پیشانی تئاتر شهر شکست

لارا جورابچيان، شهروند خبرنگار، تهران

پیشانی 10 تنی سن تالار اصلی تئاتر شهر در حالی که آماده می‌شد تا دکور نمایش «ترور» به کارگردانی حمیدرضا نعیمی در آن نصب شود  فروریخت. 

این اتفاق که صبح روز شنبه 25 مهرماه 1394 رخ داد باعث آسیب رسیدن به صحنه اصلی این تالار شد؛ اما از آن جایی که در زمان تعطیلی تئاتر بودباعث آسیب‌دیدگی یک نفر شد. در این حادثه سید بهزاد خلخالی مدیر واحدصحنه دچار آسیب دیدگی شد که بلافاصله راهی بیمارستان و تحت مراقبتهای درمانی قرار گرفت، براساس اعلام روابط عمومی تئاتر شهر اخبار رسیده از بیمارستان خبر از آن دارد ککه حال عمومی وی مساعد است و به نظر می‌رسد جز خود سن اصلی آسیب خسارت دیگری به مجموعه تئاتر شهر وارد نشده است. به گفته خبرنگار مهر که ساعتی بعد از حادثه در محل سالن اصلی حضور داشته است مسئولین و کارشناسان علت فروریختن این سازه را فرسودگی بنا دانسته است. مسعود معمار مدیر دفتر طرح های عمرانیوزارت فرهنگ و ارشاد که در محل حضور داشت با تایید این نظر گفته است که نتیجه بررسی و علت  حادثه و این که وضعیت اجرایی در تالار چگونه خواهد بود روز 26 مهرماه اعلام خواهد شد.  مسئولان تئاتری در حالی فروریختن این سازه 10 تنی را به علت فرسودگی تایید می‌کنند که روزهای پنج‌شنبه و جمعه نمایش روز واقعه به کارگردانی محمد رحمانیان با حضور بیش از 10 نفر از بازیگران شناخته تئاتر درست در محل حادثه خوانده شد و اگر این اتفاق تنها چند ساعت زودتر رخ داده بود تئاتر و هنر را با فاجعه‌ای جدی رو به رو کرده بود. 

نکته قابل تامل‌تر در این حادثه اطلاع‌داشتن مسئولان تئاتری و هنری از فرسودگی تجهیزات و بخش‌های مختلف این سالن است. این موضوعی بود که از پایان سال 93 نیز مطرح بود و  طرح بازسازی سالن اصلی را در اولویت کار مرکز هنرهای نمایشی قرار داد اما  تامین نشدن هزینه‌ها باعث شد تا بازسازی این سالن به بعد از جشنواره تئاتر فجر در بهمن ماه موکول شود. مهدی شفیعی مدیرکل هنرهای نمایشی هم با بیان این که سال‌های متمادیاست که این ماشینری فرسوده است و هیچ اقدام لازمی در این خصوصانجام نشده است؛‌به مهر گفته است:«ضمن اینکه یکی دیگر از مشکلاتموجود، نبود تیمی متخصص برای نگهداری تجهیزات و امکانات سالن‌هایمجموعه تئاتر شهر است. اگر تیمی متخصص که به صورت مداوم وظیفهنگهداری و بررسی امکانات و تجهیزات مجموعه را بر عهده داشتند، شایدچنین اتفاقی رخ نمی‌داد.»

حالا با شرایط موجود به نظر می‌رسد که سالن اصلی تئاتر شهر هم برای ماه‌های آینده با وجود تعهدات مجموعه تئاتر شهر تعطیل شود و تا بازسازی نشود قابل استفاده نشود. هرچند مسعود معمار سرپرست دفتر طرح‌هایعمرانی وزارت ارشاد درباره وضعیت سالن اصلی با محافظه‌کاری صحبت کرده است و اعلام کرده است که ممکن است سالن تعطیل نشود:: اگرکارشناس مدنظر اعلام کند که خطری گروه نمایشی را تهدید نخواهد کرد،شرایط به گونه‌ای مهیا می‌شود که سالن اصلی میزبان گروه نمایشی باشداما اگر ضریب ایمنی لازم وجود نداشته باشد، سالن تعطیل می‌شود.

سالن اصلی تئاتر شهر نخستین سالن مجموعه تئاتر شهر است که در 8 بهمن 1350 با اجرای نمایش باغ آلبالو به کارگردانی آربی آوانسیان افتتاح شد و تا سال 56 نیز تنها سالن فعال این مجموعه بود. این سالن که به صورت قاب‌صحنه‌ای است ۵۷۹ نفر) ظرفیت صندلی در دو طبقه را دارد. طبقه اول یعنی بخش همکف 450 صندلی برای نشستن دارد. در این سالن نمایش‌های مهمی چون ملاقات با بانوی سالخورده به کارگردانی حمید سمندریان، مجلس شبیه در ذکر مصایب استاد نوید ماکان .... به کارگردانی بهرام بیضایی، لوبیای سحرآمیز اردشیر کشاورزی، یادگار سال‌های شن علی رفیعی به صحنه رفته است. 

این حادثه هرچند اولین حادثه سالن اصلی تئاترشهر است اما نخستین اتفاقی نیست که برای استوانه 45 ساله تئاتر شهر رخ داده است. عدم رسیدگی به این بنای 44 ساله و حجم ساخت و سازهایی که در اطراف آن در حال جریان است این بنا را هر روز بیشتر از دیروز آسیب‌‌پذیر کرده است. ساخت مسجدی در بخش جنوبی تئاتر شهر که با گودبرداری وسیعی همراه بود و رد شدن دو خط چهار و سه متروی تهران  بخشی از مشکلات ساختمان تئاتر شهر است که از سال 50 که توسط علی سردار افخمی طراحی و ساخته شده است بازسازی نشده بود. 

این ساختمان که با شماره ثبتی  12276 در سال 1384 ثبت ملی به خاطرحجم گودبرداری خیابان شیرزاد از نقطه آغاز مسجد به سمت خیابانولی‌عصر و بن‌بست شدن این خیابان از نظر امنیت آسیب‌پذیرتر شد. آذر 85 تالار خورشید تئاتر شهر که در منطقه جنوبی یعنی درست کنار همینگودبرداری قرار داشت آتش گرفت. این آتش‌سوزی که با وجود گسترده نبودنبه دلیل دیر رسیدن ماشین‌های امدادی نزدیک بود یک فاجعه را به وجود بیاوردسالن خورشید را از جمع تالارهای تئاتر شهر کم کرد. اما درست یک سال بعدضربه جدی‌تری  از سوی این ساختمان به تئاتر شهر وارد شد. ورودی تالارقشقایی در مجاورت گودبرداری 8 آبان 86 فروریخت. مقصر اصلی مهندسانناظر سازنده مسجد ولی‌عصر بودند. بررسی‌ها نشان داد که تالار قشقایی آنقدر ناامن است که اگر این اتفاق در ساعتی که تئاتر شهر اجرا داشت افتادهبود می‌توانست به یک فاجعه کامل تبدیل شود. این اتفاق البته به نفع تئاترشد. برای این که پروژه مسجد ولی‌عصر تعطیل شد و شهرداری موظف بهپرداخت هزینه‌های بازسازی تئاتر شهر شد. بازسازی که شش ماهی تئاترکشور را تعطیل کرد. اما این بازسازی که با هزینه سه میلیاردی از سوی وزارت ارشاد همراه بود باعث نشد تا مشکلات تئاتر شهر کمتر شود. در سال‌های گذشته بارها کارشناسان درباره  ترک خوردن سازه تئاتر شهر هشدار داده‌اند. اما از آن‌جایی که تئاتر شهر مهمترین و قلب تنپنده تئاتر کشور است کمتر کسی به آن‌ها توجه کرده است.