از امامزاده گزو تا شاهزاده پسرمرد؛ امامزاده یا شاهزاده

مهسا امیری، شهروند خبرنگار، تبریز

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 انقلابیون تلاش کردند بیشتر شهرها مکان ها و روستاهایی که در دل خود نام "شاه" داشتند را تغییر دهند. کرمانشاه به باختران، شاهرود به امامرود، شاهی به قائمشهر، مسجد شاه اصفهان و تهران به مساجد امام،  ... تغییر داده شد. اگر چه برخی از این نامها پایدار نماند و در ادامه دوباره به نام سابق خود برگشتند اما با این حال در همه این سالها امامزاده‌های زیادی در ایران مشهور و معرفی شده اند که در پیشوند نام خود عنوان شاه یا شاهزاده و پادشاه را دارند.

مقبره چهار پادشاهان در لاهیجان، شاه پسرمرد و شاه حمزه در بوشهر، شاهزاده عبدالمظفر و شاه علی اکبر در اصفهان، شاه علمدار در کرمان و ... تنها تعداد کمی از این امامزاده هایی هستند که با عنوان شاه یا شاهزاده شناخته می شوند.

در چنین شرایطی پرسش برای خیلی ها پیش می آید این است که این عناوین شاه و شاهزاده و پادشاه که عنواینی ایرانی و سلطنتی هستند چرا به نام امامزادگان که اصل و نسبی عرب دارند چسبانده شده اند؟

برخی بر این باورند که دلیل اصلی کار ناشی از احترام و حرمتی است که ایرانیان برای این امامزادگان قائل هستند و بر همین اساس کنار نام و عناوین آنها این القاب را  گذاشته اند.

برخی دیگر اما نظری مخالف این دارند. آنها می گویند تعداد زیادی از این امامزادگان در حقیقت ارتباطی با امامان ندارند و رگ و ریشه و نسب آنها به خاندانهای صاحب منصب ایرانی بر می گردد که پس از مرگشان به دلیل جایگاه خانوادگیشان برای آنها مقبره و بارگاه بزرگی ساخته شد که در نهایت به شکل و شمایل امامزاده در آمد.

بحث ها در رابطه با ازدیاد چشمگیر تعداد امامزادگان در ایران بحث جدیدی نیست و چندین سال است که برخی از رسانه های رسمی و افراد شناخته شده حکومتی در این رابطه اظهارنظرهایی کرده اند.

به عنوان مثال پاییز سال 90 خبرگزاری فارس با یک روحانی به نام امیرحسین ملک‌پور که به عنوان "یکی از اعضای گروه تحقیقاتی دانشنامه 14 جلدی امام حسین(ع) " معرفی شده بود مصاحبه کرد که او در آن مصاحبه اعلام کرد "امامزاده قاسم دربند و بی‌بی‌زبیده شهرری" جعلی هستند. مشابه چنین اظهارنظری درباره برخی دیگر از امامزاده های پرتعداد مدفون در ایران نیز مطرح می شود.

در همین رابطه یکی از آمارهای رسمی که در این رابطه تا به حال منتشر شده است حکایت از افزایش 700 درصدی تعداد امامزادگان از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تا کنون دارد. بر اساس این آمارها در سال 1357 و با پیروزی انقلاب تعداد امامزادگان شناخته شده و رسمی تنها یک هزار و 500 مورد بود اما حالا طبق گفته مسئولان سازمان اوقاف به عنوان سازمان اصلی متولی این موضوع در ایران تعداد آنها به حدود 10 هزار و پانصد امامزاده رسیده است.

موضوع اسامی عجیب امامزادگان البته تنها به داشتن همین عناوین شاه و شاهزاده و پادشاه خلاصه نمی شود. در برخی شهرهای ایران امامزادگانی وجود دارد که نامهای انها نیز در نوع خود عجیب است. ماننده؛ امامزادگان عین و غین، امامزاده بیژن، امامزاده قلقلی در گیلان، امامزاده گزو در مازندران،  امامزاده شیرین و ...