الهه ایمانیان
در مورد فوتبال زنان ایران، تاریخی که پشت سر گذاشته و تیمهای باشگاهیاش چقدر میدانید؟ آیا فکر نمیکنید اطلاعاتتان درباره آن بسیار کمتر از تاریخ فوتبال مردان در ایران است؟ همین الان کسی از شما بپرسد باشگاههای فوتبال مردان را نام ببر، اگر بیشتر آنها را ندانید، به احتمال زیاد نام چند باشگاه به گوشتان خورده است، اما حتی اگر از علاقهمندان سرسخت فوتبال باشید احتمال اینکه از فوتبال زنان کشورتان بدانید خیلی کمتر است. در این مطلب یک تصویر کلی از آغاز تا به اینجای فوتبال زنان در ایران در اختیار شما میگذاریم و در مطالب بعدی به تیمهای باشگاهی فوتبال زنان و ستارههای آن بیشتر میپردازیم.
بسیاری تصور میکنند که فوتبال زنان ایران سابقهای چندانی ندارد و به سالهای اخیر باز میگردد اما این تصور اشتباه است. فوتبال زنان در ایران سابقهای نزدیک به نیم قرن دارد.
ورود زنان به فوتبال با شرکت در فوتبال کوچه و خیابان مردان آغاز شد؛ وقتی که دختران برای اولین بار بهعنوان دروازهبان و یا بازیکن وارد تیمهای خیابانی و محلی مردان شدند. اما همچنان محیط مستقلی برای بازیهای زنانه نداشتند. بتول باقری از نسل اول فوتبال دختران ایران و از بازیکنان خوب بندرانزلی در این باره گفته است: «سال ۱۳۴۹ پس از مدتها تلاش توانستیم محلی را برای تمرینهایمان پیدا کنیم. پیش از آن گاهی در کوچه با شوهرها و برادرهایمان بازی میکردیم اما در سال ۱۳۴۹ به صورت رسمی اجازه پیدا کردیم که بدون مردان در زمین خاکی تمرین کنیم. اوایل مشکلات زیادی داشتیم مثلاً میآمدند به محل تمرین و مزاحمت برایمان ایجاد میکردند. برخی از مردها نمیتوانستند ببینند که ما به صورت جداگانه تمرین میکنیم این مشکل برای ما شهرستانیها بیشتر هم بود.»
بعد از آن با افزایش علاقه زنان به فوتبال، فدراسیون فوتبال چندین نفر از زنان را برای آموزش مربیگری به کلاسهای آموزشی فیفا فرستاد. مربیان پس از بازگشت از کلاسهای فیفا تجربیات بسیاری را با خود به همراه آوردند. آنان در این دوره موفق به تماشای بازی فوتبال زنانِ برخی از کشورها شدند و چیزهای بسیاری آموختند. این مربیان در آن دوران انگیزه و توانایی بسیاری به دست آوردند.
باشگاه تاج اولین باشگاهی بود که تصمیم به راهاندازی تیم فوتبال دختران گرفت، پس از آن باشگاههای پرسپولیس، دیهیم و عقاب نیز تیم فوتبال دخترانشان را تشکیل دادند. اما تیم فوتبال زنان تاج برتری پیشتازانه خود را نسبت به بقیه تیمها همچنان حفظ کرده بود و از نظر فنی و تکنیکی تیم موفقی بود.
باتوجه به افزایش مربیان زن آموزش دیده و افزایش تعداد علاقهمندان به فوتبال زنان، فدراسیون فوتبال نخستین تیم ملی فوتبال زنان را در ایران تشکیل داد. هرچند که مشکلات بسیار زیادی در این زمینه وجود داشت و شرایط حاکم بر فوتبال زنان، شرایط سخت و دشواری بود. برای مثال باوجود اینکه ایران دارای تیم ملی زنان بود، در اولین رقابتهای جام ملتهای زنان آسیا و اقیانوسیه که در پیش بود حضور نیافت.
پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، با وجود تغییرات مختلفی که در بخشهای مختلف کشور رخ داد، توجه به ورزش زنان بسیار کاهش یافت. فوتبال زنان در ایران بسیار نوپا بود و آنقدر به ثبات نرسیده بود که بتواند از بی توجهیهای سالهای پس از انقلاب به ورزش زنان در امان بماند. ورزش زنان امری بسیار حاشیهای و فرعی محسوب میشد بهگونهای که در یک کشور انقلابی که باید با مسائل بسیاری دست و پنجه نرم کند، اصلاً جدی گرفته نمیشد و در این میان فوتبال زنان هم استثنا نبود. بنابراین فوتبال زنان به راحتی و بهطور کلی بعد از انقلاب فراموش شد.
پس از ۱۴ سال، نخستین مسابقات فوتبال زنان ایران در سال ۱۳۷۱ به صورت فوتبال داخل سالن توسط دانشگاه الزهرا برگزار شد. این اتفاق به احیای فوتبال زنان در ایران انجامید. با راهاندازی فوتسال زنان در ایران پس از انقلاب، باشگاه استقلال تهران از نخستین باشگاههایی بود که تیم فوتبال زنان خود را آماده مسابقات کرد. آتوسا حجازی از ستارگان تیم فوتسال زنان استقلال در میانه دهه ۱۳۷۰ بود. او عنوان «خانم گل» مسابقات را از آن خود کرد و نخستین کاپیتان تیم ملی فوتسال زنان ایران در سالهای پس از انقلاب شد. تا چند سال پس از شکلگیری فوتسال زنان در ایران، با وجود تلاشهای زیادی که انجام شد این ورزش همچنان محدود به سالن ماند و اجازه خروج از سالن را نداشت. با آغاز ریاست جمهوری محمد خاتمی فضا برای ورزش زنان در ایران بازتر و بهتر شد و دوباره فوتبال زنان به زمینهای خارج از سالن بازگشت.
رفته رفته تیم ملی ورزش زنان دوباره تشکیل شد، چندین تیم دیگر به ایران آمدند و زنان ایرانی نخستین تجربههای خود را در بازی با تیمهای خارجی کسب کردند و برگ جدیدی در تاریخ فوتبال زنان ایران رقم خورد.
اما روز تاریخی زنان فوتبال ایران، روز جمعه هشتم اردیبهشت ۱۳۸۵ بود که برای اولین بار اتفاق جدیدی در عرصه فوتبال زنان کشور رخ داد. در این روز تیم فوتبال زنان برلین آلمان برای دیداری دوستانه به ایران آمدند. این بازی دوستانه به میزبانی ورزشگاه آرارات بین تیم فوتبال زنان برلین و تیم دختران نوجوان ایران برگزار شد. این دیدار، نخستین دیدار تدارکاتی تیم ملی زنان ایران در فضای باز، پس از انقلاب بود. یک بازی کاملا زنانه، با تماشاچیان زن؛ تماشای این بازی تنها برای زنان مجاز بود و حتی از حضور مردان خبرنگار رسانههای خارجی نیز جلوگیری شد. ماموران انتظامی حاضر در ورزشگاه هم زن بودند. البته لازم به ذکر است که هرچند مردی در ورزشگاه حاضر نبود، هر دو تیم با پوشش کاملا اسلامی به میدان رفتند. بازی این دو تیم که در نیمه اول، دو بر صفر به سود برلینیها تمام شده بود، در پایان به تساوی دو بر دو انجامید.
معصومه رضازاده که در آن زمان عضو تیم ایران بود، در این باره گفتهاست: «این بازی پیشرفت بزرگی برای ما بود. در کشور ما تدارک چنین مسابقهای بینهایت سخت است و ما برای نخستین بار با یک تیم خارجی جاافتاده و شناختهشده بازی کردیم».
با وجود محدودیتهای رسانهای بسیار در این دیدار، آن چیزی که باعث اهمیتش شده و آن را تبدیل به یک بازی تاریخی کردهاست، تاثیراتی است که برجای گذاشت. به این دلیل که این بازی در زمان خود اولین اتفاق از این دست بود، برای نخستین بار خبررسانی در این زمینه بیشتر از همیشه شکل گرفت. به گوش بسیاری ترکیب «فوتبال زنان» آشنا نبود، تدارکات پیرامون این بازی منجر به توجه عمومی بیشتری به فوتبال زنان در ایران و ایجاد تردید در برخی کلیشههای جنسیتی پیرامون فوتبال شد. همچنین بازیکنان ایران بر این باور بودند که با شکسته شدن طلسم بازی در فضای باز، این شایعه مردانه را باطل کردند که زنان نمیتوانند به مدت نود دقیقه در میدان فوتبال بدوند.
ادامه دارد....
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر