با پایان فصل مدرسه و آغاز تابستان، تازه فصل داغ و تب‌دار مدارسی آغاز می‌شود که رویای ستاره شدن را در ذهن کودکان می‌پروراند. اما نه کودکان ستاره می‌شوند و نه خانواده‌ها از سرمایه‌گذاری خود رضایت دارند. مدارس فوتبال با حاشیه‌های بسیار، رانت‌های فراوان و تخلفات بی‌شمار، خار چشم این روزهای فوتبال ایران هستند.
هیات فوتبال استان تهران ۷۵ مدرسه دارای مجوز فعالیت را روی وب‌سایت رسمی خود قرار داده است. اما هزاران مدرسه فوتبال بدون مجوز در سراسر تهران و سایر شهرهای بزرگ فعالیت می‌کنند، درآمدهای هنگفتی دارند و بسیاری از آن‌ها توسط برخی نام‌های مشهور فوتبال در ایران اداره می‌شوند؛ مدارسی با حواشی بسیار.
اخاذی از خانواده‌ها، تعرض جنسی به کودکان، کلاس‌های بدون کیفیت، نداشتن لباس‌های مناسب ورزش، زمین‌های چمن مصنوعی غیراستاندارد و تبعیض میان کودکان مناطق محروم و مرفه شهر از مصادیق معضلات مدارس فوتبال در ایران هستند.
«رضا ترابیان»، مدافع سابق تیم «پرسپولیس» و مربی فوتبال در لایو حقوق کودک «ایران‌وایر» در مورد تخلفات و تبعیض‌هایی که به کودکان در مدارس فوتبال روا داشته می‌شود، صحبت کرده است.
«ایران‌وایر» هر چهارشنبه ساعت هشت شب به وقت ایران در اینستاگرام به صورت لایو در مورد حقوق کودکان با کارشناسان حوزه‌های مختلف گفت‌وگو می‌کند.
***
مرحوم «علی انصاریان»، بازیکن مطرح تیم «پرسپولیس» از جمله کسانی بود که به مدارس فوتبال بدون مجوز اعتراض داشت ولی خودش مدرسه فوتبال بدون مجوز دایر کرده و در مصاحبه با روزنامه «شهروند» گفته بود: «هیات فوتبال فقط پول می‌گیرد تا مجوز صادر کند، وگرنه این قدر افراد غیرفوتبالی پای‌شان به این مدارس باز نشده بود.»
«نادر فریاد شیران»، از مربیان باسابقه فوتبال و «بهزاد داداش زاده»، بازیکن سابق «استقلال» و پرسپولیس به شهروند گفته‌اند اتفاقات عجیب و غریبی در مدارس فوتبال در حال رخ دادن است.
هرچند این دو فرد شناخته شده توضیح بیشتری در مورد اتفاقات عجیب و غریب نداده‌اند ولی یکی از این موارد، دریافت هزینه‌های هنگفت از والدین کودکان در ازای معرفی نوجوان آن‌ها به باشگاههای استقلال و پرسپولیس بوده است.
آیا همه مدارس فوتبال مجوز رسمی دارند؟ این مجوز از کجا باید گرفته شده باشد؟ آیا هیات فوتبال استان‌ها در هر استان مجوز می‌دهد؟ مجوز چه پیش نیازهایی لازم دارد؟
پاسخ، منفی است. همه مدارس فوتبال مجوز ندارند و رانت، تاسیس مدرسه فوتبال را پیش می‌برد. با وجود این که به گفته ترابیان، برای مجوز این مدارس بیش از ۵۰ مورد قانونی و تکنیکی باید لحاظ شود، بدون هرنظارتی مدارس برپا می‌شوند.
رضا ترابیان کیست؟
رضا ترابیان فوتبال را از تیم جوانان «بانک ملی» که برای جوانان و نوجوانان در تهران به باشگاه بازیکن‌ساز معروف بود، آغاز کرد. سه سال بازی زیر نظر مربی و کسب قهرمانی‌های جوانان با این تیم برای او شروع خوبی بود. مدت دو سال به‌خاطر خدمت سربازی، برای تیم نظامی به زمین رفت و دو سال هم به تیم «بانک تجارت» رفت و با مربیانی مثل «ناصر حجازی» و «حسن روشن» کار کرد. مدت پنج سال در پرسپولیس، زیر نظر مربیان ایرانی و خارجی مثل «یورگن گده» از آلمان، «مت کوویچ» از کرواسی، «علی پروین»، «حمید درخشان» و چند مربی دیگر توپ زد. بعد از دو سال، در تیم «استاندارد لیژ» بلژیک، زیر نظر «ایویچ» بازی کرد و پس از بازگشت از این کشور، حدود پنج سال با تیم «پاس» بود.
رضا ترابیان طی حدود ۱۹ سالی که فوتبال حرفه‌ای بازی کرده، قهرمانی‌های متعدد با باشگاههای تهران و ایران یا در باشگاههای آسیایی و در مقاطعی با تیم ملی در اردوهای متفاوت داشته است. او بعد مدارک مربی‌گری خود را در ایران دریافت کرد. رضا ترابیان در حال حاضر در شهر ونکوور کانادا مربی فوتبال است.
آیا کودکان وقتی وارد مدارس فوتبال می‌شوند، حتما ستاره‌های ورزشی خواهند شد؟
رضا ترابیان توضیح می‌دهد که قطعا باید همه چیز در مدارس فوتبال استانداردهای بالایی داشته باشند؛ مثل آن‌چه به طور مشخص در اروپا اتفاق می‌افتد. بسیاری از بزرگان فوتبال اروپا قطعا از مدارس فوتبال و آکادمی‌ها بیرون آمده‌اند و اگر در ایران هم این استانداردها رعایت شوند، این اتفاق می‌افتد. ولی الزاما از مدارس فوتبال ایران ستاره بیرون نمی‌آید.
او معتقد است در این مدارس همه چیز از ریشه اشتباه است و بیشتر مدارس جنبه درآمدزایی دارند؛ به ویژه در حدود سه ماه تعطیلی تابستان.
این بازیکن سابق که برای دوره‌ای مربی فوتبال یکی از همین مدارس بوده است، بر اساس تجربه خود می‌گوید طی دو تا سه ماه نمی‌توان خیلی تکنیک به کودکان یاد داد. زیرا از نظر فنی، بچه‌ها واقعا نیاز به گذراندن دوره‌های بیشتر دارند و در این مدت نمی‌توان طوری کودکان را آموزش داد که در آینده آن‌ها تاثیرگذار باشد.
ترابیان تبلیغاتی که در مورد مدارس فوتبال انجام می‌شوند را عموما بی‌نتیجه ارزیابی می‌کند و توضیح می‌دهد کسانی که مدارس فوتبال در ایران دایر می‌کنند، یا یک سری فوتبالیست هستند که می‌خواهند از تجربیات خود استفاده کنند یا افراد اسم و رسم‌داری هستند که می‌خواهند فقط مدرسه‌ای تاسیس کنند: «برخی مجوز می‌گیرند، برخی هم نه. حتی افراد غیرفوتبالی بسیاری هم هستند که مدارس فوتبال دایر می‌کنند تا در تابستان درآمد داشته باشند.»
مدارس فوتبال استاندارد در دنیا چه ویژگی‌هایی دارند؟
رضا ترابیان از تجربه کوتاه خود از کشور بلژیک چنین می‌گوید: «فوتبال بلژیک بعد از ایتالیا، بریتانیا، آلمان و اسپانیا در اروپا، درجه دو محسوب می‌شود. در بلژیک، کودکان در رده‌های سنی متفاوت از زمین‌های چمن فوتبال با کیفیت هم‌سان با زمین‌های چمن بازیکنان حرفه‌ای فوتبال برخوردار هستند. کودکان در رده‌های سنی هشت، ۹ و ۱۰ سال با همان لباس‌هایی که ما تمرینات خود را انجام می‌دادیم، تمرین می‌کردند؛ با مربیانی در رده مربیان تیم‌های ملی فوتبال. این برای من باور کردنی نبود.»
به گفته او، نوع تغذیه، سرویس حمل و نقل کودکان هم با بازیکنان حرفه‌ای در یک رده است.
آیا در مدارس فوتبال به تغذیه و سلامت کودکان هم رسیدگی می‌شود؟
برای سنین مختلف، تمرینات متفاوت ورزشی وجود دارد و مربی ورزش باید بداند که یک کودک در یک ساعت چه ورزش‌هایی انجام دهد، چه تمریناتی با توجه به ویژگی‌های بدنی کودک برای او مفید است و از چه تغذیه‌ای باید برخوردار باشد.
رضا ترابیان از کودکانی می‌گوید که به دلیل تمرینات اشتباهی که مربی به آن‌ها داده است، آسیب بدنی جدی دیده و برای همیشه از هرگونه ورزشی محروم شده‌اند.
او تاکید دارد در کل، مدارس فوتبال ایران از استاندارد برخوردار نیستند و از دنیا بسیار عقب هستند. وضع در مدارس فوتبال شهرستان‌‌ها به مراتب وخیم‌تر است. تبعیض در مدارس جنوب شهر و مناطق محروم به نسبت محلات مرفه‌نشین بسیار زیاد است.
به گفته رضا ترابیان، برای هر کودک در ایران به طور متوسط فقط بین سه تا چهار سانتی‌متر زمین فوتبال یا زمین ورزشی موجود است.
او اضافه می‌کند که به گفته برخی مربیان در ایران، این رقم شاید حتی به دو سانتی‌متر به ازای هر کودک هم نرسد که بسیار عجیب است. در حالی که در سایر کشورهای دنیا، این رقم به حدود دو تا سه متر زمین برای هر کودک می‌رسد.
ستاره‌های فوتبالی زمین خاکی؛ افسانه یا واقعیت؟
ترابیان می‌گوید: «خودم از جنوب شهر فوتبال را شروع کردم. آن زمان مدرسه فوتبالی وجود نداشت و بچه‌ها در این زمین‌های خاکی و کوچه پس کوچه‌ها آموزش می‌دیدند. خیلی سنتی اگر کسی استعدادی داشت، از آن‌جا معرفی می‌شد؛ حالا بستگی به شانس هم داشت. اگر کسی یا یک مربی آن‌ها را در این کوچه پس کوچه‌ها و زمین‌های خاکی می‌دید که می‌توانست به جای بهتری معرفی کند، شرایط فرق می‌کرد. ما زمین‌های خاکی خیلی زیادی در تهران، چه در جنوب، چه در سایر مناطق داشتیم. همان زمین‌های خاکی یک فرصت حداقلی بودند برای بچه‌ها که از آن‌جا شروع کنند و از آن‌جا استعدادهایشان شکوفا شود و بتوانند به مراحل بالاتر برسند. ولی متاسفانه ساخت و سازها تمام زمین‌های خاکی را یک به یک از بین بردند.»
رضا ترابیان معتقد است در قدیم تورنمنت‌هایی که در زمین‌های خاکی برگزار می‌شدند، فوتبالیست‌های زیادی را به فوتبال کشور معرفی می‌کردند.
تورنمنت، مسابقاتی بین چند تیم است که معمولاً در یک رشته ورزشی و به صورت حذفی برگزار می‌شود و به مسابقات چند جانبه نیز شهرت دارد.
ترابیان می‌گوید: «با مرسوم شدن مدارس فوتبال و برچیده شدن زمین‌های خاکی، به دلیل فقر خانواده‌ها، کودکان بسیاری از بازی در همان زمین‌ها هم محروم و از گردونه این داستان خارج شدند؛ یعنی نتوانستند اصلاً خودشان را محک بزنند.»
او از آسیب‌های بازی کردن در زمین‌های خاکی هم می گوید که موجب می‌شدند بسیاری برای همیشه دچار نقص عضو شوند.
مشکلات اخلاقی مربیان مدارس فوتبال از طریق چه نهادی نظارت می‌شوند؟
هیچ نهادی نظارت بر مدارس فوتبال ایران را عهده دار نیست. کسی مسوولیت تربیت مربی حرفه‌ای را برعهده ندارد. سوءاستفاده‌های جنسی و آزار و اذیت در رابطه با بچه‌ها رخ می‌دهد ولی کسی پاسخ‌گو نیست. مربیان غربال نمی‌شوند. برای دریافت مجوز مدرسه فوتبال، هیچ سخت‌گیری انجام نمی‌شود و همه چیز به صورت سنتی پیش می‌رود.
رضا ترابیان با برشمردن این عوامل اضافه می‌کند: «همه این‌ها آسیب‌های بسیار جدی هستند که به بچه‌ها می‌رسند و شاید یک کودک یا یک خانواده را واقعاً از بین ببرند. بسیار جای تاسف است که خانواده‌ها عزیزان خود را دست چنین مربیانی می‌سپارند. خانواده‌ها باید خیلی نگران باشند.»
این بازیکن سابق پرسپولیس ادامه می‌دهد: «خانواده‌ها باید خودشان به کودکان آموزش مسایل جنسی بدهند. آزار جنسی در این مدارس رخ می‌دهد ولی به بیرون درز پیدا نمی‌کند. دلیل آن هم ترس برخی خانواده‌ها و کودکان است.»
وعده‌های خیالی و جیب‌بری از خانواده‌ها
رضا ترابیان به چند مربی که می‌شناسد و با وعده وعیدهای عجیب و غریبی به خانواده‌ها، از آن‌ها اخاذی کرده‌اند، اشاره می‌کند و تاکید دارد که این کار غیرقانونی است ولی خانواده‌هایی که از شرایط مالی خوبی برخوردار هستند، پول هنگفتی به این افراد پرداخت می‌کنند تا کودکان آن‌ها به باشگاههای معتبر معرفی شوند.
او می‌گوید در نهایت این مربیان هیچ کاری برای خانواده‌ها نکرده‌اند.
ترابیان معتقد است اگر کودکی استعداد داشته باشد، به مدارج بالا می‌رسد و نیازی به رشوه دادن خانواده‌ها نیست.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر