«ایران‌وایر» به اطلاعات و اسنادی دست یافته است که نشان می‌دهند نیروهای امنیتی در اقدامی سیستماتیک و از پیش برنامه‌ریزی شده، خانوادههای فعالان سیاسی عرب را که از ایران خارج شده‌اند، تحت آزار قرار می‌دهند تا مانع فعالیت این کنش‌گران شوند.
***
برخی از این فعالان به «ایران‌وایر» گفته‌اند نه تنها اعضای خانواده درجه یک آن‌ها، مانند پدر و مادران مسن، همسر و فرزندان کودک و نوجوان‌شان تحت آزار و احضارهای متعدد بوده بلکه گاه عموها و عموزاده‌های‌شان نیز احضار شده‌اند و از آن‌ها خواسته شده است تا آن‌ها را مجاب به سفر به ترکیه کنند.
راه رایج سرکوب
یکی از رایج‌ترین روش‌های اجبار به سکوت ایرانیان خارج از کشور، تحت فشار قرار دادن خانوادههای آن‌ها در داخل ایران است. پیش از این، بارها خانوادههای روزنامه‌نگاران و کارکنان رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور، فعالان سیاسی و مدنی که به ناچار راهی تبعید شده‌اند و حتی شهروندانی که در اعتراضات خارج از کشور در پی کشته شدن «مهسا (ژینا) امینی» شرکت می‌کردند، احضار شده و مورد تهدید و تحت فشار قرار گرفته‌اند.
حالا «ایران‌وایر» به اطلاعات و اسنادی دست یافته است که نشان می‌دهند نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی مشخصا درباره فعالان عرب خارج از ایران، به‌طور مرتب و با هدف جلوگیری از فعالیت این شهروندان در خارج از کشور، خانواده‌ها و بستگان آن‌ها را آزار می‌دهند.
چهار فعال سیاسی عرب تایید کرده‌اند که نهادهای امنیتی ایران با تحت فشار قرار دادن خانواده‌ها، سعی داشته‌اند آن‌ها را به ترکیه یا یکی از کشورهای همسایه ایران بکشانند و از آن‌جا آن‌ها را ربوده و به ایران بیاورند.
دو فعال سیاسی عرب نیز به «ایران‌وایر» گفته‌اند حکومت خانوادههای آن‌ها را تحت فشار گذاشته است تا آن‌ها را راضی به بازگشت به ایران کنند و حتی وعده داده‌اند که اگر برگردند، وضع‌شان خوب می‌شود!
ارسال ویدیوی تهدیدآمیز
یک فعال عرب که مدتی پیش به اروپا رسیده است و به‌دلایل امنیتی نمی‌خواهد نامش فاش شود، به «ایران‌وایر» گفته است خانواده‌اش تحت فشار قرار دارند و در کمتر از شش ماه اخیر فقط شش بار همسر جوانش که خانه‌دار است و اصلا حتی علاقه‌ای به سیاست ندارد، به ستاد خبری اهواز، وابسته به وزارت اطلاعات احضار شده است.
این جوان که پیش از خروج از ایران، چند ماه در بازداشت وزارت اطلاعات و تحت شکنجه‌های شدید بوده، در نهایت با قرار وثیقه از زندان شیبان اهواز آزاد شده و سپس ایران را ترک کرده است.
او به ما گفته که پیش از آزادی، بارها از سوی بازجوهایش و مسوولان زندان شیبان تحت فشار بوده است تا با آن‌ها همکاری کند.
این جوان درباره موضوعاتی که در احضارها به همسرش گفته‌اند، می‌گوید: «شماره تلفن من را خواسته بودند. همسرم اوایل مقاومت کرده بود ولی در نهایت شماره را به آن‌ها داد. چند هفته پیش با یک حساب کاربری ناشناس با کد یک کشور همسایه ایران برایم یک ویدیوی تهدیدآمیز فرستادند.»
«ایران‌وایر» این ویدیوی تهدیدآمیز را دیده کرده و شماره تلفنی که این ویدیو از طریق آن برای این شهروند ارسال شده، نزد ما محفوظ است. این ویدیو که بدون هیچ پیامی ارسال شده، حاوی محتوای بسیار خشنی است که برای جلوگیری از برملا شدن هویت این شهروند برای نهادهای امنیتی، از افشای آن خودداری می‌کنیم.
سال‌ها تهدید و آزار: پدرم از پا در آمده است
«هیفا اسدی» و «مهدی هاشمی»، زوج فعال سیاسی و مدنی عرب سال‌ها پیش در پی افزایش تهدیدها از سوی حکومت، ایران را به مقصد اروپا ترک کردند.
هیفا اسدی، فعال فمینیست به «ایران‌وایر» می‌گوید با وجود این که با بسیاری از بستگان خود سال‌های سال است هیچ ارتباطی ندارد ولی دستگاه‌های امنیتی جمهوری اسلامی از آزار و تهدید همان بستگان هم دست برنمی‌دارد: «من در تهران یک عمو دارم که رابطه بسیار کمی با او دارم. از عجایب این بود که همین پارسال نیروهای اطلاعات رفته بودند دنبال عمویم و او و پسرش را برده و بازجویی کرده بودند. سعی داشتند راجع به من، همسرم و عمه‌ام که فعال است، اطلاعات بگیرند.»
می‌افزاید: «یکی از پسرعمه‌هایم که در اهواز است را هم احضار کرده بودند. من خیلی سال است که با این پسرعمه هیچ ارتباطی ندارم ولی او را برده و سوالاتی از من و فعالیت‌های عمه‌ام از او پرسیده بودند. گفته بودند شماره آن‌ها را به ما بده یا اگر راه ارتباطی داری، تماس بگیر و پیام ما را به آن‌ها برسان. پیام‌شان هم تهدید است.»
به گفته این فعال سیاسی، در یکی از این احضارها و فشارها، شماره او و همسرش به ماموران داده می‌شود و بعد از آن به مدت چند ماه تماس‌های متعدد ناشناس در واتس‌اپ با آن‌ها گرفته می‌شده است: «در واتس‌اپ، یک عکسی را برای من فرستادند که یک نفر با لباس نظامی صورتش را پوشانده و در جایی بین بوته‌ها با اسلحه ایستاده بود؛ استریوتایپ (نمونه قالبی) تروریست؛ یک عکس ناواضح و مبهم. برای من با این عکس پیام فرستاده بودند که من که می‌‌دانم این را می‌شناسی خانم اسدی! بعد از مدتی هم یک متن را به زبان انگلیسی فرستادند که ما با پارلمان اروپا تماس گرفتیم و گزارش دادیم که شما با سازمان‌های تروریستی کار می‌کنید. این‌ها تازه موارد اخیر هستند، وگرنه سال‌ها است که این کارها را می‌کنند.»
این فعال سیاسی عرب ادامه می‌دهد: «حتی تهدید کرده بودند که به شرکت‌هایی که ما با آن‌ها کار می‌کنیم، می‌گویند که ما تروریست هستیم!»
پیش از این نیز نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی بارها تلاش کرده‌اند با برچسب «تروریست»، از طریق پلیس و سازوکارهای امنیتی در کشورهای دموکراتیک، فعالان سیاسی عرب را تحت پی‌گرد قرار دهند اما این اقدامات تاکنون نتیجه‌ای در بر نداشته‌اند.
در یک مورد، «حبیب اسیود»، از رهبران «حرکت النضال» که در اردیبهشت ۱۴۰۲ با اتهام «اقدام تروریستی» اعدام شد، مدتی بابت شکایت جمهوری اسلامی، تحت پی‌گرد پلیس در اتحادیه اروپا بود.
حکومت ایران از حبیب اسیود بابت اتهام بمب‌گذار‌ی‌های سال ۱۳۸۴ در برخی ساختمان‌های اداری استان خوزستان شکایت کرده بود. اما پس از بررسی‌های پلیس، در نهایت دادگاهی در لهستان رای به تبرئه او داد. با این‌حال، جمهوری اسلامی چند سال بعد حبیب اسیود را در ترکیه ربود، به ایران برد و بعد از محاکمه، در روندی غیرعادلانه و اخذ اعترافات تلویزیونی، اعدام کرد.
«مهدی هاشمی»، فعال سیاسی عرب نیز درباره آزار خانواده‌اش به «ایران‌وایر» می‌گوید چند سال قبل ماموران رفته‌اند در محل کار برادرش و او را با چشم‌بند و دست‌بند با خود برده‌اند.
او از فشارهای اجتماعی و تخریب چهره خانوادههای فعالان سیاسی عرب نیز خبر می‌دهد: «به مدت طولانی خانواده‌ام را تحت فشارهای اجتماعی گذاشتند. وجهه خانواده را در جامعه خراب می‌کنند. در اهواز روی تخریب چهره خانوادههای فعالان سیاسی به شیوه‌های مختلف کار می‌کنند. مردمی که دسترسی به اینترنت و اخبار ندارند که نمی‌دانند من که از کشور خارج شده‌ام، کجا هستم. نمی‌دانند که پسر این خانواده چرا یک دفعه غیبش زد. نمی‌دانند من که در خارج نشسته‌ام، فعالیت حقوقی و سیاسی می‌کنم. با جاسوس‌های‌شان در جامعه شایعه درست می‌کنند که بچه این‌ها فراری است و معلوم نیست چه‌کار کرده است!»
هاشمی درباره آزار و اذیت پدر و مادر مسن خود نیز می‌گوید: «پدرم را این قدر اذیت کردند که از پا افتادند. نزدیک دو سال دم در خانه آن‌ها به صورت علنی ماشین گذاشته بودند و تحت نظرشان داشتند. در چشم پدر و مادرم نگاه می‌کردند و کاملا مشخص بود که از اطلاعات هستند.»
او به ضبط چمدان‌های پدر و مادرش بعد از بازگشت از سفری برای دیدار نوه‌های‌شان اشاره می‌کند: «عکس‌های پدر و مادرم با بچه‌های من را که روی سی‌دی ریخته بودیم، گرفتند و پس ندادند. بعدا اين عكس‌ها را در بازجویی اعضای خانواده‌ام به‌كار بردند و در تهدید‌های‌شان استفاده كردند.»
هاشمی می‌افزاید: «خواهرم سال ۲۰۱۶ در تهران عمل قلب باز کرده و به اهواز برگشته بود. هنوز یک ماه نشده بود که به خواهرم زنگ زده و او را کشیده بودند ستاد خبری در منطقه امانیه اهواز. زنی که تازه از زیر تیغ جراحی آمده بیرون را به باد تهدید گرفته بودند که بیا برادرت را قانع کن بیاید ترکیه. همه‌اش برای این که به ما فشار بیاورند. آدم باورش نمی‌شود.»
این فعال سیاسی عرب با تاکید بر این که بارها از سوی نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی پیام تهدیدآمیز علیه خود و فرزندانش دریافت کرده است، می‌گوید: «پیام می‌فرستند که بچه‌هایت را دوست داری؟! ما را با جان خود و با بچه‌های‌مان تهدید می‌کنند.»
فشار برای همکاری
«کریم بروایه»، فعال سیاسی عرب ساکن اروپا نیز به «ایران‌وایر» می‌گوید این فشارها در مورد خانواده و نزدیکان او نیز انجام شده است.
بروایه تاکید می‌کند: «می‌آیند سراغ خانواده‌ها و می‌گویند اگر همکاری نکنید، بازداشت‌تان می‌کنیم! بسیاری از فعالانی که بیرون از کشور هستند، با وثیقه بیرون آمده و بعد از ایران خارج شده‌اند. می‌فرستند دنبال وثیقه گذار آن‌ها و صاحب وثیقه، همسر، پسر و پدر هفته‌ای یک بار باید بروند ستاد خبری.»
او درباره تجربه خود نیز می‌گوید: «تلفن‌های ما را از خانواده‌های‌مان می‌خواهند. مدام می‌پرسند به نظرت در اروپا با چه کسی در ارتباط است؟ آدرسی از او داری؟ یا اگر آن فرد فعالیت داشته باشد، خانواده را تحت فشار قرار می‌دهند و می‌گویند حرفی که ما می‌زنیم را به صورت ویس برای پسرتان بفرستید.»
یک فعال حقوق‌بشر عرب نیز که به‌دلایل امنیتی نمی‌خواهد نامش منتشر شود، در همین رابطه به «ایران‌وایر» می‌گوید: «وزارت اطلاعات خانواده‌ها را مدام تلفنی احضار می‌کند. همسران خانه‌دار و بچه‌دار را احضار می‌کنند. می‌گویند با ما همکاری کن و اگر همکاری نکنی، شوهرت را برمی‌گردانیم و اگر برگردانیم، تو هم مجرم هستی، چون با ما همکاری نکرده‌ای!»
او درباره یکی از زندانیان سیاسی سابق می‌گوید: «مادر ۸۵ ساله یکی از زندانیان سیاسی سابق را تا حالا شاید ۲۰ بار برده‌اند که چرا پسرت با ما همکاری نمی‌کند. به خانواده‌ها می‌گویند اگر پسرتان همکاری نکند، شما را رها نمی‌کنیم و یا دستگیرتان می‌کنیم.»
اعمال فشار از طریق خانواده‌ها و به‌منظور تطمیع فعالان برای آن‌چه حکومت نام آن را همکاری گذاشته، درباره روزنامه‌نگاران و فعالان مدنی و سیاسی خارج از ایران بارها اتفاق افتاده است. اما فعالان سیاسی عربی که با «ایران‌وایر» گفت‌وگو کرده‌اند، همگی بر این باورند که این فشارها در مورد فعالان این بخش از جغرافیای ایران عمدتا در سکوت خبری و به‌وفور رخ می‌دهد و بسیاری به دلیل نگرانی از شدت برخورد حکومت با خانواده‌ها، حاضر به اطلاع‌رسانی نیستند.
حقوق شما
«موسی برزین»، حقوق‌دان و مشاور حقوقی «ایران‌وایر» می‌گوید تهدید و آزار خانوادههای فعالان توسط نهادهای امنیتی، امری مسبوق به سابقه است.
او توضیح می‌دهد: «از منظر حقوقی، کسی که فعالیت می‌کند، اگر فعالیتش مجرمانه باشد، مسوولیت آن فقط با خودش است و هیچ ارتباطی با خانواده و نزدیکانش ندارد.»
تاکید می‌کند: «بنابراین، این کاری که نیروهای امنیتی انجام می‌دهند، کار قضایی و حقوقی نیست بلکه یک اقدام امنیتی است و حتی نمی‌توان به آن بازداشت گفت. این گروگان‌گیری است و با این هدف انجام می‌شود که نهادهای امنیتی به خواسته خود که ساکت کردن فعالان بیرون از ایران است، برسند.»
به گفته این وکیل حقوق بشری، این اقدام مخالف قوانین است: «خانواده‌ها نباید ساکت باشند و باید حتما آن را رسانه‌ای کنند. در برخورد با نیروها بگویند هر کاری آن شخص می‌کند، به ما ارتباطی ندارد. لزومی ندارد درباره فعالیت‌های آن فرد، خانواده حتی اظهارنظر کند.»
او در پایان بر اهمیت ثبت شکایت به دادسرای نظامی از نهاد امنیتی که خانوادههای فعالان را آزار داده و تهدید کرده، تاکید و توصیه می‌کند: «می‌توانند به جرم تهدید و بازداشت خودسرانه و غیرقانونی، به دادسرای نظامی شکایت کیفری کنند. البته این که رسیدگی شود یا خیر، مساله دیگری است اما همین نفس شکایت کردن، یک اقدام مثبت است.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر