جنگل‌های مریوان در آتش؛ بالگردهای بدون سوخت سپاه، نیروهای بدون آب ارتش

از روز چهارشنبه گذشته ١١مرداد١٤٠٢ تاکنون، جنگل‌ها، مراتع و علفزار بیش از ١٠ روستا در مناطق مرزی مریوان، طعمه حریق شده‌اند.

زبانه‌های آتش اما به‌دلیل وزش باد، کاهش رطوبت و گرمای هوا، همچنان جنگل‌ها و مراتع روستاهای ده‌ره‌وه‌ران، کیکن، نه‌چی و هه‌نجیران را در کام خود می‌کشد.

علت آتش‌سوزی‌ جنگل‌های مریوان بە‌طور رسمی اعلام نشده است، اما برخی فعالان محیط‌زیست می‌‌گویند که سپاه برای ممانعت از مخفی شدن افراد و گروه‌هایی که از سوی جمهوری اسلامی «تروریست» خوانده می‌شوند، دست به آتش زدن جنگل‌های این منطقه می‌زند.

با یکی از «اعضای انجمن سبز چیا»، در این باره گفت‌وگو کرده‌ایم. نام این فرد به دلایل امنیتی، نزد «ایران‌وایر» محفوظ است 

***

چند هکتار از جنگل‌های مریوان قربانی حریق شده‌اند؟

یکی از اعضای انجمن سبز چیا که مایل به درج نام خود در این گزارش نبود، در گفت‌وگو با ایران‌وایر گفت: «آتش سوزی در جنگل‌ها، مراتع و علفزار روستاهای مریوان از روز چهارشنبه ۱۱مرداد١٤٠٢، ابتدا از جنگل‌های روستای "آسنه" آغاز شد و سپس بسیاری از مناطق جنگلی و پوشش درهم تنیده گیاهی روستاهای "گوماره‌لنگ" و "ده‌ره‌وران" را در بر گرفت، اما به‌علت صعب‌العبور بودن منطقه، وزش باد، کاهش رطوبت و گرمای هوا، سایر مناطق جنگلی روستاهای اطراف از جمله «هەنجیران»، «کیکن»، «کولیت»، "نه‌چی"، "مرانه"، "بایه‌وه"، "هانه‌شیخان"، "بناوه‌چله"، "قامیشه‌له" و "میرگه‌دریژه" را درگیر کرده است.»

او  با اشاره به مهار دامنه حریق، اضافه کرد: «طبق برآوردهای اولیه و غیررسمی انجمن سبز چیا در چهار روز گذشته [از یازدهم تا پانزدهم مرداد] در مجموع، حدود ١٠٠٠ هکتار از مناطق جنگلی مریوان طعمه حریق شده‌اند.»

به گفته این فعال زیست‌محیطی، عمده مناطق جنگلی که در چهار روز گذشته دچار حریق شده‌اند، با تلاش‌ و همت شبانه‌روزی تیم‌های مردمی اطفای حریق کنترل شده‌‌اند، اما به علت وزش باد، جنگل‌ها و مراتع روستاهای ده‌ره‌وه‌ران، کیکن، نه‌چی و هه‌نجیران، همچنان در زبانه‌های آتش می‌سوزند.

علت آتش‌سوزی‌ جنگل‌های مریوان، بە‌طور رسمی اعلام نشده است، اما نهادهای امنیتی و افراد سودجو در این مورد در مظان اتهام هستند. از‌جمله گفته می‌شود سپاه برای ممانعت از مخفی شدن افراد و گروه‌هایی که از سوی جمهوری اسلامی «تروریست» خوانده می‌شوند، دست به آتش زدن جنگل‌های این منطقه می‌زند.

 

مقامات حکومتی و نهادهای دولتی چه می‌کنند؟

این فعال زیست‌محیطی، درباره نقش نهادهای حکومتی و مسوولان مربوطه در مهار حریق جنگل‌های مریوان به ایران‌وایر می‌گوید: «متاسفانه، پس از نابودی صدها هکتار از جنگل‌های بکر و استراتژیک روستاهای مریوان، روز شنبه، رییس سازمان مدیریت بحران ایران، استاندار، مدیرکل بحران و مدیرکل منابع طبیعی استان کردستان، برای بازدید و رصد اوضاع و مساحت آتش‌سوزی در منطقه ده‌ره‌وران حاضر شدند.»

او می‌گوید: «هم‌زمان با حضور مقامات حکومتی در منطقه ده‌ره‌وران، دو بالگرد سپاه پاسداران نیز برای اطفای حریق به منطقه آمده بودند، اما فایده‌ای نداشت، چون دیگر کار از کار گذشته بود. همچنین به‌دلیل نبود امکانات زیربنایی سوخت‌گیری بالگردهای امدادی، به خلاف بزرگ‌نمایی رسانه‌های حکومتی، عملا نقش چشم‌گیری در مهار حریق نداشتند.»

این شهروند مریوانی، همچنین اشاره کرد که یکشنبه گذشته حدود سی-چهل تن از نیروهای ارتش نیز برای اطفای حریق به منطقه اعزام شده بودند، اما بدون ابزار و ادوات لازم، «نیروهای ارتش نه‌تنها ادوات و ابزار مقابله با حریق را به‌همراه نداشتند، بلکه حتی با خود آب هم نیاورده بودند و مجبور شدیم از آب و غذای خودمان به آن‌ها بدهیم.»

 

چرا با عامل انسانی ایجاد حریق در جنگل‌های مریوان برخورد نمی‌شود؟

جز روستای گوماره‌لنگ، عمده روستاهایی که جنگل‌های‌شان طعمه حریق شده، در نوار مرزی میان میان کردستان ایران و اقلیم کردستان عراق واقع شده‌اند.

لازم به اشاره است که علاوه‌بر پایگاه هنگ‌های مرزی در روستاهای آسنه، مرانه، ده‌ره‌وران و میرگه‌دریژ که کانون‌های اصلی حریق گستره اخیر بوده‌اند، نیروهای وابسته به سپاه پاسداران نیز در این مناطق مستقر و در حال رفت‌وآمد مداوم هستند.

این عضو انجمن سبز چیا، تاکید بر شناخته شدن عامل انسانی آتش‌سوزی‌های سریالی جنگل‌های مریوان و علت اساسی حریق‌ها را ضروری می‌داند: «علاوه‌بر افراد سودجو و تولید کنندگان زغال در جنگل‌های مریوان، نیروهای نظامی وابسته به هنگ مرزی و سپاه پاسداران برای پاک‌سازی محوطه اطراف پایگاه‌های خود به‌بهانه‌ حضور و تردد واحدهای نظامی احزاب مخالف جمهوری اسلامی یا به گفته خودشان "حضور گروه‌های تروریست" نقش اصلی را در ایجاد حریق در جنگل‌های این منطقه دارد، به‌ویژه در چند ماه گذشته به‌صورت مداوم نیز در حال برگزاری مانور و رزمایش نظامی در این منطقه است.»

به گفته این شهروند مریوانی، با اینکه بارها عامل انسانی ایجاد حریق و حتی اسامی برخی عاملان آن به مسوولان حکومتی از جمله به فرمانداری شهرستان مریوان اطلاع داده‌ شده، اما هر بار به‌بهانه‌های مختلف از پیگیری‌ موضوع و تشکیل پرونده علیه عاملان آتش‌سوزی جنگل‌های مریوان سرباز می‌زنند.

این منبع محلی تصریح کرد: «در واقع، مشکل اصلی فعالان و نهادهای مردمی مدافع محیط‌زیست در مریوان، سکوت مقامات حکومتی در برابر عاملان انسانی ایجاد حریق در جنگل‌های این شهر است.»

لازم به اشاره است که در ادامه آتش‌سوزی‌های سریالی، اواخر تیر سال جاری نیز مناطق جنگلی روستاهای «پیله»، «سه‌له‌سی»، «چاوگ» و «سیف»، طعمه حریق شده و دست‌کم ٢٦٠ هکتار از جنگل‌های این منطقه در آتش سوختند.

 

وحدت، هم‌گرایی و همت مردمی حریق را مهار کرد

این عضو فعال انجمن سبز چیا که مدیریت کمپین مقابله با حریق اخیر را به عهده دارد، با اشاره بە میزان مشارکت گسترده و چشمگیر زنان و مردان مدافع محیط‌زیست کردستان در مهار حریق جنگل‌های مریوان، به ایران‌وایر می‌گوید: «در پی فراخوان انجمن سبز چیا به تاریخ ۱۲ مرداد و هم‌زمان با گسترش حریق، نه‌تنها انجمن‌های زیست‌محیطی شهرهای سنندج، سقز، پاوه، قروه، نودشه، بوکان و بانه گروه‌های امدادی خود را برای کمک به کنترل و مهار آتش‌سوزی به منطقه اعزام کردند، بلکه ده‌ها تن از فعالان زیست‌محیطی و صدها تن از مردم منطقه به‌ویژه زنان، برای کمک به مهار حریق در منطقه حاضر شدند.»

این شهروند مریوانی در انتهای گفت‌وگو ضمن اشاره به تلاش شبانه‌روزی نیروهای میدانی اطفای حریق، تاکید کرد: «مردم منطقه حماسه آفریدند. آنچه این فاجعه هولناک را مهار کرد، در واقع وحدت، هم‌گرایی و همت مردمی بود.»

طی چهار روز گذشته و در جریان اطفای حریق، دو نفر از نیروهای امداد رسان مردمی زخمی شده و آسیب دیده‌اند و در‌حالی‌که آتش‌سوزی گسترده‌ای جنگل‌ها و علفزارهای شهرستان مریوان در استان کردستان را فراگرفته‌ است، نیروهای امنیتی در این شهر اقدام به بازداشت پنج فعال محیط‌زیستی کرده‌اند.

سازمان حقوق‌بشری «هه‌نگاو»، روز شنبه۱۴مرداد، اسامی بازداشت شدگان را «آزاد روحی»، «لایق احمدی»، «سرکَوت عبادی»، «آلان اردشیری» و «دلیر محمدی » اعلام کرده و نوشته از سرنوشت آن‌ها اطلاعی در دست نیست.

هه‌نگاو گزارش کرده سه تن از این فعالین زیست‌محیطی مریوان به نام‌های آزاد روحی، لایق احمدی و سرکَوت عبادی در روز پنج‌شنبه هفته گذشته توسط نیروهای اداره اطلاعات بازداشت شده‌ و دستگیری آن‌ها همراه با خشونت بوده است.

آلان اردشیری و دلیر محمدی نیز روز چهارشنبه ١١مرداد١٤٠٢، در منزل خود با یورش نیروهای اطلاعاتی دستگیر شده‌اند.