سواری با نوستالژی در کنار کلاسیک بازها

بنجامین براتی‌، شهروند خبرنگار از کرج

بیوک، بلیزر، تریومف، دوج، کادیلاک، کاپریس، پونتیاک، کامارو، نوا، بنز و بی ام و کلاسیک و ... این اسامی تنها بخشی از مدل‌ ماشین‌های کلاسیک موجود در بازار ایران است. بازار پر رونقی که بیخیال بازار خودروهای نو و پیشرفته، قواعد و قوانین خاص خودش را دارد.

کلاسیک بازها در این بازار با متر و معیارهایی متفاوت خودروها را ورانداز و قیمت گذاری می کنند، به همین دلیل است که در این بازار یک مدل بنز کلاسیک که 60 سال از تاریخ تولیدش گذشته است در حدود 100 میلیون تومان قیمت گذاری شده است.

اگر چه در بازار خودروهای جدید، هر چه جدیدتر و نوساز بودن عاملی است برای بیشتر شدن قیمت خودرو، در  بازار کلاسیک ها، ماشین هر چه قدیمی تر و البته سالم تر باشند قیمتشان به مراتب بالاتر و بیشتر می شود. به گفته برخی از کلاسیک بازهای ایرانی، تعداد زیادی از مدلهایی موجود در ایران منحصر به فرد هستند و تعداد اندکی از آنها در کل دنیا موجود است.
بر اساس عرفي رایج در اغلب كشورهای دنيا خودروهايی كه بيش از 25 تا 30 سال عمر داشته باشند خودرو كلاسيك محسوب می شوند، همچنین خودروهایي بالای 50 سال نيز عتيقه به حساب می آیند، با این حال اما بر اساس آيين‌نامه ای که 16 اسفند سال 90 تصويب و در آغازين روز‌هاي فروردين‌ماه 91 ابلاغ شد اين خودروها با عنوان خودرو فرسوده و از رده خارج برشمرده می شدند.

با وجود این تلاش ها و مقاومت صاحبان این خودروها نتیجه داد و در نهایت خودروی کلاسیک به رسمیت شناخته شد و در اسفند سال 91 در مراسمی ویژه با حضور محمود احمدی نژاد رییس‌جمهور وقت از پلاک خودروهای تاریخی (کلاسیک) در ستاد فرماندهی ناجا رونمایی شد.

در همان مراسم، فرآیند شماره‌گذاری با پلاک تاریخی برای خودروهای کلاسیک به این شرح اعلام شد: در ابتدا فراخوان اینترنتی مالکین خودروهای تاریخی توسط دبیرخانه کارگروه صورت می‌گیرد و پس از آن ارائه مدارک و ثبت‌نام در دبیرخانه کارگروه انجام می‌شود. کارشناسان کارگروه خودرو را بازدید و مورد تایید قرار می‌دهند و آن را به مرکز شماره‌گذاری پلیس راهور ناجا معرفی می‌کنند. پس از آن ارائه مدارک وسیله نقلیه در مرکز تعویض پلاک انجام می‌شود و اطلاعات مالک و وسیله نقلیه به سامانه شماره‌گذاری وارد می‌شود و پس از آن پلاک تاریخی، صدور سند مالکیت و کارت شناسایی وسیله صادر می‌شود و در نهایت پلاک قدیمی فک و پلاک جدید نصب می‌شود.

با این حال البته هنوز خبری از نصب این پلاک ها بر روی این خودروها نیست. با این وجود اما خودروهای کلاسیک همچنان اجازه تردد در جاده ها و خیابان های شهر را دارند و پلیس با مالکان این خودروها به دلیل داشتن خودروی فرسوده برخورد نمی کند.

رد پای چرخ ماشین اولین بار در اواخر دوره قاجار به سرزمین ایران رسید، بر اساس اسناد موجود نخستین خودرو سال 1902 میلادی برابر با 1281 شمسی و پس از سفر مظفرالدین شاه به اروپا وارد ایران شد. شاه قاجار در سفر خود دو دستگاه خودرو را خرید و با خود به ایران آورد. با این همه تا دهه بیست و دوره سلطنت رضا شاه خودرو هنوز به عنوان وسیله لوکس و ویژه محسوب می شد، اما پس از آن و با ا باز شدن پای کمپانی های آمریکایی به ایران صعنعت خودروسازی هم در ایران بنا نهاده شد و پس از مدتی رونق گرفت.
پس از وقوع انقلاب اسلامی در سال 57 و به هم خوردن روابط سیاسی و اقتصادی میان ایران و آمریکا، بازار ایران به دلیل تحریم فروش کالا توسط ایالات متحده به یکباره از محصولات آمریکایی خالی شد. با این حال در بازار پر رونق و فعال خودروهای کلاسیک ایران بیشتر خودروهای موجود محصولات تولید شده توسط خودروسازان آمریکایی است.   
تنوع و کیفیت و حجم خودروهای کلاسیک موجود در ایران به اندازه ای است که برای بسیاری تعجب برانگیز است. سال گذشته وقتی کلاوس مولر ناظر فدراسیون جهانی اتومبیلرانی به مناسبت رالی خودروهای کلاسیک تهران به تهران سفر کرده بود هم از همین موضوع ابراز شگفتی کرد.

او در همین رابطه به خبرگزاریهای ایران گفت: «من علاقه زیادی به ماشین‌های قدیمی دارم و دوست داشتم که در این زمینه با همه جهان ارتباط داشته باشم. وقتی دیدم در ایران چنین رالی قرار است برگزار شود هماهنگی‌های لازم را انجام دادم و به کشور شما آمدم. وقتی هم این ماشین‌های زیبا را در کنار یکدیگر دیدم بسیار متعجب شدم، به نظر می رسد در ایران واقعا برای این ماشین‌های کلاسیک ارزش قائل هستند. برخی از ماشین ها را در این رالی دیدم که شگفت زده‌ام کرد.»

به غیر از رالی یکی دیگر از گردهمایی های که مالکان این خودروها هر ساله ترتیب می دهند نمایشگاه و رژه خودروهای کلاسیک است. این نمایشگاه ها نه فقط در تهران که در بیشتر شهرهای بزرگ ایران از تبریز  و مشهد و اصفهان، تا شیراز و همدان برگزار می شود. تصاویر و خبرهای منتشر شده از این نمایشگاه ها هم حکایت از آن دارد که در اغلب این شهرها کلاسیک بازهای حرفه ای با خودروهایی کم نظیر وجود دارد.

شهر تبریز در این زمینه یکی از سرآمدهاست، کلاسیک بازان تبریزی هر چند وقت یک بار برنامه گشت گذار دسته جمعی در شهر را تدارک می بینند .

علاوه بر این کلاسیک بازهای خودرو، در فضای مجازی هم حضوری گسترده و فعال دارند. از مدیریت صفحات زیادی در فیسبوک تا وب سایت هایی برای معرفی و انتشار مطلب درباره چگونگی تعمیر و نگهداری مدلهای مختلف خودورهای کلاسیک. از آن جمله می توان به وب سایت های، کلاسیک ایران، carclassic،  1car ، کلاسیک بازان تبریز، اتومبیل های قدیمی و کلاسیک همدان،

در کنار این همچنین چندین وب سایت پر مخاطب به زبان فارسی در زمینه خرید و فروش این خودروها و قطعات آنها نیز فعالیت می کنند. نگاهی به این وب سایت ها حکایت از رونق فراوان این بازار دارد، در این بازار از همه شهرهای ایران خودروهایی برای فروش دیده می شود، قیمت خودروهای عرضه شده در این بازار نیز بسته به کیفیت و سال تولید و مدل خودرو از 10 تا 200 میلیون تومان در نوسان است.