این گزارش مربوط به حضور فیلم‌های ایرانی در «جشنواره بین‌المللی فیلم برلین» است که از ۲۶ بهمن تا ششم اسفند ۱۴۰۲ در پایتخت آلمان برگزار شد.
***
هفتادوچهارمین دوره «جشنواره بین‌المللی فیلم برلین» میزبان هفت فیلم از سینماگران مستقل ایرانی بود. در این جشنواره، فیلم‌های سینمایی، مستند و ساخته‌های کوتاهی از فیلم‌سازان مستقل ایرانی نیز در کنار آثار دیگر سینماگران جهان به نمایش گذاشته شدند. حضور زنانی از سینمای مستقل در این دوره از جشنواره برلیناله چشم‌گیر و جالب توجه بود.
سینمای مستقل و غیرحکومتی ایران که با قدرت و شجاعت فیلم‌سازان، بازیگران و دیگر عوامل، در حال پا گرفتن و ریشه‌دارشدن است، در هر فیلم چهره تازه‌ای از مردم، اوضاع و احوال و شرایط جامعه ایرانی برای مخاطبان تصویر می‌کرد.
فیلم «کیک محبوب من»، ساخته «مریم مقدم» و «بهتاش صناعی‌ها» روز جمعه ۱۶ فوریه نخستین نمایش خود را در جشنواره برلین تجربه کرد.
این فیلم که به طور زیرزمینی و بدون رعایت حجاب اجباری و شوونات اسلامی متداول سینمای ایران ساخته شده است، زندگی عادی شهروندان در تهران را به نمایش می‌گذارد و از تنهایی و آشنایی زن و مردی ۷۰ ساله و شکل گرفتن رابطه‌ای عاشقانه میان آن‌ها روایت می‌کند.
این فیلم در حالی به روی پرده رفت که سازندگانش به دلیل محدودیت‌های امنیتی، اجازه خروج از ایران را نیافته بودند.
«لی‌لی فرهادپور» که به همراه «اسماعیل محرابی» به عنوان بازیگر اصلی فیلم در جشنواره حضور داشت، در نشست خبری فیلم، پیام کارگردانان را در غیاب آن‌ها قرائت کرد که خطاب به برلیناله نوشته بودند: «هم‌چون والدینی که از تماشای نوزاد تازه متولدشده خود منع شوند، ما نیز از لذت تماشای فیلم‌مان در کنار شما مخاطبان فرهیخته این جشنواره مهم محرومیم. غمگین و خسته‌ایم اما تنها نیستیم. این جادوی سینما است»
کیک محبوب من به زنان شجاع و قهرمان ایران که در حال مبارزه برای آزادی هستند، تقدیم شد.
این فیلم در روزهای جشنواره هم‌چنان در صدر جدول روزانه «اسکرین‌دیلی»، پایگاه اینترنتی اخبار و گزارش‌های جشنواره‌ها در سطح جهان قرار داشت و امتیاز ۱۰۰درصد را در «راتن تومیتوز»، پایگاه اینترنتی امریکایی برای نقدهای منتقدان کسب کرد.
کیک محبوب من روز جمعه چهارم اسفند جایزه بهترین فیلم هیات داوران منتقدان بین‌المللی «فیپرشی» را از آن خود کرد.
روز شنبه پنجم اسفند نیز جایزه بهترین فیلم هیات داوران «اکومِنیکال» به این فیلم تعلق گرفت.
«فرحناز شریفی»، مستندساز و تدوین‌گر نیز با مستند بلند «سیاره دزدیده شده من»، در بخش پانورامای هفتادوچهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم برلین حضور داشت. این فیلم که محصول مشترک ایران و آلمان است، داستان «فرح»، فیلم‌ساز ایرانی را روایت می‌کند که مجبور می‌شود به سیاره شخصی خود مهاجرت کند تا آزاد باشد. او با خرید خاطرات آدم‌ها در قالب فیلم‌های هشت‌میلیمتری، زندگی را در سیاره‌اش ثبت می‌کند تا بتواند تاریخی متفاوت از روایات رسمی را بازگو کند.
این مستندساز در گفت‌وگو با «ایران‌وایر»، درباره علاقه‌اش به گشت‌وگذار در فیلم‌ها و عکس‌های قدیمی گفت: «نمی‌دانم دقیقا از کجا شروع شد ولی از یک مقطعی به بعد، این علاقه خیلی من را درگیر و آگاهانه رشد کرد. از اولین فیلمی که ساختم (صدای ماه)، نوع روایت فیلم جوری بود که باید برای کامل کردنش از آرشیو استفاده می‌کردم. اما در پروسه پژوهش یک ساله برای فیلم ایران در اعلان، که بیشتر به تورق روزنامه‌های خیلی قدیمی گذشت، به نوعی در بخشی از تاریخ که بیشتر به تبلیغات ربط داشت، غوطه‌ور شدم و دیدم چه قدر ضروری است که برای شناخت هویت و فرهنگ خودت به گذشته هم رجوع و آن را کشف یا بازخوانی کنی. بعدتر رفتم دنبال کشف زندگی آدم‌ها در تصاویر و این کم‌کم از علاقه به اعتیاد تبدیل شد به نظرم!»
فرحناز شریفی در ادامه گفت‌وگویش با «ایران‌وایر»، در توضیح تفاوت روایات رسمی از تاریخ شفاهی و تجربه‌های شخصی، به نظارت‌ها و کنترل‌ها در ابعاد مختلف زندگی در جامعه ایرانی اشاره کرد و گفت: «وقتی در سرزمینی زندگی می‌کنی که زندگی‌ات در ابعاد مختلفِ خصوصی و اجتماعی، تحت نظارت و کنترل قرار دارد و کارهای ممنوعه‌ای هست که انجام دادن آن‌ها جرم محسوب می‌شود، همان زندگی انسانی و معمولی که همه می‌دانیم چیست، آن‌وقت مرزی بین بیرون و اندرون شکل می‌گیرد که هرکس حداقل دو جور من را با خود حمل می‌کند و روایت زندگی این من‌ها با هم جاهایی تفاوت دارد؛ یکی می‌شود روایت رسمی که ساختار قدرت بر تو تحمیل می‌کند و آن یکی می‌شود غیررسمی که خودت انتخاب می‌کنی. اما خب در واقع باید جای این کلمات باهم عوض شوند.»
مستند سیاره دزدیده‌شده من بعد از نخستین نمایش در برلیناله، بسیار مورد استقبال قرار گرفت و برای دقایقی تشویق تماشاگران را به دنبال داشت. فرحناز شریفی که نوشتن فیلم‌نامه، تدوین و کارگردانی این اثر را برعهده گرفته بود، واکنش مخاطبان فیلم را شگفت‌انگیز نامید.
او از این که داستانش فهمیده شده است و دیگران با آن ارتباط خوبی برقرار کرده‌اند، ابراز خوشحالی کرد و تجربه این حس را لذتی بزرگ دانست.
شریفی از آرزوی خود چنین گفت: «خوشحالم که این حس را تجربه کردم اما سیاره‌ام را موقعی پس می‌گیرم یا بهتر است بگویم، پس می‌گیریم و در آن احساس آزادی خواهیم کرد که کسی برای ما تعیین تکلیف نکند که چه طور باید زندگی کنیم. این یک آرزوی جمعی است و فقط مال من نیست. من تنها امکان آن را داشتم که از این درد و آرزو در ابعاد وسیع‌تری حرف بزنم.»
«نرگس کلهر» دیگر فیلم‌ساز ایرانی بود که نخستین فیلم بلندش، «شهید» را در بخش فوروم جشنواره برلین بر روی پرده داشت. این فیلم روز چهارم اسفند جایزه «کالیگری» برای فیلم‌های نوآور و هم‌چنین جایزه «آرت‌هاوس» هیات داوران بخش فوروم را از آن خود کرد.
شهید با ساختاری تجربی، یک درام سیاسی کمدی است که روایتی زنانه از تاریخ مردسالار ایران ارایه و تلاش‌های یک زن پناهنده ایرانی برای رهایی از واژه شهید در نام‌خانوادگیش را نشان می‌دهد.
نرگس کلهر، فرزند «مهدی کلهر»، مشاور «محمود احمدی‌نژاد» در دوران ریاست‌جمهوری، پس از حضور در جشنوارهٔ فیلم‌های حقوق‌بشر «نورنبرگ» در سال ۱۳۸۸، دیگر به ایران بازنگشت و در مونیخ به تحصیل در رشته سینما ادامه داد.
هفتادوچهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم برلین میزبان آثار دیگری از کارگردانان ایرانی، از جمله «خمیازه بزرگ» ساخته «علی‌یار راستی» در بخش «مواجهه»، فیلم کوتاه «گوسفند» ساخته «هادی بابائی‌فر»، «دیشب چی خواب دیدی پاراجانوف؟» ساخته «فراز فشارکی» و هم‌چنین مستند «مائده‌گل» از «سروناز علم‌بیگی» در بخش «نسل» بود.
«مائده‌گل» روز جمعه چهارم اسفند موفق به دریافت تقدیرنامه ویژه هیات داوران بین‌الملل جشنواره (نسل +۱۴) شد. این فیلم داستان یک دختر نوجوان از اهالی افغانستان در ایران را به تصویر می‌کشد که عاشق ورزش بوکس است و در این راه از سوی خانواده و جامعه با محدودیت روبه‌رو می‌شود.
هم‌چنین خمیازه بزرگ، ساخته علی‌یار راستی روز شنبه پنجم اسفند جایزه ویژه هیات داوران بخش مواجهه را از آن خود کرد. این فیلم، داستان عجیبی از روستاییان را روایت می‌کند که در یک غار به جست‌وجوی سکه‌های طلا می‌پردازند.
در بخش کلاسیک این جشنواره نیز نسخه مرمت شده‌ای از فیلم تحسین شده «زمان بلوغ»، ساخته کارگردان فقید سینمای ایران، «سهراب شهید ثالث» به نمایش درآمد. این فیلم، زندگی روزمره یک کارگر جنسی و پسر خردسالش را به تصویر می‌کشد.
هفتادوچهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم برلین روز یک‌شنبه ششم اسفند با اعلام نتایج داوری‌ها در همه بخش‌ها به کار خود پایان داد.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر