نگاهی به فعالیت‌های سایبری گروه داعش

هم‌زمان با آغاز حملات هوایی نیروهای بین‌المللی به مواضع گروه دولت اسلامی (داعش) در عراق، این گروه علاوه بر ادامه‌ی تحرکات خود در میدان‌های نبرد، استفاده تبلیغاتی از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی را گسترش داده و به نبرد سایبری با دنیای غرب مشغول است.

پرسش اما این است: گروه داعش در جنگ سایبری چه اهدافی را دنبال می‌کند و تاکنون چقدر موفق بوده است؟

از نخستین روزهای ماه ژوئن که حملات نظامی این گروه شروع شده، تعدادی حساب کاربری در شبکه‌های اجتماعی نظیر توئیتر و فیسبوک ایجاد شده که ادعا می‌کنند «نماینده داعش در عراق و سوریه» هستند و به انتشار اخبار، تصاویر و فیلم‌های مرتبط با این گروه می‌پردازند. این خبرها عموما به زبان‌های عربی، انگلیسی و فرانسوی منتشر می‌شوند.

دولت عراق پیشتر اعلام کرده بود که برخی از آدرس های اینترنتی و برنامه های موبایل را در این کشور فیلتر می‌کند تا مانع از فراگیرشدن پیام های داعش در اینترنت شود. اما با این حال، برخی گزارش ها از در دسترس بودن چندین وب‌سایت نیروهای داعش در این کشور خبر می‌دهند و پیام های آن ها هم‌چنان در اینترنت منتشر می شوند.

تعداد قابل توجهی از این پیام‌ها نیز از کشورهایی همچون کویت، عربستان سعودی و سایر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس منتشر شده است که نشان می‌دهد تفکرات ایدئولوژیک این گروه، لزوما در خاک عراق و سوریه نیست و شهروندان دیگری هم وجود دارند که به جای نبرد زمینی در خاک عراق و سوریه، به پیکارهای اینترنتی برای گسترش ایدئولوژی‌های داعش از کشورهای دیگر روی آورده‌اند.

تبلیغات اینترنتی و جنگ روانی

نیروهای سایبری گروه داعش پس از پیروزی های بزرگ (مانند تصرف موصل و تکریت) خبر آن را به همراه تصاویری در اینترنت منتشر کردند. برخی از این عکس ها حاوی کشتار بی رحمانه مخالفان بوده است. این خبرها سرآغاز جنگ روانی گروه داعش در اینترنت به شمار می‌رود.

علاوه بر این، گروه دولت اسلامی تاکنون شهروندانی از کشورهای امریکا و بریتانیا و یک پیشمرگ کرد را سر بریده که انتشار عمومی آن در اینترنت، با واکنش‌های شدید سران کشورهای جهان همراه بوده است.

در حالی که ویدیوهای گروه داعش در اینترنت منتشر می شوند، غرب ادعا می‌کند با تعلیق حساب‌های کاربری گروه‌های جهادی در توئیتر و یوتیوب، توانایی تبلیغاتی این گروه‌ها را به شکل محسوسی کاهش داده است و این ویدیوها در دسترس همگان نیستند. اما باید پذیرفت که تلاش ها برای جلوگیری از انتشار پیام‌های تبلیغاتی داعش و دیگر گروه‌های تندرو در اینترنت تا کنون تاثیر چندانی نداشته است.

استفاده از شبکه‌های اجتماعی

نیروهای داعش در شبکه‌های اجتماعی فعالیت‌ می‌کنند و در میان این شبکه‌ها، بیش از همه به توئیتر علاقه‌مندند. این گروه راه‌کاری را برای منتشرکردن اخبار خود در آن انتخاب کرده که از سوی الگوریتم این وب‌سایت به عنوان «اسپم» شناخته نمی شود. بسیاری از  پیام های داعش از راه اپلیکیشنی به نام «فجر البشائر» در توییتر منتشر می شوند که از سوی خود این گروه ارایه شده است. 

این برنامه پس از نصب در گوشی های اندرویدی و اتصال به اکانت توییتر فرد صاحب گوشی، پیام های داعش را پس از انتشار، در اکانت توییتر صاحب تلفن همراه منتشر می کند و به این ترتیب این پیام ها همه گیر می شوند.

با این حال توئیتر نیز بیکار نمی‌نشیند و مرتبا حساب‌های کاربری منتسب به تندروها را می‌بندد. اما باید گفت که بسته شدن اکانت های توییتر نیروهای داعش، منجر به تضعیف این گروه نخواهد شد چون آن ها به راحتی می توانند بار دیگر با اکانتی جدید در این شبکه اجتماعی ظاهر شوند و فعالیت خود را از سر گیرند.

انتشار کلیپ‌ شعله‌های جنگ در اینترنت

شبه نظامیان داعش به تازگی یک ویدئوی تبلیغاتی را منتشر کرده‌اند که به آمریکا هشدار می دهد آنها در عراق منتظر اعزام نیروهای آمریکایی هستند. این ویدئوی کوتاه که با عنوان «شعله های جنگ» منتشر شده، داعشی ها را نشان می‌دهد که تانک‌ها، سربازان مجروح آمریکا و افرادی که در حال مرگ هستند را منفجر می کنند. این فیلم با این عبارت آغاز می‌شود که جنگ تازه آغاز شده است.

این ویدیو با هشتگ‌های  (#لهيب_الحرب) به عربی و  (#FlamesOfWar) به انگلیسی در شبکه‌های اجتماعی همخوان می‌شود.

هزینه‌های مالی و سرمایه‌گذاری در جنگ اینترنتی

گزارش‌های متعددی درباره‌ی ثروت گروه داعش منتشر شده است. گزارش‌های تایید شده‌ای همچون غارت بانک‌های شهر موصل، کمک‌های تندروها از کشورهای عربستان و کویت و فروش نفت مناطق تحت تصرف این گروه همه و همه نشان‌دهنده‌ی این است که دارایی‌های داعش احتمالاً بالغ بر چند میلیارد دلار است.

این گروه که از سوی بسیاری از کارشناسان به «سازمان‌یافته‌ترین گروه تروریستی» حال حاضر جهان شهره شده، برای نبرد سایبری در جهت رسیدن به اهداف خود هزینه‌های کلانی کرده است.

گزارش شده که این گروه امکانات لازم ماهواره ای برای بهره گیری تبلیغاتی را خریداری کرده و با استفاده از لوازم ارتباطاتی پیشرفته از کشورهای همسایه که در طول سالهای اخیر از آنها حمایت کردند توانسته تیمی از اتباع کشورهای اروپایی که در این زمینه مهارت دارند را برای فعالیت‌ سایبری خود سازمان‌دهی کنند.

از آن‌جا که بسیاری از دولت‌ها به طور رسمی با گروه داعش اعلام جنگ کرده‌اند و علاوه بر بمباران هوایی و کمک به ارتش عراق و پیشمرگ‌های کرد، به تلاش‌های سایبری برای مهار این گروه روی‌ آورده‌اند، به نظر می‌رسد قضاوت درباره‌ی پیروزی یا شکست این گروه در این عرصه زود باشد.

شاید تلاش سایبری این گروه با سقوط احتمالی آن در آینده، پایان پذیرد اما این نکته را نباید فراموش کرد که اینترنت در دنیای امروز، به محلی بدل شده که عملا کنترل کردن صد در صدی فعالیت‌ها در آن غیر ممکن شده است.