عکس‌هایش از مهم‌ترین تصاویر انقلاب ۱۳۵۷ هستند. هر جا حادثه‌ای رخ داده، زاویه مناسب را پیدا کرده و شاتر دوربینش را فشار داده است تا برگی از تاریخ انقلاب مصور شود. «عباس عطار» یکی از شناخته شده‌ترین عکاسانی به شمار می‌رود که مهم‌ترین وقایع جهان را در شش دهه فعالیت حرفه‌ای خود به ثبت رسانده است. او از انقلاب‌ها و جنگ‌های زیادی عکاسی کرد؛ از شیلی و بنگلادش تا ویتنام و آفریقای جنوبی.
عکس‌هایش از انقلاب ۱۳۵۷، از جمله ماندگارترین منابع مصور تاریخی هستند؛ به ویژه برای ایرانیان. بسیاری از جوانان ایرانی با عکس‌های عباس، تصاویری از انقلاب ایران را دیده‌اند.
***
۱۰ سال پیش وب‌سایت «عباس و انقلاب»، شامل مجموعه‌ای از عکس‌های عباس عطار از انقلاب ایران، پیش از انقلاب و شاه و مردانش، تصاویرش از زندگی سه زن و نیز «دروازه غار» تهران، همین‌طور عکس‌هایش از پس از انقلاب، مریدان «روح‌الله خمینی» و گفت‌وگوهایی با او درباره عکاسی و عکس‌هایش به همت «مازیار بهاری»، موسس و مدیر «ایران‌وایر» راه‌اندازی شد.
عباس و انقلاب مجموعه‌ای منحصربه‌فرد از عکس‌ها، کنتاکت‌ها و مصاحبه‌های ویدیویی با این عکاس نامدار است.
کنتاکت ورقه‌ای است که عکاس‌ها روی آن نگاتیوهای خود را چاپ می‌کردند. برخی از این کنتاکت‌ها به نمایش عمومی درنیامده‌اند و عباس این کنتاکت‌ها را «دفترچه خاطرات» خود می‌دانست.
عباس از ۱۹۸۰ عضو «مگنوم»، معتبرترین آژانس عکاسی جهان شد و از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۱ ریاست دوره‌ای این آژانس را برعهده داشت.
او ایرانی بود و در سال ۱۹۵۲ به همراه خانواده‌اش به الجزایر مهاجرت کرد. در سن ۱۴ سالگی، اولین عکس‌هایش را از استقلال الجزایر گرفت و در سن ۲۶ سالگی، عکس‌هایش در مجلات و روزنامه‌های مهم دنیا منتشر شدند.
عباس فارغ‌التحصیل رشته مطبوعات و ارتباطات در انگلستان بود. عکس‌هایش با ژانرهای «مستند»، «جنگ» و «مذهب»، در هزاران مجله در سراسر دنیا به چاپ رسیده‌اند. عکس‌های او از جنگ ایرلند شمالی در اواخر سال‌های دهه ۱۹۶۰ و از پشت صحنه مسابقه معروف «غرش در جنگل» میان «محمد‌علی کلی» و «جورج فورمن» در سال ۱۹۷۴، پژوهش‌هایش در باب اسلام و مسیحیت و نیز عکس‌هایش از مبارزات ضد آپارتاید در آفریقای جنوبی از زمره مشهورترین و تحسین برانگیزترین عکس‌های قرن بیستم محسوب می‌شوند.
با این حال، شهرت او در بین ایرانیان، بیشتر به دلیل عکس‌های کم‌نظیرش از دوران انقلاب است که با دوربین خود تاریخ را ثبت کرد.
عباس اگر چه شهرتی جهانی داشت اما با عکس‌هایش در جهان شناخته شده بود و نه با مصاحبه‌ها و گفت‌وگوهایش.
او که به گفته خودش، با «نور» و «عکس‌هایش» می‌نوشت و حرف می‌زد، کمتر در رسانه‌ها برای گفت‌وگو حاضر شد. اما وب‌سایت عباس و انقلاب مکانی است که این عکاس در بیش از ۴۰ مصاحبه ویدیویی، به شرح و توصيف زمينه تاريخی عکس‌ها می‌پردازد و ديدگاه منحصربه‌فردِش درباره عکاسی و سبک کاری خود را روایت می‌کند.
