مسوولان وزارت فرهنگ کشور تونس در زمان اکران فیلم «بدرود بغداد»، کار «مهدی نادری» در یکی از سینماهای این کشور، با هدایت تماشاچیان به بیرون از سالن سینما، از ادامه پخش این فیلم جلوگیری کردند.
با این اقدام، نمایش فیلم‌های ایرانی ارسال شده به کشور تونس که قرار بود در طول مراسم بزرگداشت «هفته فرهنگی ایران» در تونس به نمایش دربیایند، متوقف شد.
این در حالی است که پنج روز پیش از توقیف فیلم «بدرود بغداد»، «حجت‌الله ایوبی»، رییس سازمان سینمایی کشور به همراه «مجتبی راعی» و «منیژه حکمت» برای امضای تفاهم‌نامه همکاری سینمایی بین دو کشور، به تونس رفته و مسوولان سینمای این کشور استقبال گرمی از آن‌ها کرده بودند.
پس از این سفر، ایوبی به خبرگزاری مهر گفته بود طی این سفر به خوبی درک کرده که سینماگران تونسی به سینمای ایران علاقه‌مند هستند و سینمای ایران الگویی برای هنرمندان و فیلم‌سازان تونسی به شمار می‌رود.
او حتی افزوده بود که در تونس انجمن دوست‌داران سینمای ایران را تاسیس کرده‌اند. اما هنوز پای آن‌ها به ایران نرسیده بود که جلسه اکران فیلم «بدرود بغداد» با مداخله دستگاه فرهنگی کشور تونس، به تعطیلی کشیده شد.
در مورد علت این اقدام متوولیان فرهنگی کشور تونس، منابع خبری این کشور و نیز خبرگزاری‌های ایران، اظهار نظرهای متفاوتی منتشر کرده‌اند.
رسانه‌های تونسی چه می‌گویند؟
«فتحی الخراط»، مدیر سازمان سینمایی وزارت فرهنگ کشور تونس به پایگاه خبری «المغرب» گفته است: «برگزار کنندگان این جشنواره برای ما محترمند ولی مجوز آن‌ها برای نمایش فیلم‌های ایرانی محدود به دو سالن سینمایی «ابن رشیق» و «ابن خلدون» بوده است و آن‌ها نبایستی فیلم‌های ایرانی را در خارج از محدوده این دو سالن به نمایش می‌گذاشتند. اما متاسفانه آن‌ها خارج از محدوده مجوز خود اقدام کردند. »
او توضیح داده است:«"فتحی بن عثمان" که از سوی وزارت فرهنگ تونس، جشنواره فیلم‌های ایرانی را با حضور حجت‌الله ایوبی و صادق رمضانی گل‌‌افزانی افتتاح کرده، بر خلاف مجوزی که در اختیار داشته، فیلم‌ها را در سالن‌های سینمایی دیگری اکران کرده است. »
اما این شکل از مداخله به حدی عجیب است که تعجب برخی از منتقدان سینمایی تونس را هم برانگیخته است.
«ناصرالسردی»، یکی از منتقدان سینمایی تونس در این باره به المغرب گفته است: «این نخستین بار است که شاهد مداخله دستگاه فرهنگی در جریان یک فیلم هستم. پیش از این شاهد بودم که هر‌گاه اعتراضی نسبت به اکران یک فیلم می‌شد، وزارت فرهنگ می‌گفت مجوز آن وجود دارد و انتشار آن را تایید می‌کرد. »
پایگاه خبری «میدلایست آنلاین» در یک اظهار نظر متفاوت‌تر، از قول یک مسوول وزارت فرهنگ تونس که مایل نبوده نامش فاش شود، نوشت: «وزارت فرهنگ تونس تصور می‌کند فیلم‌های ایرانی نمایش داده شده حاوی نوعی تعدی به قانون، حمله هنرهفتم ایرانی به سالن‌های اکران تونس و دارنده افکار دینی تندرو بوده و به همین دلیل هم آن‌ها در پی جلوگیری از پخش فیلم‌های منفی و موثر بر بیننده هستند.»
سایت «الحوار المتمدن»نیز به نقل از یک منبع آگاه در وزارت فرهنگ تونس، گزارش داده است: «دست اندرکاران فرهنگی تونس بر این باورند که سینمای ایران یک تهدید جدی برای فرهنگ و امنیت تونس به شمار می‌رود. می‌گویند فیلم‌های ایرانی مروج فرهنگ شیعه هستند و پیام‌های مذهبی را ترویج می‌کنند. این پیام‌ها مناسب جامعه امروز تونس نیستند.»
شبکه خبری «العالم» از قول «مصطفی منیب»، منتقد و روزنامه‌نگار عرب نوشت: «این اتفاق به شدت جامعه فرهنگی تونس را شگفت‌زده کرده است، به ویژه این که این اقدام به آن بهانه انجام شده که هنر ایران، فرهنگ تونس را تهدید می‌کند. این اظهار نظر با اخباری که از شرایط اجتماعی و سیاسی تونس می‌بینیم و می‌خوانیم، سازگارنیست.»
منیب افزوده است:«با این که برخی مطبوعات تونسی نوشته‌اند که وزارت فرهنگ این کشور به دلایل ایدئولوژیک، فیلم‌های ایرانی را متوقف کرده اما وزارت فرهنگ تونس یک لیست طولانی از دلایل خود در شبکه خبری میدل ایست منتشر کرده و مهم‌ترین دلیل را نداشتن مجوز نمایش این فیلم‌ها در سالن‌های متعدد اعلام کرده است. فیلم‌های ایرانی فقط مجاز بوده‌اند تا در دو سالن به نمایش در بیایند.»
«بدرود بغداد» و واکنش مهدی نادری
فیلم «بدرود بغداد» یک درام جنگی است که داستان دو زندگی را روایت می‌کند؛ «دانیل دالکا» که پس از شکست در مسابقه بوکسی که برایش اهمیت دارد، یکی از شرط بند‌ها را می‌کشد و برای فرار از دست مافیا، به ارتش پناه می‌برد و سرباز می‌شود.
موازی با داستان زندگی او، داستان سرباز دیگری به نام «صالح المزروق» روایت می‌شود و مسیرهای متفاوتی که این دو سرباز در رویارویی با جنگ انتخاب می‌کنند. هر دوی آن‌ها سرانجام از تضاد و تقابل مابین خودشان، به یک نقطه اشتراک می‌رسند.
این فیلم به عنوان اولین ساخته بلند «مهدی نادری»، در سال ۱۳۸۸ برای حضور در بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان اسکار، راهی این جشنواره شد. گرچه موفقیتی در اسکار کسب نکرد اما ازسوی منتقدان سینما با استقبال فراوانی همراه شد.
برخوردی که با تماشاگران فیلم «بدرود بغداد» در تونس شد، کارگردان آن را به واکنش واداشت. او روز بیست و ششم اردیبهشت ماه در نامه‌ای که در خبرگزاری ایسنا منتشر شد، از مسوولان سینمایی ایران که فیلم او را بدون اطلاع وی برای هفته فرهنگی ایران در تونس انتخاب کرده بودند، گله کرد.
این کارگردان که این هفته عزادار از دست دادن برادر خود نیز هست، نسبت به بی‌حرمتی که به تماشاگران فیلمش شده، ابراز ناراحتی کرده و خطاب به مسوولان فرهنگی تونس نوشته است: «می‌دانم در سینما "برناس" بوده که تماشاچیان را از دیدن فیلم پررنج و عاطفهٔ من بازداشتید. نمی‌دانم کدام صحنهٔ فیلم در حال نمایش بوده است که مصادره‌اش کردید. اتهاماتی زده‌اید و دلایلی برشمردید که از نگرانی فراوان شما از قدرت فرهنگ خبر می‌دهد. متأسفانه شما سال‌ها دیر خبردار شده‌اید که سینمای ایران هم‌چون بسیاری از کشورهای دیگر، قدرت و نفوذ بالایی دارد. گواه آن هم آثار فیلم‌سازان بزرگ نسل‌های مختلفش است که البته هیچ پر کاهی از گرمای وجود این سینما نسوخته و جنگ و اختلافی به پا نخاسته است. »
او ادامه داده است:«کدام صحنه را تونسی‌های شریف نبینند؟ رنج بی‌پایان یک بوکسور لهستانی فراری از کمونیسم را تا رینگ‌های بوکس بروکلین و تهدید شرط بندان و مافیا و قتل و فرار به صحرای بی‌آب و عطوفت بابل؟ یا قتل دختربچهٔ عراقی به تیر بی‌هنگام "نیک ویلسون" وخودکشی "نیک" در صحرای تاریک از عذاب وجدان کشتن او در شب سال نو و عزادار کردن خانوادهٔ مسلمان دخترک معصوم در عید رمضانی که در پیش است؟ یا صحنهٔ اشک‌های «صالح المرزوق» در برزخی که نه راه پس دارد و نه راه پیش؛ آن معلم ریاضی که پیراهن به در آورده و جلیقهٔ انتحاری به تن کرده در مدرسه‌‌ای که هیچ‌کس نمانده تا بداند دو به علاوهٔ دو می‌شود، چهار و نفت بهترین ثروت دنیا نیست؛ جهان بر توازن دوار استوار است و جنگ، اشغال و کشتار، این نظم الهی را می‌شکند. »
کارگردان «بدرود بغداد» افزوده است:«کدام گزارشی تأیید کرد که این فیلم، مخل امنیت دینی و داخلی کشوری مسلمان یا غیرمسلمان است؟ آیا به شما گزارش نداده‌اند که این فیلم در عراق و امریکا برای مردم و خانواده‌های قربانیان جنگ نمایش داده شد؟ و در کشورهای سوییس، آلمان، ایتالیا، لهستان، ایران، بلژیک، چک و اسلواکیا، ایرلند و... مورد استقبال قرارگرفت؟
با احترام به مردم و دولت محترم تونس، بایستی اعلام کرد که این مساله، نقض حقوق شهروندی و هنری است که در قانون اساسی کشورتان که ناظر بر آزادی چاپ و نشر آثار هنری مکتوب، دیداری و شنیداری است، تصریح شده است.»
نادری اضافه کرده است:« این که پس از توافق با مقامات وزارت خارجه و جلسه‌های مشترک مدیران سازمان‌های سینمایی کشورهای دوست، فیلمی از پرده پایین کشیده و به تماشاچیانش بی‌حرمتی می‌شوند، پیامی خطرناک به انقلاب "یاسمین" و مهد بهارعربی است؛ زنگ خطری مبنی بر قدرت گرفتن فرق و نحل افراطی و جنگ طلب با عزم ایجاد اختلاف، نفاق و جنگ بین شیعه و سنی و اسلام و دیگر ادیان الهی است.»
با «بدرود بغداد» به خاطر فیلم «کریم» برخورد شد
«حجت‌الله ایوبی»، رییس سازمان سینمایی کشور به مهر گفته است: «واکنش نادرستی که با فیلم "بدرود بغداد"، ساخته مهدی نادری در یکی از سینماهای تونس شد، نوعی واکنش پنهان و اعتراضی نسبت به فیلم مستند "کریم" بود. »
او افزوده است: «مساله این است که حساسیت زیادی روی ایران وجود دارد. جامعه تونس هم یک جامعه در حال گذار است و در آن تقابل بین اندیشه‌ها وجود دارد. طبیعتا مانند هرجایی که دلواپسانی درباره مسایل مذهبی و سیاسی دارد، پس از نمایش این مستند، دلواپسان تونسی هم واکنش نشان دادند. حال این که اگر با من مشورت می‌شد، حتما می‌گفتم که این فیلم را برای نمایش در این مراسم انتخاب نکنند.»
ایوبی درباره فیلم مستند «کریم» گفته است: «این فیلم از محصولات سینمای ایران در دوران "شفیع آقامحمدیان" است که در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و در مدیریت کلان سینمایی دولت دهم تولید شد و البته من هم از کم و کیف نمایش این فیلم بی‌اطلاع بودم. این فیلم، مستندی تحریک‌کننده بود که تبلیغات مذهبی مستقیم ارایه می‌کرد. با توجه به آشنایی که از جامعه تونس دارم، مطمئن بودم این فیلم، خوشایند آن‌ها نخواهد بود. در همان جلسه هم احساس کردم که حاضران در سالن از نمایش آن احساس خوبی ندارند و خود من در همان جا اعلام کردم که بهتر این بود که این فیلم نمایش داده نمی‌شد. به هرحال، ترویج مهدویت خیلی شفاف بیان شده بود و برداشت این بود که در کشور تونس، اسلام سیاسی پیروز شده است.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر