شب یلدای سیاسی «۹۰»

پدرام قائمی- شهروند خبرنگار

 

مردی که همیشه سعی می‌کرد نشان دهد فوتبال (به‌عنوان اصلی‌ترین و یا شاید عامه‌پسندترین ورزش ایران) باید جدای از سیاست شود، حالا خود مقابل مهم‌ترین و شاخص‌ترین وزیر دولت روحانی می‌نشیند و با او حرف‌هایی می‌زند که مخلوطی است از فوتبال و سیاست. 

«عادل فردوسی پور» نبرد رسانه‌ای را برده است. او در قیاس با بخش تحلیل خبر «شبکه دو» و یا حتی برنامه «خندوانه» که «رامبد جوان» روی خط تلویزیونی مردم می‌برد، یک قدم جلوتر رفته است. شاید دلیلش همین باشد که او مجری و تهیه کننده «برنامه ۹۰»، پربیننده‌ترین و مهم‌ترین برنامه صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران است. عادل فردوسی‌پور مقابل «محمد جواد ظریف»، وزیر امور خارجه دولت روحانی نشسته و به بهانه شب یلدا، با او گفت‌وگویی فوتبالی داشته است. 

 

چرا عادل؟

«اگر می‌خواهید ببینید در مورد چه چیزی حرف زدیم، برنامه شب یلدا را تماشا کنید.»
این تنها جوابی است که مجری محافظه‌کار برنامه ۹۰ به دوستان رسانه‌ای خود می‌دهد. عادل فردوسی‌پور اما نه تنها یک بازی رسانه‌ای که یک نبرد سیاسی را برده است؛ وقتی مقابل وزیر خارجه مطرح ایران نشسته و از او در مورد علایقش در مورد فوتبال، روابطش با فدراسیون، ارتباطش با «کارلوس کی روش» و البته یکی دو خاطره تاریخی سیاسی سؤال می کند. 

اما عادل فردوسی‌پور کیست؟ آیا می‌توان او را فقط یک فرد برخاسته از توانایی‌های شخصی دانست؟ خودش هرگز رابطه خانوادگی با «حاج فردوسی‌پور»، همان تلفن‎چی معروف «آیت الله خمینی» در «نوفل لوشاتو» را تایید نکرده است. حضورش در صداوسیما را هم براساس یک سفارش دوستانه می‌داند. 

عادل فردوسی‌پور در دهه ۷۰ مترجم صفحه خارجی تنها روزنامه ورزشی خاورمیانه بود. او در کنار «بردیا افشین»، «پوریا ژافره» و «محسن ابراهیمی»، مسوول ترجمه اخبار روزنامه «ابرار ورزشی» به سردبیری استاد «اردشیر لارودی» بود. در میانه‌های دهه ۷۰ خورشیدی، «اصغر پورمحمدی»، مدیر «شبکه سه» سیما که از مریدان سردبیر وقت روزنامه ابرار ورزشی محسوب می‌شد، از او خواست تا دو نفر را برای تست گزارش گری در صداوسیما به او معرفی کند. گزینه‌های سردبیر، عادل فردوسی‌پور و «علی بحرینی» بودند. هر دو نفر نزد «جواد خیابانی» تست گزارش گری دادند.

سال ۱۳۸۱ جواد خیابانی در محفلی خصوصی گفت: «من هر دو را قبول کردم اما نمی‌دانم چه طور فقط عادل در صداوسیما استخدام شد. به نظر من علی بحرینی استعداد فوق‌العاده‌ای در گزارش گری داشت.»

حالا عادل مهم‌ترین عنصر صداوسیما طی سال‌های اخیر است؛ مردی که توانسته میان جامعه مقبولیتی قابل قبول داشته باشد و البته یک بار با قهر خود، مدیران نظام را به تکاپو انداخت. او در پس انتخابات سال ۸۸ و بعد از ادعای تقلب در انتخابات ریاست جمهوری، مانند سایر اساتید دانشگاه «صنعتی شریف»، از کارهای اجتماعی کنار کشید. عادل تولید برنامه ۹۰ را برای چند ماه متوقف کرد و در آخر، در جایی که به نظر می‌رسید با بی‌میلی مقابل دوربین بخش خبری شبکه سه قرار گرفته است، دلیل توقف برنامه ۹۰ را تغییر در ساختار این برنامه معرفی کرد. 

عادل فردوسی پور در سال ۸۹ مورد انتقاد «احسان شیعه»، مدیرکل شبکه سه سیما قرار گرفت: «فردوسی‌پور از حمایت مدیران شبکه‌سه سوءاستفاده می‌کند و به برنامه ۹۰ انتقادهایی وارد است؛ مثلاً او یک قرارداد حقوقی را در برنامه مطرح می‌کند درحالی‌که طرف مقابل حضور ندارد. مطرح کردن مسایل حقوقی در یک برنامه تلویزیونی صحیح نیست بلکه باید در دادگاه مسایل حقوقی را مطرح کرد. در مجموع، نباید به کسی ظلم شود و حق‌ وحقوق کسی پایمال شود.»

اما فردوسی‌پور با بازگشت دوباره علی اصغر پورمحمدی به صداوسیما، قدرت گذشته خود را بازیافت. پورمحمدی در آبان ماه سال ۹۳ و با حکم «محمدسرافراز» به معاونت سیما سازمان صداوسیما منصوب شد. مدیران ارشد صداوسیما مدعی بودند که عزل پورمحمدی بدون هماهنگی با بیت رهبری و به صورت تصمیم شخصی از سوی «عزت الله ضرغامی» رخ داده است. 

عادل فردوسی‌پور حالا برخلاف تمام سال‌های قبل، به سراغ یک چهره سیاسی می‌رود؛ مردی مانند محمدجواد ظریف که به عنوان چهره بین المللی دولت جدید شناخته می‌شود. 

چنین اتفاقی نه تنها برای او بلکه برای صداوسیمای سرافراز هم یک برگ برنده است. محمدجواد ظریف نه روبه روی دوربین برنامه ۹۰ به مناسبت شب یلدا که مقابل صداوسیمای جمهوری اسلامی نشسته است. همان رسانه‌ای که از سوی حسن روحانی بارها مانند این جمله نقد شده است: «چندین نفر در صداوسیما، رسانه ملی را به رسانه "میلی" تبدیل کرده‌اند و از برخی سخنان و بیانات من در این رسانه فاکتورگیری می‌شود. با وجود این که افراد زیادی در صداوسیما تلاش می‌کنند اما عده معدودی این فضا را تغییر می‌دهند. در این شرایط، صدا و پیام من به مردم نخواهد رسید.»

حسن روحانی بارها صداوسیما را مورد نقد قرار داده بود و تا پیش‌ از این، محمدجواد ظریف هرگز حاضر به حضور در برنامه‌های ضبط ‌شده و غیرسیاسی صداوسیما نمی‌شد. او حالا مقابل دوربین ۹۰ نشسته و با عادل فردوسی‌پور به‌عنوان مهم‌ترین چهره صداوسیما گپ زده است. 

 

اما در مورد چه؟ 

عادل سعی می‌کند همه‌چیز را به عنوان یک سورپرایز برای هواداران و مخاطبانش نگه دارد. به رسانه‌ها می‌گوید از او سوال نکنند و چیزی در مورد دلایل این دیدار ننویسند. همه را به یک شب یلدای سیاسی-ورزشی آدرس می‌دهد. 

سؤالات اساسی‌ عادل اما از وزیر خارجه ایران در مورد علایق ورزشی و فوتبالی او بوده است و رابطه با فدراسیون فوتبال و همین طور شایعه همکاری با «علی کفاشیان» برای بازپس‌گیری مطالبات این فدراسیون، همکاری با فدراسیون‌ها، به ویژه فدراسیون فوتبال برای بازی‌های بین المللی و البته علایق شخصی وزیر خارجه ایران در مورد تیم‌های فوتبالی.

عادل فردوسی‌پور بازی رسانه‌ای را از تهیه‌کنندگان صداوسیما برده است. گروهی از بازیگران رسانه‌ای رسانه ملی نمی‌خواستند وزیر خارجه ایران را در برنامه خود داشته باشند. مهم‌ترین آن‌ها، «رامبد جوان» است که فعلاً برای سری سوم «خندوانه»، قول حضور «علی کریمی» را در برنامه‌اش داده است. اما عادل بعد از مصاحبه‌ای که سال گذشته به مناسبت روی کار آمدن جمهوری اسلامی با «سیدحسن خمینی» داشت، این بار دومین مصاحبه سیاسی خود را با یک وزیر خارجه در برنامه ۹۰ روی آنتن می‌برد. دوستان او می‌گویند این بزرگ‌ترین پیروزی رسانه‌ای عادل است.