مبلغان مذهبی و سیاسی جمهوری اسلامی در ۴۴ سال گذشته، با تکیه بر اعتقاد و دلبستگی بخش بزرگی از مردم ایران به امام سوم شیعیان و سوگواری برای حوادث روز عاشورا، اقدامات حکومت در بخش‌های مختلف را توجیه کرده، مخالفان خود را مخالف دین خوانده و در گردآوری طرفداران بیشتر کوشیده‌اند، اما امسال به‌طور واضح، محرم متفاوتی را تجربه می‌کنند.
کاربران ایرانی در پیام‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی پست کرده‌اند، از مردم خواسته‌اند که محرم امسال لباس سیاه نپوشند، چراکه مردم ایران کشته‌های اعتراضات خود را دارند. گروه دیگری نیز با انتشار تصاویر کشته‌شدگان اعتراضات، اشعاری از توصیف رفتار لشکر ابن زیاد با امام حسین و همراهانش را منتشر کردند.
خانواده‌های کشته‌شدگان اعتراضات سال ۱۴۰۱ ، که برخی از آن‌ها عقاید مذهبی دارند نیز، با انتشار تصاویر عزیزانشان، آنچه بر سرشان آمده را با حادثه کربلا مقایسه می‌کنند.
***
«گلدسته حسینی»، مادر «ابوالفضل آدینه‌زاده»، از کشته‌شدگان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، در حساب اینستاگرام خود نوشت: «پسرم، ابوالفضلم، محرم من روزی‌ست که جان عزیزت را گرفتند، کربلای من مزار توست، روضه ابوالفضلم برای توست، روضه علی‌اکبرم برای توست، روضه پهلو شکسته‌ام برای توست، لشکریان یزید بالای سرت ریخته بودند و تو بی‌جان بودی…»
مادر «ابوالفضل امیرعطایی»، یکی دیگر از کشته‌شدگان اعتراضات سال گذشته هم با انتشار ویدیویی از پسرش و ناموفق بودن تلاش‌ها برای زنده نگه‌داشتن او، نوشت: «از محرم با من نگویید، من خودم ابولفضل زمان داشتم ماه‌ها در بیمارستان بود و… لعنت به کسی که به تو شلیک کرد.»
کاربر دیگری در توصیف کشته شدن «عرفان زمانی»، از معترضان اعتراضات ۱۴۰۱ نوشت: «محرم؟ توی لاهیجان بهش شلیک می‌کنن و میفته کف خیابون. مامورا میرن میبینن زنده‌ست، ولی سمت مردم شلیک می‌کنن تا نتونن بیان کمکش. همین‌جوری می‌ایستن بالاسر عرفان تا تموم کنه.»
یکی دیگر از کاربران هم با انتشار تصاویر تعدادی از کشته‌شدگان اعتراضات، اشعار محتشم کاشانی برای سوگواری کشته‌شدگان کربلا را کنار این تصاویر نوشت.
کاربران دیگری هم با انتشار سرکوب خشن معترضان در کف خیابان نوشتند که این سرکوبگران قرار است در محرم برای مظلومیت حسین و زینب سینه‌زنی و زنجیرزنی کنند. گروهی از کاربران هم با انتشار تصاویر سرکوب، شلیک و کتک زدن معترضان در خیابان، ویدیوهای کوتاهی با عنوان «روضه تصویری» منتشر کردند.
«محمد جواد اکبرین»، دین‌پژوه، واکنش مردم به مراسم محرم امسال را مربوط به اقدامات حکومت دانست. او در گفت‌و‌گو با «ایران‌وایر» گفت: «نمی‌شود که حکومت مدعی باشد که برای امامی که در مقابل حکومت وقت خودش شورش کرده است و اعتراض کرده است و بیعت نکرده و مجازات شده سوگواری می‌کند، اما همان رفتار را با مردم خودش وقتی مخالفت می‌کنند، انجام دهد.»
این دین‌پژوه توضیح داد که اگر جمهوری اسلامی به‌خاطر اینکه حاکم وقت امام سوم شیعیان را کشت و خانواده‌اش را به اسارت برد اعلام سوگواری می‌کند، و بعد خود هم همین کار را با مخالفان و معترضان وقت می‌کند، آن‌ها را می‌کشد و اسیر می‌کند و به حبس می‌فرستد، طبیعی است که جامعه نفرت خود را نسبت به این رفتار ریاکارانه نشان می‌دهد.
به گفته او، گروهی از مردم از که از شعارهای محرم استفاده می‌کنند و عکس قربانیان و جانباختگان اعتراضات سال‌های گذشته را می‌گذارند، در واقع می‌گویند که به آن محرمی که حکومت تبلیغ می‌کند عقیده‌ای ندارند و هر باوری که نسبت به مناسبت‌های دینی و مذهبی و تاریخی داشته باشند، با حکومت در یک مسیر نیستند.
محمدجواد اکبرین اضافه کرد که «این اتفاقات نشان می‌دهد که بخشی از جامعه که غیردینی است، نفرتش را نسبت به دین و مذهب و امامی که حکومت مبلغ آن است، اعلام می‌کند. بخش دیگری از جامعه هم که دینی است، با آنچه که حکومت تبلیغ می‌کند، مرزبندی می‌کند. طبیعتا آنچه که الان می‌گوییم درباره اکثریت جاری جامعه است که صدای آن‌ها را در شبکه‌های اجتماعی می‌شنویم، وگرنه اقلیتی هم هستند که یا معتقدند به حکومت با همه جنایت‌هایی که می‌کند، یا اینکه از رانت قدرت و ثروت برخوردارند و طبیعی است که در کنار حکومت بایستند.»
مخالفان حجاب اجباری و مراسم محرم
بخش دیگری از مخالفت‌ها با مراسم حکومتی محرم، از سوی مخالفان حجاب اجباری ابراز می‌شود. این بخش که بازتاب بیشتری در جامعه داشته است، در برخی از موارد به بازداشت، زندان و اعتراف اجباری بخشی مخالفان ختم شد. از جمله بازداشت زنی که بدون حجاب اجباری از مقابل یکی از هیات‌های مذهبی در کرج عبور کرد و وقتی با تذکرهای تهدیدآمیز مردی دوربین به دست مواجه شد، فریاد زد: «من یک زنم، مرا از هیچ چیز نترسان من پای عقایدم می‌مانم.»
گزارش‌ها حاکی از آن است که این زن از سوی دستگاه‌های امنیتی بازداشت شد. خبرگزاری «فارس»، نزدیک به سپاه پاسداران، در خبری با عنوان «بازداشت زن حرمت‌شکن در مقابل موکب امام حسین کرج»، اعترافات اجباری این دختر که گفته شده با یک ضابط قضایی بر سر حجاب اجباری مشاجره داشت را، منتشر کرد.
گروهی از دختران و پسران نیز در این روزها با پوشش اختیاری و بی‌اعتنایی به حجاب اجباری، مقابل هیات‌ها و بنرهای تبلیغ مراسم حکومتی محرم حاضر شدند و تصاویر خود را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کردند. یکی از این موارد نیز به بازداشت جوانان حاضر در عکس منجر شد.
«مهرداد درویش پور»، جامعه‌شناس، در توضیح چنین رویدادهایی به ایران‌وایر گفت که در فرایند سکولاریزه شدن جامعه ایران و فاصله گرفتن مردم از ارزش‌های حکومتی، هنجارهای مذهبی کمرنگ‌تر شده است. او گفت: «در نقطه‌ای قرار داریم که در‌حالی‌که حکومت اسلامی یکی از متعصب‌ترین حکومت‌های دینی منطقه را تشکیل می‌دهد، تب سکولاریزم در جامعه ایران در کل منطقه بی‌نظیر است و مردم نه فقط دین‌گریز شدند، بلکه در مواردی دین‌ستیز شدند.»
این جامعه‌شناس توضیح داد که این فرایند روندی طولانی داشته، اما محصول ۴۴ سال تحمیل دین به مردم از سوی حکومت اسلامی و در نتیجه، فاصله گرفتن مردم از هنجارهای دینی است است.
مهرداد درویش پور با اشاره به اعتراضات سال گذشته گفت که بعد از کشته‌شدن «مهسا» و جنبش «زن، زندگی، آزادی»، شکاف در میان حکومت و مردم به اوج رسید. به گفته او، گرچه معترضان به‌خاطر عدم توازن سیاسی از خیابان‌ها عقب نشستند، اما جامعه به هیچ‌وجه از نظر فرهنگی عقب ننشست و برعکس، بی‌توجهی گسترده زنان و دختران به حجاب اجباری نشان می‌دهد که جامعه در موضع تعرضی و رو به جلو قرار گرفته است. این جامعه‌شناس گفت: «به‌نظر من شکاف بین جامعه و حکومت بزرگتر خواهد شد و محال است حکومت بتواند این هنجارهای دینی خود را به جامعه تحمیل کند.»
از سوی دیگر، محمدجواد اکبرین، دین‌پژوه هم معتقد است که حکومت در سال‌های اخیر همواره تلاش کرده است که از طریق ایجاد گسست در جامعه به اهداف خود برسد. به گفته او، حالا که نوبت به یک مناسبت آیینی و یک میراث مذهبی رسیده است، حکومت می‌گوید که این مخالفت‌ها مخالفت با دین است، در‌حالی‌که منتقدان و معترضان با صراحت می‌گویند ما عاشورایی را که شما بخواهید با این سابقه و کارنامه جنایت از آن دفاع کنید، نمی‌پذیریم.
از نوید افکاری تا خدانور لجه‌ای
پیدا کردن نمونه‌های آزار و جنایت حکومت ایران علیه مخالفان خود که به روایت ظلم رفته بر امام سوم شیعیان و خاندانش ارتباط داشته باشد، برای کاربران شبکه‌های اجتماعی کار دشواری نیست. کافی است نمونه‌ها را یکی‌یکی کنار هم بگذارند. یکی از کاربران با انتشار عکس «خدانور لجه‌ای»، معترض کشته شده زاهدانی، در‌حالی‌که دست و پایش به میله پرچم پاسگاه بسته شده، لیوان آبی کمی دورتر از او گذاشته شده طوری که نتواند بردارد، از هشتگ محرم_آخر استفاده کرده است.
کاربر دیگری تصویر «نوید افکاری» را منتشر کرده و کنار آن نوشته است: «محرم؟؟؟»
او سپس توضیح داده که نوید افکاری را پس از شکنجه اعدام کردند، برادرانش را زندانی کردند، خواهرش را که دادخواه برادرانش بود، با همسر و فرزند سه ساله‌اش زندانی کردند و پدر و مادرش را آزار دادند. حالا هم که روز تولد نوید است، خواهرش نمی‌تواند سر مزار او برود، چون در حبس خانگی است.
طعنه مخالفان جمهوری اسلامی به محرم و دین‌داری حامیان حکومت، با ذکر این مثال‌ها پایانی ندارد؛ گاه ریاکاری آن‌ها را یادآوری می‌کنند و گاه از بن و ریشه، دینی که حکومت مروج آن است را، رد می‌کنند. روندی که به گفته محمد جواد اکبرین در سال‌های دور در غرب، در پی جنایات کلیسا به نام دین اتفاق افتاد و منجر به رنسانس شد. چنان‌که جامعه به تدریج به این نتیجه رسید که باید میان انسان بودن و دین، یکی را انتخاب کند، میان آزادی خودش و دین، یکی را انتخاب کند و میان عزت و کرامت خودش و دین، یکی را انتخاب کند؛ حالا همان تجربه از سوی جمهوری اسلامی تکرار می‌شود.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر