شصت و چهارمین دوره «جشنواره فیلم برلین» در حالی در این شهر آغاز به کار کرد که از برف و سرمای معمول در دوره‌های پیشین خبری نبود.
در این جشنواره بیش از 400 فیلم از کشورهای مختلف درحال اکران هستند که از میان آن‌ها، 20 فیلم در بخش مسابقه رقابت خواهند کرد. بنا به سنت سال‌های گذشته، امسال هم برگزارکنندگان، چند سینماگر ایرانی را به لیست حاضران افزوده‌اند. پس از دعوت از «جعفر پناهی» در سال گذشته، امسال «میترا فراهانی» فیلم‌ساز و نقاش جوان ایرانی به عنوان یکی از داوران این دوره برگزیده شده است.
فیلم مستند او در مورد روزهای آخر از زندگی «بهمن محصص»، به نام «فی فی از خوشحالی زوزه می‌کشد»، اثری بود که در سال گذشته در جشنواره فیلم برلین به نمایش درآمد و مورد تحسین قرار گرفت. از میان بقیه اعضای هیات داوران، می‌توان به «کریستف والتز»، بازیگر اتریشی برنده اسکار و «میشل گوندری»، فیلم‌ساز فرانسوی و کارگردان فیلم «درخشش ابدی یک ذهن پاک» اشاره کرد. ریاست این دوره از جشنواره نیز بر عهده «جيمز اسکاموس»، تهيه کننده و فيلم‌نامه‌نويس آمريکايی است.
برخلاف سایر جشنواره‌ها که در آن‌ها از فروش بلیط و نمایش فیلم برای مردم خبری نیست، کنار هم قرار گرفتن سینماگران و اهالی رسانه با مردم مشتاقی که برای دیدن ستارگان سینما و تماشای فیلم‌ها در محوطه اصلی کاخ جشنواره جمع می‌شوند، یکی از ویژگی‌های جذاب «برلیناله» به شمار می‌آید تا آن جا که برگزارکنندگان این جشنواره، آن را با افتخار، «مردمی‌ترین جشنواره فیلم جهان» می‌خوانند.
رقابت برای تصاحب خرس‌های طلایی و نقره‌ای
هرچند جشنواره برلین از بخش‌های متعددی از جمله «پانوراما»، «ویژه» و «فروم» برخوردار است، اما کماکان بخش مسابقه یکی از مهم‌ترین قسمت‌های آن به شمار می‌آید. از میان 20 فیلم منتخب در بخش مسابقه امسالTمی‌توان به فیلم «زندگی رایلی»، «دو مرد در شهر»، «نیمفومانیاک»، «جک»، «پسرانگی» و «ماکوندو» اشاره کرد.
«زندگی رایلی» اثری است از «آلن رنه»، فیلم‌ساز مشهور فرانسوی که اولین فیلم بلندش، «هیروشیما، عشق من» به عنوان یکی از ماندگارترین آثار سینما در یادها مانده است. وی که آخرین بار در سال 1998 با فیلمی به نام «همان آواز قدیمی» در جشنواره برلین حاضر شده بود، در «زندگی رایلی » در سن 91 سالگی دوباره پشت دوربین قرار گرفت.
«رشید بوشارب»، کارگردان عرب تبارِ متولد فرانسه نیز با فیلمی به نام «دو مرد در شهر»، در جشنواره شرکت کرده است. در این فیلم که «فارست ویتاکر» نقش نخست آن را ایفا می‌کند، با یک زندانی روبه‌رو می‌شویم که پس از مسلمان شدن در زندانی در آمریکا، تصمیم می‌گیرد روش زندگی خود را تغییر دهد و در این راه یک افسر پلیس نیز به او کمک می‌کند. اما گذشته دست از سرش برنمی‌دارد و او هم‌چنان در معرض انتقام‌جویی باندهای مکزیکی مواد مخدر و برخی از ماموران پلیس قرار دارد.
بوشارب در فیلم پیشین خود، «درست مثل یک زن» از «گلشیفته فراهانی» به عنوان یکی از بازیگران اصلی، بهره گرفته بود.
فیلم «لارس فون تریه» با نام «نیمفومانیاک»، یکی دیگر از فیلم‌هایی است که اخبار مطرح شده در مورد آن، کنجکاوی‌های بسیاری را پیش از اکران برانگیخت. فون تریه در این فیلم، افزون بر بازیگران حرفه‌ای مانند «شارلوت گینزبورگ»، «اوما ترومن» و بسیاری دیگر، از بازیگران فیلم‌های «پورنو» نیز استفاده کرده است تا اثری پر از صحنه‌های بی‌پرده هم‌خوابگی خلق کند.
داستان این فیلم که تا کنون بخش نخست آن در جشنواره فیلم برلین پخش شده، گفت‌وگوهای زنی است با میزبان میان سالش که در آن، زن (با بازی شارلوت گینزبورگ) ماجرای زندگی و روابط پرتعداد جنسی خود را در قالب فلاش‌بک‌هایی، برای میزبان روایت می‌کند.
«ادوارد برگر»، کارگردان آلمانی نیز یکی دیگر از کارگردانان حاضر در بخش مسابقه است. فیلم او، «جک»، جست‌وجوی یک پسر نوجوان و برادر کوچکش به دنبال مادرشان را به تصویر می‌کشد. ماجرای این خانواده از هم‌پاشیده در برلین می‌گذرد وبه این ترتیب، کارگردان تور تقریبا کاملی از شهر را - با تمام زیبایی‌‌ها و زشتی‌هایش- از چشم قهرمان کم سن و سال فیلم به تماشاگران عرضه می‌کند.
«ریچارد لینکلیتر» که در ایران بیش از هر چیز، با فیلم‌های «پیش از طلوع» و «پیش از غروب» شناخته شده است، با فیلم «پسرانگی» در بخش مسابقه این دوره از جشنواره شرکت دارد. این فیلم به زندگی پسرک آمریکایی می‌پردازد که در خانواده‌ای با پیچیدگی‌ها و مشکلات مختلف زندگی می‌کند و با هوشمندی ذاتی خود، سعی می‌کند شرایط را بفهمد و با آن کنار بیاید.
به این فهرست می‌توان نام «خانه کوچک»، «تاریخ ترس»، «ایستگاه‌های تقاطع»، «طرف سوم رودخانه»، «ماکوندو»، «ماساژ کور» و «خواهران محبوب» را نیز افزود. فیلم‌های «هتل بزرگ بوداپست» و «مردان ماندگار»، دو فیلم مهم دیگری هستند که هرچند در بخش مسابقه حضور ندارند، اما نخستین اکران خود را در این جشنواره پشت سر می‌گذارند.
«هتل بزرگ بوداپست» که به عنوان فیلم افتتاحیه، آغازگر این دوره از جشنواره بود، فیلمی خوش آب و رنگ و پرستاره از «وس اندرسون» است که ماجرای سرقت یک تابلوی گران قیمت نقاشی را در روزهای پیش از آغاز جنگ جهانی دوم، به زبانی طنزآمیز روایت می‌کند.
«مردان ماندگار»، فیلمی با نقش‌آفرینی و کارگردانی «جورج کلونی»، یکی دیگر از آثار به نمایش درآمده در بخش خارج از مسابقه است که در کشور آلمان فیلم‌برداری شده و جمعی از کارشناسان هنری را نشان می‌دهد که در جریان تسلط هیتلر بر آلمان و سال‌های جنگ، درصدند مانع از غارت آثار هنری از سوی نازی‌ها شوند.
ایرانی‌های برلیناله
تنها نام ایرانی که در میان فیلم‌های بخش مسابقه به چشم می‌خورد، نام «سودابه مرتضایی» است که فیلمش، «ماکوندو» به عنوان نماینده اتریش در جشنواره به شمار می‌آید. هرچند این نخستین فیلم بلند این کارگردان متولد آلمان است اما مرتضایی پیش از این، دو فیلم مستند با نام‌های «بازار سکس ایران» و «بچه‌های پیامبر» را نیز ساخته بود که به دلیل موضوعات حساسیت برانگیز آن‌ها، واکنش‌های منفی را در رسانه‌های محافظه‌کار داخل ایران موجب شدند.
«ماکوندو» نام کمپی است در وین، پایتخت اتریش که قهرمان داستان، «رمضان» به همراه مادر و دوخواهرش در آن زندگی می‌کند. این پسر بچه 11 سالۀ اهل چچن که پدرش را در جنگ از دست داده، در تلاش است جای خالی پدر را برای خانواده پر کند اما ورود غریبه‌ای، روال زندگی او را بر هم می‌ریزد.
تنها فیلمی که رسما از کشور ایران به این دوره از جشنواره ارسال شده، «عصبانی نیستم!» با کارگردانی «رضا درمیشیان» و نقش‌آفرینی «باران کوثری» و «نوید محمدزاده» است که در بخش پانوراما به نمایش درآمد. این فیلم تقریبا هم‌زمان در جشنواره فجر نیز روی پرده رفته و با استقبال گسترده مردم روبه‌رو شده است.
درمیشیان در فیلم خود مروری می‌کند بر حوادث چهار سال گذشته ایران و بازگشت‌های واضح و پرشماری به موضوعاتی مانند رویدادهای پس از انتخابات سال 88، سرکوب فعالیت‌های دانشجویی، روزنامه‌های اصلاح طلب، تحریم‌های اقتصادی و غیره. به همین دلیل، اکران آن در جشنواره فجر و برلین هیچ به مزاق اصول‌گرایان خوش نیامده است. برخی از نمایندگان مجلس که پیش‌تر اعلام کرده بودند «فتنه، خط قرمز ماست» و در مورد نمایش این فیلم و چند اثر دیگر هشدار داده بودند، حالا قصد دارند «علی جنتی»، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را به مجلس فرا بخوانند تا در مورد فیلم‌های «حامی فتنه» توضبح دهد.
یکی دیگر از فیلم‌های راه یافته به این جشنواره که به مسایل سیاسی- اجتماعی ایران می‌پردازد، فیلم «ایرانی‌ها»، ساخته «مهران تمدن» است که محصول مشترک فرانسه و سویس به شمار می‌آید. در این فیلم که در بخش فرومِ جشنواره به نمایش درآمده، تمدن چند فرد معمم و غیرمعمم را که از هوادارن حکومت ایران به شمار می‌آیند، گرد هم جمع می‌کند تا ببیند آیا می‌توان مدلی کوچک از جامعه ای چندصدایی و روادار را در گفتگو با آن‌ها خلق کند یا نه. در این فیلم مستند گونه، فیلم‌ساز هوادار جامعه‌ای سکولار است و تلاش می‌کند در مورد موضوعاتی مانند حقوق زنان و آزادی‌های مدنی با میهمانان سرسخت خود بحث کند. هرچند در نهایت، همه حاضران توافق می‌کنند که رسیدن به توافق ناممکن است اما در همین فضای پر از مخالفت، گاهی گفت‌وگو حالتی طنزآمیز نیز به خود می‌گیرد تا از سنگینی و یکنواختی فیلم بکاهد.
افزون بر این، فیلم «دوچهره ژانویه» (محصول مشترک بریتانیا، ایالات متحده و فرانسه) نخستین تجربه کارگردانی «حسین امینی» نیز در بخش ویژه جشنواره حضور دارد. این فیلم که داستان آن در یونان می‌گذرد، از بازی ستارگان متعددی از جمله «ویگو مورتنسن» و «کریستن دانست» بهره گرفته است. امینی که از فیلم‌نامه‌نویسان شناخته شده سینمای جهان به شمار می‌آید، پیش از این به خاطر فیلم‌نامه‌هایش، چندین بار برنده یا نامزد دریافت جوایز معتبری مثل «بفتا»، «اسکار» و «کن» شده است.
جشنواره فیلم برلین که در ششم فوریه آغاز شده است، تا 16 فوریه (17 تا 27 بهمن) ادامه خواهد یافت و در اختتامیه آن، برندگان نهایی معرفی خواهند شد.
در مراسم اختتامیه این جشنواره از «کن لوچ»، کارگردان بریتانیایی نیز به پاس یک عمر فعالیت سینمایی با اهدای خرس طلای افتخاری تقدیر خواهد شد.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر