ساندور پل، داور خاطره‌انگیز ایرانیان درگذشت

«ساندور پل»، داور سرشناس سابق فوتبال جهان و بخشی از خاطرات فراموش نشدنی فوتبال ایران امروز در سن ۶۵ سالگی درگذشت.  او همان داوری است که بازی خاطره‌انگیز ایران و استرالیا در مرحله مقدماتی جام جهانی فوتبال ۱۹۹۸ را سوت زد.

***

ساندور پل داوری اهل مجارستان بود که تقریبا به تمامی افتخارات در دنیای داوری دست یافت. قضاوت بازی فینال جام جهانی ۱۹۹۴ بین دو تیم برزیل و ایتالیا فراموش نشدنی‌ است؛ به ویژه برای ایرانیان که به یاد دارند «محمد فنایی» به عنوان کمک داور دوم در آن بازی برای ساندرو پل پرچم زد.

قضاوت دیدار تیم‌های «استقلال» و «پرسپولیس» در سال ۱۳۷۴ که با برتری سه بر یک استقلال به پایان رسید، در کنار قضاوت تاریخی ساندرو پل در بازی برگشت ایران و استرالیا، از او چهره‌ای ماندگار برای فوتبال ایران ساخت.

ساندور پل ۲۳ خرداد ۱۳۳۴ متولد شد؛ یعنی اندکی دیگر باید شمع‌های تولدش را فوت می‌کرد. می‌گفتند ساندرو نابغه بود. البته این را در دوران کودکی و نوجوانی و در مدرسه‌ای که در «میشکولچ» تحصیل می‌کرد، به او نمی‌گفتند. دانش‌آموزان، ساندرو را بی‌استعداد در فوتبال و معلمانش او را کُندذهن در درس می‌دانستند.

وقتی به ۳۰ سالگی رسید، مدت‌ها بود که فوتبال را رها کرده بود. در ۱۶ سالگی دور بازی فوتبال را خط کشید و سراغ داوری رفت. هم‌زمان، همان دانش‌آموز کُندذهن دوران مدرسه، به جز زبان مادری (مجارستانی)، به سه زبان آلمانی، ایتالیایی و انگلیسی تسلط کامل داشت. عربی را تا حدودی می‌فهمید و فرانسوی را خوب حرف می‌زد؛ اما نه مانند آن سه زبان دیگر که در حد ترجمه متون ادبی آموخته بود.

داوری رسمی ساندور پل از سال ۱۹۹۳ آغاز شد. فیفا او را برای داوری در مسابقات متمرکز انتخابی جام جهانی امریکا، به قطر فرستاد. او در آن مسابقات برای ایران سوت نزد اما چهره‌ای متفاوت میان داوران حاضر در مسابقات داشت.

چه کسی باور می‌کرد داوری که برای رقابت‌های انتخابی در آسیا انتخاب شده است، چنان بدرخشد که نه تنها قضاوت‌های جام جهانی که حتی داوری در رقابت فینال را هم به او بسپارند.

ساندور پل چهار بار پیاپی حد فاصل سال‌های ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۷ عنوان بهترین داور جهان را به دست آورد. تقریبا به هیچ رقابت بزرگی نبود که نرسیده باشد؛ از فینال جام جهانی تا قضاوت مسابقات لیگ قهرمانان اروپا، فینال لیگ قهرمانان و بازی به یادماندنی «یوونتوس» و «دورتمند».

ساندور پل دقیقا یکی از همان داوران عصر طلایی فوتبال جهان شد.  

مهم‌ترین تصویری که از ساندرو پل به یاد داریم، به قضاوت او در بازی برگشت ایران و استرالیا برمی‌گردد؛ مردی که هشت دقیقه زمان تلف شده برای بازی اعلام کرد و در پایان مسابقه، زمانی که سوت پایان را زد، «علی دایی» دوان دوان به سمتش دوید، او را در آغوش کشید و بوسید.

او در خاطراتش در مورد ایران، کشوری که بارها با داورانش، هوادارانش و بازیکنانش به نقطه مشترک خاطرات رسیده بود، یک جمله داشت: «دوست داشتنی هستند؛ لااقل برای من همیشه هم خوش یمن بودند و هم مهربان.»

«داریوش مصطفوی» که در تاریخ شفاهی فوتبال ایران به «کج‌نمایی» خاطرات مشهور است، پیش از این مدعی شده بود که او ساندرو پل را برای بازی ایران و استرالیا انتخاب کرد.

درگذشت ساندور پل، توام با زنده شدن خاطراتی از دفتر فوتبال ایران بود؛ مردی که با او سال‌ها خاطره داشتیم.

ساندور پل چندی پیش به کرونا مبتلا شده بود اما علت مرگ او هنوز مشخص نیست.