زمزمه‌های ساخت فیلم فاخر«لاله» با بودجه‌ای میلیاردی و به زبان انگلیسی در سال 91 بالا گرفت. این فیلم که بنا بود به کارگردانی «اسدالله نیک نژاد»، کارگردان ایرانی ساکن هالیوود و از روی زندگی‌نامه «لاله صدیق»، نخستین قهرمان زن رالی در ایران ساخته شود، به سرعت حساسیت طیف‌های گوناگون، از سینماگران مستقل گرفته تا نمایندگان اصول‌گرای مجلس را برانگیخت.
هرکدام از این گروه‌ها برای مخالفت با این پروژه سینمایی دولتی دلایلی خاص خود را داشتند، اما در نهایت سازمان سینمایی به ریاست «جواد شمقدری» با تمام قوا پشت این فیلم ایستاد وبا بودجه‌ای بی‌سابقه تولید آن را آغاز کرد.
با به درازا کشیدن پروژه، عمر دولت دهم کفاف نداد تا مدیران آن نتیجه حمایت مصرانه خود را بر پرده سینما ببینند. اما به تازگی با تغییر دولت و آَشکار شدن ابهامات مالی فراوان در جریان ساخت این فیلم، این پروژه سینمایی بلندپروازانه دولت دهم ابعاد تازه‌ای به خود گرفته است.
چندی پیش «سید محمدمهدی طباطبایی‌نژاد»، مدیر جدید سازمان گسترش سینمای مستند و تجربی که این پروژه را از مدیران دولت قبل تحویل گرفته است، در مصاحبه‌ای پربازتاب با خبرگزاری ایسنا، شرایط پشت پرده ساخت این فیلم در زمان مدیریت جواد شمقدری را فاش کرد.
به گفته وی، 90درصد از کل بودجه سال گذشته مرکز تنها به سه فیلم فاخر، از جمله «لاله» اختصاص داده شده است. اما باوجود هزینه شش‌ونیم میلیارد تومانی مرکز برای این فیلم، کارگردان آن، اسدااله نیک نژاد مدعی شده مالک فیلم نه مرکز گسترش، که یک کمپانی کانادایی است و این مرکز بدون خریداری حقوق مربوط به فیلم‌نامه، اقدام به ساخت فیلم کرده است.
طباطبایی نژاد به نقل از کارگردان فیلم گفته است:« من این قرارداد را قبول ندارم و با دست چپ امضاء کردم، به همین دلیل قرارداد معتبر نیست.»
در نتیجه این گفته‌های عجیب، باوجود تکمیل 70درصد از فیلم، رییس مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی اعلام کرد تا وقتی تکلیف ادعاهای کارگردان روشن نشود «حتی یک ریال هم برای [فیلم] لاله پرداخت نخواهد شد.»
چند روز پس از بیان این سخنان، اگرچه «حجت‌الله ایوبی»، رییس سازمان سینمایی قول داد مبالغ صرف شده برای این فیلم به دقت بررسی و حتی رسیدگی قضایی شود، اما از خبرنگاران خواست که از او انتظار «افشاگری» و «هیاهو و جنجال» پیرامون مدیریت سابق سازمان سینمایی را نداشته باشند.
اما سروصداها نخوابید و «علیرضا سبط احمدی»، تهیه کننده سابق «لاله» نیز در مصاحبه‌ای با ایسنا از بخش دیگری از حاشیه‌های این فیلم و تخلفات اقتصادی کارگردان آن پرده برداشت. او نیک نژاد را کسی خواند که به ایران آمده تا به هزینه «بیت المال»، «عدم توفیق 30 ساله خود در هالیوود را به‌عنوان کارگردان، یک شبه رفع کند» و با «بازی‌های ژورنالیستی» که به راه انداخته، موفق شده شهرتی نیز کسب کند اما بهتر است «کارگردانی را به اهل آن بسپارد».
تعهد سینمایی پر خرج احمدی‌نژاد
«جمال شورجه» گفته است: «یکی از کارگردانان نزدیک به دولت دهم، اسدالله نیک نژاد در جریان یکی از سفرهای هشت گانه محمود احمدی نژاد به نیویورک، با وی و اسفندیار رحیم مشایی ملاقات کرد. نیک نژاد که سابقه ساخت سریال "پاییز صحرا" در دهه 1360 را دارد، در همان دهه به آمریکا مهاجرت کرد و در هالیوود مشغول به کار شد. او در نیویوک برای احمدی نژاد فیلم‌نامه را شرح داد و گفت زیربار ساخت آن در کمپانی‌های آمریکایی نرفته است زیرا از او خواسته شده فیلم‌نامه را تغییر دهد، به گونه‌ای که در پایان فیلم، قهرمان آن، "لاله صدیق" پس از آن که باوجود مشکلات فراوان، پشت رقبای مرد خود را در پیست اتومبیل‌رانی به خاک مالید به همراه همسرش به آمریکا مهاجرت کند.»
به گفته جمال شورجه، نیک نژاد به سرعت تبدیل به «یکی از اعضای اصلی تیم همراه احمدی نژاد» در نیویورک شد و در همان زمان از شخص او برای ساخت این «پروژه ملی» قول مساعد گرفت.
واگذار شدن مسوولیت ساخت این فیلم به مرکز گسترش سینمای مستند وتجربی - که بنابرقاعده، حمایت از فیلم‌سازان جوان و مستندسازان را بر عهده دارد- اعتراض گسترده سینماگرانی را در پی داشت که برای تامین هزینه فیلم‌های خود همواره با سختی‌های بی‌شماری دست به گریبان بوده‌اند.
صرف چنین بودجه و حمایت دولتی برای کارگردانی نه چندان شناخته شده، آن هم هم‌زمان با بحران اقتصادی سینمای ایران، خشم سینماگران مستقل را برانگیخت اما درگیری‌های سازمان سینمایی با خانه سینما و حوزه هنری چنان شیره جان سینمای ایران را مکیده بود که رمقی برای مقاومت موثر علیه این فیلم در میان سینماگران وجود نداشت.
از سوی دیگر، همکاری نیک نژاد با کارگردان معروف آثار«اروتیک»، «زلمان کینگ» و هم‌چنین نقش او در تهیه قسمت‌هایی از سریال پورنوگرافیک «خاطرات کفش قرمز»، دست‌آویزی شد برای جریان‌های اصول‌گرای داخل کشور که در مقابل فیلم «لاله» و کارگردان آن موضع بگیرند.
حسین شریعتمداری در روزنامه کیهان نوشت نیک‌نژاد «سال‌هاست در استودیوهای درجه سه و چهار هالیوود به تولید آثار مستهجن و پورنو اشتغال دارد» و سایر رسانه‌های اصول‌گرای دیگر نیز با او هم‌صدا شدند.
اما جواد شمقدری، رییس سازمان سینمایی و حامی سرسخت پروژه در جوابیه‌ای با اشاره‌هایی گنگ به ضدیت نیک نژاد با آن‌چه او «فتنه 88» می‌خواند، معیار را حال افراد خواند نه گذشته آن‌ها.
خود نیک نژاد نیز در مصاحبه‌ای مفصل با خبرگزاری فارس، خود را از «رفقای» مرتضی آوینی معرفی کرد و ایران را «بهشت فیلم‌سازان» خواند. اما این اظهارات به خوابیدن صداهای مخالف نیانجامید زیرا از یک سو پیشینه نیک نژاد به دلیل ثبت در سایت معتبر IMDB غیرقابل انکار بود و ازسوی دیگر، لیست انتقادات اصول‌گرایان به گذشته حرفه‌ای این کارگردان ختم نمی‌شد.
معرفی چهره‌ای جدید از زن مسلمان ایرانی به جهان و مقابله با «سیاه نمایی»ها هدفی بود که مدیران سینمایی دولت دهم مدعی پی‌گیری آن بودند، اما نمایندگان مجلس ضمن «فمینیستی» خواندن نگاه حاکم در این فیلم، به شدت به آن تاختند.
«بیژن نوباوه» از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس در مصاحبه‌ای با اشاره به این که این فیلم مدعی است لاله صدیق باوجود فضای مردسالارانه جامعه ایران، با جنگندگی توانسته موانع را پشت سر بگذارد، محدودیت‌های موجود در ایران را تنها «زاییده خلقت، ذات و فیزیک زنان» دانست.
او اضافه کرد حضور زنان در عرصه‌های مردانه از روی «ناچاری» است که در کشور تحمل می‌شود و «نباید به آن مفتخر بود».
این نماینده مجلس لاله را یک «پروژه فمینیستی و سیاسی» خواند که می‌خواهد «از پتانسیل زنان به نفع یک جریان سیاسی بهره بگیرد» و اعلام کرد مجلس در مقابل این موضوع خواهد ایستاد و تا استیضاح وزیر نیز پیش خواهد رفت.
جواد شمقدری، رییس سازمان سینمایی دولت دهم هرچند مدعی بود این فیلم پاسخی دندان شکن به «فیلم‌های ضد ایرانی هالیوودی» مانند «بدون دخترم هرگز» است، اما برای به دست آوردن دل نمایندگان در کمیسیون فرهنگی مجلس حاضر شد و خبر از بازنویسی فیلم‌نامه داد. ولی پس از آن که مخالفت نمایندگان ادامه یافت، بی‌توجه به آن مجوز ساخت فیلم را صادر کرد.
در اواخر اسفند 91 فیلم‌برداری «لاله» چنان که محمود احمدی نژاد به کارگردانش قول داده بود، با حمایت تمام عیار دولت و سازمان سینمایی و باوجود مخالفت گسترده طیف‌های مختلف سیاسی و چهره‌های سینمایی آغاز شد.
کارگردان هالیوودی در سینمای «کور و کچل»ها
با آغاز پروژه «لاله»، اعلام شد که ظرف تنها چهارماه فیلم‌برداری آن به انتها خواهد رسید و اندکی بعد رسانه‌ها از فیلم‌برداری هم‌زمان در چند لوکیشن مختلف خبر دادند. گمانه زنی‌ها حاکی از این بود که گروه تهیه کننده قصد دارند هر چه سریع‌تر و تا پیش از تغییر مدیران سینمایی دولت دهم که تنها حامیان این پروژه به شمار می‌آمدند، کار آن را به انتها برسانند. اما این تلاش به سرانجام نرسید و روی کار آمدن دولت حسن روحانی، پای مدیران سینمایی جدید را به حساب و کتاب‌های مربوط به این فیلم باز کرد.
اسدالله نیک نژاد هرچند پیش‌تر در مصاحبه‌ای مدعی شده بود «دست خدا» پشت فیلمش است، اما بارها از «سنگ‌اندازی‌ها» نالیده و «حاشیه سازی» رسانه‌ها را دلیل مشکلات این پروژه معرفی کرده بود.
گفته‌های طباطبایی نژاد و سبط احمدی نشان می‌دهد نه تنها دست دولت دهم پشتیبان این فیلم بوده، بلکه کندی پیشرفت این پروژه دلایل دیگری داشته است. از ابتدای ساخت این فیلم، مدیران سینمایی با ادعای بین‌المللی بودن آن و حضور سرمایه‌گذاران و بازیگران درجه یک خارجی، سعی در خلع سلاح منتقدانی داشتند که به بودجه کلان این پروژه معترض بودند. اما به گفته تهیه کننده مستعفی این فیلم، اسدالله نیک نژاد که روابط وعده داده شده‌اش در هالیوود، مدیران را به طمع انداخته بود، نه تنها به تعهدات خود در مورد جذب غیرایرانی‌ها پایبند نماند بلکه موجب شد عوامل ایرانی فیلم نیز به صورت دست جمعی در مهرماه 91 استعفا دهند.
سبط احمدی رفتار تحقیرآمیز نیک نژاد را یکی از دلایل اصلی استعفای عوامل خواند و افزود وی دست اندرکاران سینمای ایران را «یک مشت کور، کچل، چلاق و ناتوان» خطاب کرده است.
او با اشاره به نامشخص بودن سرنوشت 350 هزار دلار پولی که به شخص نیک نژاد پرداخت شده، یکی از دلایل اتلاف سرمایه‌های این پروژه را وعده و وعیدهای کارگردان برای وارد کردن سرمایه‌گذاران خارجی و ستاره‌هایی مانند «رابرت دنیرو» به فیلم دانست.
سبط احمدی اضافه کرد که پس از آن که دریافت مذاکره با کمپانی‌های فیلم خارجی و ورود سوپر استارهای سینمای جهان از اساس «خالی‌بندی» بوده، ضمن توضیح شرایط به جواد شمقدری، همراه با سایرعوامل استعفا داده است.
توضیحات این تهیه کننده اما ظاهرا نتوانست رییس سازمان سینمایی را قانع کند زیرا با جانشینی «پروانه پرتو» در سمت تهیه کننده و دریافت بودجه‌ای معادل پنج‌میلیارد تومان از سازمان سینمایی دولت قبل، این پروژه ادامه یافت تا آن که روی کار آمدن مدیران جدید سینمایی برای عوامل و حامیان آن دردسر ساز شد.
هرچند پس از افشای ادعاهای آقای نیک نژاد از سوی رییس تازه سازمان گسترش سینمای مستند و تجربی، آقای کارگردان به سرعت بخش قابل توجهی از گفته‌های خود را نقض و توجیه کرد و افزود «از شفاف سازی در باره پروژه لاله خوشحال» خواهد شد، اما به نظر می‌رسد با کنار رفتن دولت همراه و پشتیبان فیلم، وی قصد دارد میزان اختیارات دولت جدید بر این فیلم را بسیار کم‌تر از میزان واقعی آن نشان دهد و سرنوشت این فیلم را با وجود بودجه کلان دولتی که صرف آن شده، به دست خود بگیرد.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر