهای جدول قرار دارد.»

ایران در سال ۲۰۲۱ در رتبه ۱۷۴ از این جدول قرار داشت و اکنون چهار پله سقوط کرده است. در جدول سال ۲۰۲۲، حتی کشور «ترکمنستان» که از بسته‌ترین کشورهای جهان به شمار می‌رود رتبه‌ای بهتر از ایران دارد.

سانسور، کنترل دولت بر رسانه‌ها، قطع اینترنت و فیلترینگ، خشونت علیه روزنامه‌نگاران و زندانی‌ کردن و قتل آنها و تعطیل کردن رسانه‌ها از مهم‌ترین شاخص‌هایی است که جایگاه هر کشور در این فهرست را تعیین می‌کند.

بر اساس گزارش‌های سازمان گزارشگران بدون مرز، «از زمان انقلاب سال ۱۳۵۷ [در ایران] حداقل ۸۶۰ روزنامه‌نگار و شهروندخبرنگار با تعقیب، دستگیری و حبس مواجه شده و در بعضی موارد اعدام شده‌اند».

در حال حاضر نیز ۲۴ روزنامه‌نگار در ایران زندانی هستند، رخدادی که ایران را به یکی از بزرگ‌ترین زندان‌ها برای روزنامه‌نگاران تبدیل کرده است.

بیشتر در این باره:ایران در قعر فهرست آزادی روزنامه‌نگاری در گزارش تازه گزارشگران بدون مرزبر اساس آمار سازمان گزارشگران بدون مرز، در حال حاضر دست‌کم ۱۲۷ روزنامه‌نگار در چین در حبس به‌ سر می‌برند و به این ترتیب این کشور «بزرگ‌ترین زندان روزنامه‌نگاران در جهان» است.

حکومت ایران علاوه بر سرکوب رسانه‌ها، در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری گسترده‌ای برای تسلط بیشتر بر اینترنت، راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات و سپردن کنترل اینترنت به نیروهای نظامی کرده است.

در این برنامه‌ریزی که بخشی از آن در قالب طرح موسوم به «صیانت» در مجلس شورای اسلامی دنبال می‌شود، شبکه‌های اجتماعی خارجی به ویژه اینستاگرام نیز دچار محدودیت‌های جدی می‌شوند. حکومت ایران پیشتر برخی از شبکه‌های اجتماعی مهم مانند فیس‌بوک، توییتر و یوتیوب و همچنین پیام‌رسان تلگرام را فیلتر کرده است.

رضا معینی از گزارشگران بدون مرز  درباره وضعیت رسانه‌ها در ایران افزود: «در کشور ما جنگ علیه آزادی اطلاع‌رسانی سال‌هاست ادامه دارد. تهدید‌ روزنامه‌نگاران، احضار روزنامه‌نگاران، احکام صادر شده، نبود آزادی اطلاع‌رسانی در رسانه‌های ما و تلاش و کوششی که خبرنگاران و همکاران ما شجاعانه در داخل می‌کنند، با سرکوب مواجه هستند و عملا در خارج از کشور هم روزنامه‌نگارانی که با رسانه‌های بین‌المللی کار می‌کنند تهدید می‌شوند. »

در گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز که به مناسبت روز جهانی آزادی مطبوعات (سوم ماه مه) منتشر شده است، آمریکا نیز در رتبه ۴۲ قرار گرفته است که نسبت به سال گذشته دو پله صعود را نشان می‌دهد.

در این میان بیشترین سقوط مربوط به افغانستان است که در ماه‌های قدرت گرفتن دوباره طالبان در این کشور از رتبه ۱۲۲ به رتبه ۱۵۶ سقوط کرده است.

پس از به قدرت رسیدن گروه طالبان، بسیاری از رسانه‌ها در این کشور تعطیل شدند و برخی روزنامه‌نگاران نیز بازداشت و شکنجه شدند. از سوی دیگر فعالیت زنان در رسانه‌ها به شدت محدود و برخی روزنامه‌نگاران مجبور به مهاجرت از این کشور شدند.

در این گزارش، نروژ که در پنج سال گذشته نیز آزادترین کشور جهان در حوزه رسانه‌ها شناخته می‌شد، کماکان جایگاه خود را حفظ کرده است. دانمارک و سوئد نیز در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفته‌اند.