عباس عطار اردیبهشت ۱۳۹۷، در سن ۷۴ سالگی درگذشت. در دنیا، عکاسان او را با نام کوچکش که امضای پای عکس‌هایش بود، می‌شناختند.
«آلفرد یعقوب‌زاده»، عکاسی که از زمان انقلاب ۱۳۵۷ عباس عطار را می‌شناسد، پس از درگذشت عباس به «ایران‌وایر» گفت برایش سخت است که او را قضاوت کند: «چندین و چند سال است که عباس را می‌شناختم. با هم کار کرده‌ایم. او را در مجامع و محافل مهم عکاسی جهان دیده‌ام. همه عباس را می‌شناسند و به او احترام می‌گذارند؛ قدری که در کشور خودش دانسته نشد. او از مهم‌ترین وقایع جهان عکاسی کرده است.»
به نظر یعقوب‌زاده، چیزی که عباس و کارش را منحصر به فرد می‌کرده، شناخت اجتماعی و آگاهی از تمدن کشورها بوده است: «دید او مثل یک عقاب بود؛ مثل عقابی که از بالا نگاه می‌کند که یک ماهی را از رودخانه شکار کند. عباس یک لحظه را شکار می‌کرد. جزییات بی‌نظیری در عکس‌هایش است که آن‌ها را جان‌دار می‌کنند. می‌گفت با نور می‌نویسم. دیگر نقطه قوتش، داستان‌هایش بود. با حوصله انتخاب و پی‌گیری می‌کرد.»
یعقوب‌زاده که خود یکی از مشهورترین عکاسان ایرانی است، معتقد است در میان تمام عکس‌هایی که عکاسان ایرانی و خارجی از انقلاب ۱۳۵۷ گرفته‌اند، عکس‌های عباس چیز دیگری است: «عکس‌هایی که عباس با نگاه و شناخت خودش از پهلوی و انقلاب گرفته است، برای تاریخ ایران بسیار مهم هستند و سند تاریخی به شمار می‌روند. خیلی متاسفم که پس از مرگش از او می‌گوییم. وقتی زنده بود، در ایران قدرش دانسته نشد. در خارج از کشور چرا، قدر هنرش را می‌دانستند ولی در ایران نه. الان در سایت‌ها می‌گویند اسطوره و جاودانه است و... وقتی با ما بود، باید از او قدردانی می‌کردند. خوش‌بختانه عکاسان جوان عباس را می‌شناختند و به او احترام می‌گذاشتند. باعث تاسف است که دیگر با ما نیست.»
«حسن سربخشیان»، عکاسی که سابقه همکاری با عباس را دارد، به «ایران‌وایر» گفت او از مهم‌ترین عکاسان ایران و جهان بود: «تسلط به موضوعاتی که از آن عکاسی می‌کرد، مطالعه‌ای که در آن زمینه‌ها داشت، استمراری که در عکاسی از سوژه‌هایش در سال‌های متوالی به خرج می‌داد و بازگشت به محل عکاسی و سوژه‌هایی که از آن‌ها عکاسی می‌کرد، کار عباس عطار را دارای عمق خاصی کرده بود.»
سربخشیان گفت: «عباس این‌طور نبود که یک بار از سوژه‌ای عکاسی و بعد آن را رها کند. در پروژه‌هایی مثل عکاسی از انقلاب ایران و همین‌طور عکاسی از مذاهب مختلف، از جمله اسلام، مسیحیت و...، سال‌های سال روی موضوعات مشخص کار و در نهایت ۱۱کتاب منتشر کرد که گواه نگاه عمیق او به پیرامون خود از جهت بصری و جامعه‌شناسی بود.»
«مجید سعیدی»، دیگر عکاس شناخته شده ایرانی به «ایران‌وایر» گفت عباس عطار یک آرتیست بزرگ بود: «نمی‌توانیم بگوییم او عکاس بود، یک هنرمند بزرگ و ماندنی است. هر کدام از عکس‌های آقای عطار، یک کلاس درس است و سرآمد کارهایش، عکس‌های او از انقلاب ۱۳۵۷؛ عکس‌هایی که در تاریخ خواهند ماند.»
ترجیع‌بند حرف‌ها کسانی که عباس را می‌شناسند، این است که راوی دقیقی از تاریخی که مقابل چشمانش و لنز دوربین او گذشته، بوده است.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر