باشگاه‌داری از جیب بازنشسته‌ها؛ یک میلیون تومان شب عید کم شد

روزنامه «خبرورزشی» و برخی از رسانه‌ها در ایران روز دوشنبه ۲۱ اسفند ۱۴۰۲ خبر دادند که گروهی از بازنشستگان تامین اجتماعی در اعتراض به واگذاری باشگاه «پرسپولیس» به این سازمان، مقابل اداره این نهاد در شهر ساری تجمع کردند. آن‌ها در شعارهای خود گفته‌اند: «تامین اجتماعی تیم فوتبال نمی‌خواهد.»

****

این واکنشی بود نسبت به مجموعه‌ای از اتفاقات که طی روزهای گذشته رخ داد. نخستین اتفاق به انتشار حکمی از سوی «محمد مخبر»، معاون اول «ابراهیم رئیسی» برمی‌گشت.

در این روز، مخبر مصوبه ۲۷ دی ۱۴۰۲ در خصوص واگذاری ۸۰ درصد از سهام پرسپولیس جهت رد دیون دولت را ابلاغ کرد.

بر اساس این مصوبه، معادل ۸۰ درصد سهام «شرکت فرهنگی ورزشی پرسپولیس» متعلق به وزارت ورزش و جوانان به صندوق بازنشستگی کشوری، سازمان تامین اجتماعی و صندوق بیمه روستاییان و عشایر بابت رد دیون و سایر تکالیف دولت واگذار شد. به عبارتی، پرسپولیس را به عنوان یک بدهی، از یک وزارتخانه به وزارتخانه‌ای دیگر منتقل کردند.

موضوع دوم اما برای جامعه بازنشستگان و بیمه‌شدگان تامین اجتماعی، در آستانه نوروز، تکان‌دهنده بود؛ مستمری‌بگیران و بازنشسته‌های تامین اجتماعی اسفندماه متوجه شدند که حقوق واریزی‌ آن‌ها در تناسب با ماه‌های گذشته یک میلیون تومان کاهش یافته است.

«آزاده مختاری»، روزنامه‌نگار در حساب «ایکس» (توییتر سابق) خود نوشت که این یک میلیون تومان از حساب همه بازنشسته‌ها کم شده است؛ چه کسی که هفت میلیون تومان مستمری می‌گیرد، چه کسی که ۳۰ میلیون تومان حقوق بازنشستگی دارد.

بازنشسته‌ها در ایران اما می‌گویند علاقه‌ای به پرداخت دستمزد و هزینه‌های میلیارد تومانی بازیکنان پرسپولیس در آستانه نوروز ندارند.

فاصله حقوق یک بازنشسته با یک بازیکن پرسپولیس چه‌قدر است؟

مجلس شورای اسلامی هفتم بهمن ۱۴۰۲ کف حقوق بازنشسته‌های تامین اجتماعی در سال ۱۴۰۳ را ماهیانه ۹ میلیون تومان (۹۰ میلیون ریال) اعلام کرد.

«صولت مرتضوی»، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۲۲ بهمن ۱۴۰۲ با تایید این میزان حقوق بازنشستگی به خبرنگاران گفت این مصوبه مجلس از سوی دولت اجرایی می‌شود.

۲۵ تیرماه، خبرگزاری «ایسنا» اسنادی از قرارداد «علی‌رضا بیرانوند» با باشگاه پرسپولیس را منتشر کرد که نشان می‌داد دروازه‌بان پرسپولیس برای فصل ۱۴۰۳–۱۴۰۲، رقم ۱۵ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان به عنوان «کف قرارداد» دریافت خواهد کرد. این رقم برای فصل ۱۴۰۴–۱۴۰۳ به ۱۹ میلیارد و ۸۷۵ میلیون تومان افزایش پیدا می‌کند.

به این ترتیب، در فصل آینده علی‌رضا بیرانوند هر روز حداقل ۵۴ میلیون تومان دستمزد دریافت خواهد کرد؛ یعنی هر ساعت بیش از دو میلیون تومان.

درآمد یک ساعت بیرانوند بیش از دو برابر حقوق ماهیانه یک بازنشسته تامین اجتماعی است که طی سال‌های اخیر به دلیل پرداخت نشدن منظم همین دستمزد حداقلی، مجبور به اعتراض شده‌اند.

درآمدهایی که وجود ندارند، هزینه‌ها از جیب بازنشسته‌ها

آیا از  درآمد و هزینه‌های باشگاه‌های لیگ برتر فوتبال ایران اطلاع داریم؟ آن‌چه مسلم است، اگر جمهوری اسلامی نگاهی امنیتی به باشگاه‌های «استقلال»، پرسپولیس، «سپاهان»، «تراکتور»، «ملوان» و حتی باشگاه‌های نابود شده‌ای چون «ابومسلم» نداشت، باشگاه‌های ایران تبدیل به قطب‌های درآمدزایی برای اقتصاد کشور می‌شدند؛ برای نمونه، در سال ۱۳۹۴ شبکه «الجزیره» پیشنهاد اولیه ۵۵ میلیون دلاری برای خرید حق پخش تلویزیونی یک فصل لیگ برتر ایران را به فدراسیون فوتبال ارایه کرد. «علی کفاشیان»، رییس وقت فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی تا پای عقد قرارداد با این شبکه تلویزیونی نیز پیش رفت اما نهادهای امنیتی اجازه امضای این قرارداد را ندادند تا صداوسیما هم‌چنان مالک بدون هزینه تصاویر فوتبال ایران بماند.

سازمان لیگ برتر فوتبال ایران سوم تیر ۱۴۰۲ هزینه‌های تمامی باشگاه‌های لیگ برتر فوتبال ایران طی سال‌های ۱۳۹۹ تا پایان سال ۱۴۰۱ را منتشر کرد. این هزینه‌ها صرفا شامل مخارجی می‌شدند که باشگاه‌ها برای خرید بازیکن متقبل شده بودند. به این ترتیب، هزینه‌هایی مانند ترانسفرهای هوایی بازیکنان، هزینه اقامت در هتل‌ها، مخارج زمین تمرین و تغذیه تیمی و همین‌طور مالیاتی که باشگاه‌ها برای استخدام بازیکنان و مربیان متقبل می‌شوند نیز در این هزینه‌ها قرار نداشتند.

سازمان لیگ هم‌چنین تاکید کرده بود که در این هزینه‌ها، برخی آپشن‌های موجود در قراردادها شامل پاداش پیروزی یا پاداش گل‌زنی نیز نادیده گرفته شده‌اند.

با این وجود، هزینه‌ها چشم‌گیر بودند. استقلال ۳۴۰ میلیارد تومان و پرسپولیس ۴۱۵ میلیارد تومان برای قراردادهای بازیکنان خود هزینه کرده بودند.

موضوع، هزینه باشگاه‌های فوتبال برای جذب بازیکن نیست؛ موضوع مبهم که حتی مورد انتقاد کنفدراسیون فوتبال آسیا قرار گرفته و باعث کنار گذاشتن سهمیه‌های ایران از لیگ قهرمانان آسیا می‌شود، مشخص نبودن منبع درآمد این باشگاه‌ها است.

چرا اعتراض بازنشسته‌ها به تیم‌داری تامین اجتماعی منطقی است؟

سایت خبری «هرانا» گزارش داده که طی روزهای یک‌شنبه و دوشنبه، ۲۰ و ۲۱ اسفند، تجمعات اعتراضی در مقابل اداره کار شهرها و شهرستان‌های کرمانشاه، اهواز، شوش و اراک، کانون بازنشستگان تامین اجتماعی کرمانشاه، سازمان تامین اجتماعی شهرهای اراک و اهواز و در سالن اجتماعات تامین اجتماعی تبریز برگزار شده‌اند.

اما احتمال این‌که اعتراض بازنشسته‌های تامین اجتماعی در مورد شفاف‌سازی هزینه‌هایی که قرار است از حساب صندوق مالی آن‌ها برای یک باشگاه ورزشی شود به نتیجه‌ای برسد، بعید به نظر می‌رسد.

باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس می‌توانستند بنگاه‌های مالی امیدوارکننده‌ای برای جامعه بیمه‌شدگان و بازنشسته‌های تامین اجتماعی باشند، اگر پیشینه مدیریتی این دو باشگاه، آلوده به فسادهای گسترده نبود.

در یکی از واضح‌ترین نمونه‌ها، ۲۵ اسفند ۱۴۰۱، یعنی در فاصله دقیقا یک سال پیش‌تر از اعتراض کنونی بازنشسته‌ها، سازمان خصوصی‌سازی از سردار پاسدار «مصطفی آجرلو» به دلیل تخلفات مالی و برداشت غیرقانونی و غیرمتعارف از حساب سهام خریداران باشگاه استقلال شکایت کرد.

دوازدهم اردیبهشت ۱۴۰۱، سازمان خصوصی‌سازی اعلام کرده بود که باشگاه استقلال از فروش سهام به هوادارانش، ۳۵۹ میلیارد تومان و باشگاه پرسپولیس نیز از همین راه ۳۵۰ میلیارد تومان درآمد کسب کرده‌اند. 

اسفند ۱۴۰۱ اما سازمان خصوصی‌سازی بابت هدر دادن تمام این سرمایه توسط مدیران باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس، از آن‌ها شکایت کرد.

شهریور سال ۱۳۹۹، اسنادی از باشگاه پرسپولیس منتشر شدند که نشان می‌دادند «محمدحسن انصاری‌فرد»، از جمله مدیران اصول‌گرا و نزدیک به چهره‌هایی مانند «محمود احمدی‌نژاد» و «محمدباقر قالیباف»، در ادواری که مدیرعامل باشگاه پرسپولیس بوده، از حساب رسمی این باشگاه اقدام به خرید البسه مورد نیاز خود مانند کت و شلوار، پیراهن، شورت، جوراب، کفش و تی‌شرت از حساب باشگاه پرسپولیس کرده است.

مجموع ارقامی که فقط خرج کت، شلوار، پیراهن و جوراب محمدحسن انصاری‌فرد از حساب باشگاه پرسپولیس شده بود، به عدد ۱۸ میلیون و ۹۷۵ هزار تومان می‌رسید. قیمت هر یک دلار در آن‌ زمان ۱۱ هزار تومان بود و قیمت دلار در بازار کنونی از مرز ۶۰ هزار تومان عبور کرده است. این هزینه براساس قیمت کنونی ارز در کشور، به حدود ۹۹ میلیون تومان می‌رسد.

او از برندهای خاص مانند نمایندگی ایتالیایی «جیلاردینو» در خیابان «سئول» و «ال‌سی‌مان» از بلوار «میرداماد» تهران از حساب پرسپولیس خرید کرده بود.

نگرانی‌های بازنشسته‌هایی که بدون رضایت‌ آن‌ها یک میلیون تومان در آستانه نوروز از حقوق‌شان کسر می‌شود، برای آینده‌ای که باشگاه‌های ورزشی به جیب‌شان تحمیل می‌کند، طبیعی به نظر می‌رسد.