زنان تاثیرگذار ایران؛ فاطمه طریقت‌منفرد

«ایران‌وایر»، اولین جلد از کتاب «زنان تاثیرگذار ایران» را منتشر کرد. این کتاب، روایت صد زنی است که بر پیرامون خود، جامعه، علم، هنر، سیاست، فرهنگ، ورزش، اقتصاد و تکنولوژی تاثیر گذاشته‌اند، از موانع نظام نابرابر جنسیتی نهراسیده‌اند و مسیری را برای رشد و دستیابی زنان ایران به حق برابر انسانی خویش هموار کرده‌اند. انتخاب‌کنندگان این فهرست، مخاطبانی هستند که باور دارند از این زنان تاثیر گرفته‌اند. 

ما در جلدهای بعدی، به خدمات دیگر زنان ایرانی که در این مبارزه سهم داشته‌اند هم می‌پردازیم. شما هم می‌توانید در این انتخاب سهیم شوید، نظرات خود را برای ما بفرستید و اگر اطلاعات بیشتر و دقیق‌تری دارید، با ما در میان بگذارید. این نسخه دیجیتال است و تاثیر نظرات و پیشنهادات خود را می‌توانید در نسخه چاپی که در ماه آبان منتشر خواهد شد، ببینید.

به‌علاوه، جلد دوم کتاب با نام‌هایی بیشتر در دست تهیه است. اگر نام زنی که به‌نظر شما تاثیرگذار بوده است را در این فهرست نمی‌بینید، نام و دلیل آنکه او را تاثیرگذار می‌دانید را برای ما به ایمیل [email protected]  بفرستید.

فراموش نکنید که مجموعه کتاب‌های «زنان تاثیرگذار ایران»، برپایه انتخاب‌های شما گردآوری می‌شوند و منتخبان‌تان می‌توانند در هر عرصه‌ای، از فرهنگ، علم، آموزش، پژوهش و کنشگری گرفته تا هنر، ورزش، فعالیت‌های خیریه، سیاست، تکنولوژی، کارآفرینی، نوآوری، اقتصاد و ادبیات، گام‌های موثری برداشته باشند.

«کتاب زنان تاثیرگذار ایران را می‌توانید از این لینک دانلود کنید»

***

غروب‌های ماه رمضان، پیش از اذان، صفی طولانی از ساختمانی سر خیابان «تخت طاووس» به سمت «ولی‌عصر» تهران نظر هر رهگذری را جلب می‌کند. این تصویر، همراه با بوی خوش غذا، چشم‌ها را به تابلوی بزرگ رستورانی می‌اندازد که هر تهرانی می‌داند بهترین غذاها را در آن‌جا می‌تواند انتخاب کند و شبی خاطره‌انگیز بسازد.

«رستوران هانی» برای دهه‌های متمادی به بوفه‌ی متنوع‌ و بهترین غذاهایش مشهور بوده است. قیمه‌ی هانی بی‌رغیب است و دستور پختی منحصربه‌فرد دارد. شامی‌هایش سفره‌های افطار را بی‌نظیر می‌کنند. بوفه‌ی سالاد و پیش‌غذایش همواره صفی طولانی می‌سازد که از لابی شیک طبقه‌ی همکف هم عبور می‌کند و گاه وارد خیابان می‌شود. خانواده‌های زیادی برای گردهم‌‌آمدن در داخل رستوران و نشستن پشت میزهای شکیل و سفارش کباب و فسنجان و قیمه از پیش برنامه‌ریزی می‌کنند.

هر کس با ورود به رستوران هانی لاجرم از کنار دفتر کاری که همواره در آن باز است و می‌شود مدیران رستوران را حین کار دید و سلامی کرد رد می‌شود. زنی بلند قامت با صدایی بلند و اعتماد به نفسی جذاب و قدرتمند مدام از این دفتر کار به آشپزخانه، از آشپزخانه به پشت صندوق و بوفه و از بوفه به داخل سالن و حتی بین کسانی که در صف می‌ایستند می‌رود و حواسش به همه‌ی مشتریان است که سرویسی درخور و شایسته بگیرند. همه‌ی مشتریان او را می‌شناسند. او نه‌ تنها مدیر بلکه مؤسس رستوران محبوب و مشهور هانی است: «فاطمه طریقت منفرد».

زمانی که فاطمه یکی از موفق‌ترین رستوران‌ها را تأسیس کرد، کمتر زنی مجال آن را یافته بود که در این بازار رقابتی قد علم کند و گوی سبقت را از رقبای مردی که از «بازار بزرگ تهران» تا میدان «تجریش» را قبضه کرده بودند برباید. مهم‌تر آن‌که او از بستر شکست اقتصادی خانواده قامت راست کرد و رشک بسیاری را برانگیخت.

فاطمه طریقت‌منفرد شهریور ۱۳۳۱ در خیابان «ری» تهران در خانواده‌ای مذهبی و نسبتاً بزرگ دیده به جهان گشود. پدرش رستوران طریقت را در سال ۱۳۱۷ راه‌اندازی کرده و به شغل آبا و اجدادی‌ خود مشغول شده بود. با آن‌که بیشتر مردان خانواده‌ی طریقت به این شغل پرداخته بودند، زنان این خانواده اجازه‌ی کار و فعالیت خارج از خانه را نداشتند. کار برای زنان آن خانواده عیب بزرگی بود و حتی دختران تنها اجازه داشتند تا پایان کلاس ششم دبستان درس بخوانند و پس از آن باید نقش همسر و مادر را ایفا می‌کردند.

فاطمه دوست نداشت که زود به خانه‌ی شوهر برود و پنهانی درس‌های کلاس هفتم را می‌خواند اما مخالفتش با ازدواج با مردی که ۱۷ سال از او بزرگ‌تر بود راه به جایی نبرد و سرانجام به اجبار پدر در ۱۵‌سالگی ازدواج کرد، پیوندی که پس از ۲۰ سال زندگی مشترک و فداکاری‌های او با جدایی پایان یافت.

حاصل این وصلت چهار فرزند پسر و یک دختر بود و، البته، فاطمه که چون ققنوسی از خاکستر شکست همسر برخاست و ناجی این خانواده شد. کارخانه‌ی چمدان‌سازی حاج «اکبر کبریتچی» در آتش‌ سوخت و سرمایه‌ی خانواده از دست رفت. فاطمه به فکر افتاد که از اندوخته‌ی تجربه‌ی خویش اعتبار خانواده‌اش را بازگرداند. پس به فکر رستوران‌داری افتاد و، علی‌رغم تمام مخالفت‌ها، در سال ۱۳۵۹ تصمیم به راه‌اندازی رستوران گرفت. نام سومین پسر خود، هانی، را بر روی رستوران گذاشت و طولی نکشید که هانی یکی از معروف‌ترین رستوران‌های پایتخت شد.

او خود رمز موفقیتش را در کار بی‌وقفه و اولویت‌دادن به کار عنوان کرده است: «باید بگویم رمز اصلی‌ این است که من هیچ وقت از زیر کار در نرفته‌ام. حتی شاید خیلی وقت‌ها پیش آمده که کارم را به خانواده ترجیح داده‌ام که درست هم نبوده است اما خب کاری که من انجام می‌دهم مسئولیت سنگینی دارد. حتی فکر می‌کنم کمتر از کار یک پزشک نیست، چون یک اشتباه ممکن است حوادثی به وجود بیاورد که جبرانش خیلی سخت باشد.»

با وجود این‌که او خود از معدود زنان رستوران‌دار ایران بوده است،‌ بیشتر کارکنان و کارمندان رستورانش مَردند. خودش سرآشپز است و کمک‌آشپزها را خود تعلیم داده است.

بسیار در کارش جدی و مدام در حال سرکشی به آشپزخانه و نظارت بر کیفیت غذاها است. او پا‌به‌پای کارمندانش در رستوران کار می‌کند زیرا، به گفته‌ی خودش، عاشق کارش است و وجدان کاری نمی‌گذارد که رستوران را به حال خود رها کند و در گوشه‌ای پشت میز بنشیند.

فاطمه می‌گوید از رضایت مشتریانش انگیزه و انرژی می‌گیرد و، به قول خودش، خستگی‌ او به در می‌شود.

فاطمه طریقت‌منفرد در گفت‌وگویی که در آرشیو «دانشگاه علم و صنعت» ایران موجود است از آرزویش در کودکی برای داشتن استقلال مالی و ثروتمندشدن گفته است: «من علاقه‌ی زیادی به ثروت داشتم ولی به هیچ عنوان دوست نداشتم از پدر و مادرم پول دریافت کنم. به همین دلیل از دوران کودکی به فکر این بودم که چطور می‌‏توانم پول‌دار شوم. از نگاه کودکانه‌ی من، ثروت وسیله‌ی برتری بود. حس برتری را در نگاه پدرم، وقتی پول‏‌ها را در میان انگشتانش می‌‏شمرد و به مادر می‌‏‏داد، احساس می‌‏کردم. برای همین خیلی دوست داشتم کار کنم و درآمدی داشته باشم. در همان دوران سعی می‌‏کردم به‌همراه اعضای خانواده و فامیل، مثل پسردایی و دخترخاله‌‏ها، تخم طالبی و خربزه را جمع‌‏آوری و خشک کنم و سپس آن‌ها را در بازارچه‌ی نایب‌‏السلطنه که در نزدیکی خانه‌ ‏ما بود بفروشم یا به هر زحمتی بود بلیت بخت‌آزمایی تهیه می‌‏کردم و هر هفته با آرزوی برنده‌شدن گوشم را به بلندگوی رادیو می‌‏چسباندم.»

او با تلاش و اراده‌ی قوی به آرزویش رسید اما شاید دست‌آوردش از آرزوهای دوران کودکی‌اش فراتر رفت.

فاطمه، علاوه بر ثروت،‌ اعتبار و محبوبیت کسب کرد و برای بسیاری از زنان الگویی از استقامت، مدیریت،‌ اراده، تدبیر و موفقیت ساخت. رستوران هانی در منوی خود بیش از 60 نوع غذا از مربا تا انواع غذاهای بسته‌بندی‌شده، سمنو و حلوا و... برای مراسم عروسی و عزا، شادی و غم دارد.

رستوران هانی شعبه‌هایی نیز در سطح شهر تهران باز کرده بود اما به‌تازگی اعلام کرده سالن رستوران معروفش در تقاطع ولی‌عصر و «مطهری» تنها شعبه‌ی آن به مدیریت خانم طریقت‌منفرد است.

فاطمه طریقت‌منفرد طی این سال‌ها بارها به عنوان کارآفرین نمونه مورد تقدیر قرار گرفته، از جمله در بخش خدمات اجتماعی و از سوی سازمان‌ها و دانشگاه‌ها.