کمبود ۷۰ هزار پرستار در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی ایران

مهاجرت پرستاران از ایران روندی رو به رشد دارد و رسانه‌های ایران از مهاجرت روزانه ۵ تا شش پرستار، ماهانه حدود ۱۵۰ پرستار و سالانه بین ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ پرستار از ایران خبر داده‌اند.

«محمد میرزابیگی»، رییس سازمان نظام پرستاری این آمار را اعلام کرده و تایید کرده است که این آمار فقط به پرستارانی اشاره دارد که درخواست «گوداستندیگ» داده‌اند، وگرنه شمار زیادی از پرستاران و فارغ‌التحصیلان پرستاری بدون ثبت درخواست رسمی ایران را ترک می‌کنند.

کشورهای مقصد پرستاران مهاجر متفاوت است، اما از آمریکا تا کشورهای حوزه خلیج فارس، همه‌جا امکان اشتغال برای پرستاران وجود دارد و همین موجب می‌شود که آن‌ها ایران را ترک کنند.

مقامات وزارت بهداشت در ایران از کمبود هفتاد هزار پرستار در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی ایران خبر داده‌اند.

از سوی ۲۰ تا ۳۰ هزار پرستار بیکار نیز در ایران وجود دارد که به‌رغم کمبود پرستار در ایران، از استخدام آن‌ها خودداری می‌کند.

خبرگزاری «مهر» پیش‌تر به نقل از یک فعال پرستاری نوشته بود وزارت بهداشت به‌جای اینکه یک نیروی پرستاری استخدام کند و حداقل ۱۲ میلیون حقوق ماهانه برای او در نظر بگیرد، با هزینه کردن نصف این مقدار، پرستاران موجود را وادار می‌کند در شیفت‌های اجباری بمانند که دستمزد اضافه‌کاری آنان بین ۱۳ تا ۲۰ هزار تومان است.

گزارش امروز سه‌شنبه۲آبان در روزنامه دنیای اقتصاد نیز، به کمبود پرستاران در بیمارستان‌ها پرداخته و نوشته است: «آژیر خطر به صدا درآمده است و فعالان صنفی پرستاری شرایط بیماران را به دلیل کمبود پرستار در بیمارستان‌ها بحرانی می‌خوانند».

در بخش دیگری از این گزارش آمده است: «براساس استانداردهای بین‌المللی، نسبت پرستار به تخت بیمارستانی به‌طور میانگین حدود ۲.۵ پرستار به ازای هر تخت است. در بریتانیا این نسبت به چهار پرستار در ازای یک تخت می‌رسد، اما در ایران شرایط جور دیگری است؛ نسبت تعداد پرستار به تخت بیمارستانی هشت دهم است، یعنی حتی کمتر از نصف میانگین جهانی».

یک فعال پرستاری نیز به روزنامه دنیای اقتصاد گفته است که اغلب بیمارستان‌های ایران کمبود نیرو دارند: «این از پیامدهای بعد از کرونا است که پرستارانی که در بحرانی‌ترین شرایط کنار بیماران بودند، با فروکش کردن موج کرونا بیکار شدند و فارغ از اینکه زندگی این پرستاران با چالش روبه‌رو شده، جان بیمارها هم به‌ خطر افتاده است».

حقوق کم و کار زیاد و اضافه‌کاری‌های اجباری، از مهم‌ترین دلایل مهاجرت پرستاران در گزارش روزنامه دنیای اقتصاد بیان شده است.

به گفته «محمد شریفی‌مقدم»، دبیرکل خانه پرستار، «معیشت» را مهم‌ترین مشکل پرستاران اعلام کرده و گفته است که نظام سلامت برای پرستاران «دافعه» ایجاد می‌کند. به گفته او، حقوق پرستاران در سایر کشورها بین چهار تا هشت هزار دلار است؛ در‌حالی‌‌که آن‌ها در ایران بین شش تا ۱۲ میلیون تومان حقوق می‌گیرند که حداکثر ۳۰۰ دلار در ماه می‌شود.

استخدام سالانه ده هزار پرستار از سال ۱۳۹۵ به‌عنوان یکی از تعهدات وزارت بهداشت تعیین شد. اقدامی که محقق نشد و حتی پذیرفته‌شدگان آزمون پرستاری هم علی‌رغم وعده‌هایی که مقامات داده بودند، استخدام نشدند، آزمون استخدام پرستار هم از سال ۱۳۹۹ دیگر برگزار نشد.

گزارش دنیای اقتصاد تایید کرده است که در بخش مامایی یکی از بیمارستان‌های دولتی هشت تا ۹ زایمان فقط با حضور دو ماما انجام می‌شود. این درحالی‌ست که مطابق با استانداردهای بین‌المللی، بخش زایمان باید دست‌کم ۱۴ ماما داشته باشد. علاوه‌بر کمبود تعداد ماما در بخش زایمان بیمارستان‌ها، این نیروها باید دست‌کم۱۵۰ ساعت در ماه اضافه‌کاری اجباری پر کند. به‌دلیل کمبود نیرو، عموما درخواست‌های مرخصی این نیروها نیز رد می‌شود.

یکی از ماماهای بخش زایمان این بیمارستان دولتی به دنیای اقتصاد گفته است که بسیاری از پرستاران و ماماها پس از ۲۰ سال کار رسمی انصراف می‌دهند و مهاجرت می‌کنند. برخی هم مشاغلی مثل مغازه‌داری و شیرینی‌پزی را به پرستاری ترجیح می‌دهند.

این در حالی است که خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران، در مطلبی با اشاره به بخش‌های بیماران زن در بیمارستان‌ها نوشته است: «امروزه در زمینه زنان و زایمان، حوزه پرستاری و حتی کارشناسان اتاق عمل و بیهوشی، شمار متخصصان خانم آن قدر زیاد است که حضور مردان در بخش زنان و زایمان مجوز شرعی ندارد.»

روی آوردن به مشاغل دیگر از جمله رانندگی و کار در اسنپ، از دیگر مصایب پرستاران است.

براساس بررسی رصد خانه مهاجرت ایران در تابستان ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که در آن زمان، ۵۴ درصد پزشکان و پرستاران در ایران تمایل زیاد و خیلی زیاد به مهاجرت داشته‌اند، ۲۴ درصد تصمیم به مهاجرت گرفته‌ و ۷.۵ درصد هم برای مهاجرت اقدام کرده‌ بودند.