شایا گلدوست
من، «شایا گلدوست»، زن ترنس و کنشگر جامعه رنگینکمانی، هر هفته دوشنبه در اینستاگرام «ایرانوایر»، با یکی از اعضای جامعه رنگینکمانی درباره مسایل و مشکلات مربوط به این قشر گفتوگو میکنم. مهمان این برنامه، «ربکا سنائیکیا»، دانشجوی دکتری فلسفه و فعال در حوزه اخلاق پزشکی و فلسفه ترنس است، و درباره بازتولید ستم علیه افراد ترنس و اعضای جامعه رنگینکمانی بهدلیل کمبود اطلاعات صحیح، و عدم دسترسی به مفاهیم درست در این حوزه صحبت میکنیم.
***
متاسفانه در جامعه ایران، بهدلیل همه محدودیتهای فرهنگی، اجتماعی، مذهبی و قانونی، مطالعات و تحقیقات زیادی در حوزه جنس و جنسیت و بهخصوص جامعه رنگینکمانی صورت نگرفته است. درباره افراد ترنس به واسطه اینکه میتوانند از نظر شرعی و قانونی ترنزیشن انجام داده و جراحیهای بازتاییدجنسیت را بهطور قانونی انجام دهند، استثنائاتی وجود دارد، اما اینکه چطور و چگونه به این افراد در حوزه پزشکی و روانپزشکی پرداخته شده و تحقیقات انجام شده به چه منظور به جامعه ارائه میشود، جای بحث دارد.
متاسفانه در اکثر مطالب و محتوا ارائه شده درباره اعضای جامعه رنگینکمانی و مخصوصا افراد ترنس در ایران، اصول و نکات اخلاقی تحقیق رعایت نشده و روند تحقیق هرچند بهمنظور کمک به این جامعه، اما آسیبهای جبران ناپذیری را به آنها وارد کرده و زمینه تبعیضهای مضاعف را فراهم میکند. از مهمان برنامه درباره اصول اخلاق پزشکی در حوزه تحقیق و مطالعه درباره افراد ترنس پرسیدم.
«فعالیت در حوزه اخلاق پزشکی و کاری که من انجام میدهم، تحقیق درباره افراد ترنسجندر و اصول اخلاقیای است که میبایست در این حوزه رعایت شود، به این صورت که چطور میتوان در مورد این جامعه آسیبپذیر مطالعه و تحقیق کرد، بدون اینکه به آنها آسیب بیشتری وارد کرد. به نظر من، ما اطلاعات کمی در حوزه سلامت افراد ترنس در دنیا داریم، به همین دلیل نیاز به تحقیق و مطالعه درباره این افراد وجود دارد، اما متاسفانه دلایل زیادی نیز وجود دارد که افراد ترنس از آشکار کردن هویت خود یا حتی هویتیابی بهعنوان یک ترنس اجتناب میکنند، تا مورد آزار، خشونت و تبعیض قرار نگیرند. به همین منظور، لازم است بدانیم که چطور میتوان درباره این افراد مطالعه و تحقیق کرد، بدون اینکه به حریم خصوصی آنها وارد شد، و یا اینکه آنها را مورد تبعیض مضاعف و آسیب قرار داد.»
متاسفانه جامعه پزشکی و روانپزشکی، حتی با رویکرد مثبت به افراد با هویتهای جنسی و جنسیتی متنوع نیز، بهدلیل نبود مفاهیم و واژگان صحیح و عدم آشنایی با اصول صحیح برخورد و تعامل با مراجعان رنگینکمانی، ناخودآگاه باعث انگانگاری و بیمارپنداری و بازتولید ستم به این قشر میشوند. تاکید بر دوگانهها و پافشاری بر اصول دوگانه جنسی و جنسیتی، یکی از دلایل ایجاد چنین فضایی است. این فضا چه شرایطی را برای جامعه رنگینکمانی ومخصوصا افراد ترنس در ایران ایجاد کرده است؟
«صحبت درباره این شرایط دشوار است، یکی بهدلیل تجربه زیسته شخصی من در جامعه ایران است و دلیل دیگر اینکه صحبت درباره شرایط افراد ترنس در ایران نیازمند تحقیقات گستردهای است و متاسفانه ما افراد زیادی را نداریم که بخواهند در این حوزه مطالعه کنند، و همچنین دسترسی به جامعه ترنس برای مطالعه و تحقیق در ایران با توجه به دلایل ذکر شده، کار سادهای نیست.
نسل جدید بهدلیل گستردگی ارتباطات، در مقایسه با سالهای گذشته با علم روز دنیا آشنایی بیشتری دارد، اما متاسفانه سیستم حاکم در ایران همچنان سیستم ترنسهراس و ترنسستیزی است که باعث مداخله در روند زیست دلخواه افراد ترنس میشود. این مداخله در روند ترنزیشن و جراحی برای افراد ترنس نیز وجود دارد، و حق انتخاب آزادانه بر بدن را از این افراد را سلب میکند.
در این شرایط، حتی اگر جامعه پزشکی و روانپزشکی آگاهی داشته باشیم، هراس و ستیز سیستماتیک بر دسترسی به این منابع تاثیر منفی گذاشته، و حتی خود افراد ترنس را نیز برای دسترسی به مفاهیم و اطلاعات صحیح محدود میکند. به عنوان مثال، تفاوت زیادی بین فرد ترنسی که در تهران زندگی میکند با فرد ترنسی که در نواحی به حاشیه رانده شده زندگی میکند وجود دارد. تفاوت در امکان دسترسی به اطلاعات صحیح و بهروز و به همان میزان، شناخت و درک صحیح از خود و هویت جنسی و جنسیتی خود. من اسم این ستم و محرومیت را "ستم معرفتی" میگذارم.
به این نکته توجه کنید که اگر فردی در نقطهای به حاشیه رانده شده در ایران بتواند به امکانات و منابع دسترسی داشته و با افراد ترنسی مانند خود در ارتباط باشد، این موضوع چه تاثیر مثبتی در روند درک و خودشناسی و پذیرش خود میگذارد؟ در مقابل، میتوان شرایط را در عدم دسترسی به این امکانات نیز متصور شد. این معنایی از ستم معرفتی است که به آن اشاره کردم. یعنی بهدلیل نداشتن امکانات، اطلاعات صحیح و مفاهیم درست، افراد نتوانند تجربیات زیسته مشابه خود را با یکدیگر به اشتراک گذاشته و در این شرایط، تحت تاثیر همان سیستم ترنسهراس قرار میگیرند. این امر به چنین ستم سیستماتیکی بها داده و باعث بقای آن میشود.»
به همین دلیل صحبت و پرداختن به اخلاق پزشکی و اصول اخلاقی در مطالعات و تحقیقات در حوزه جنس و جنسیت و جامعه رنگینکمانی از اهمیت بسیاری برخوردار است. آگاهیرسانی و تولید محتوای صحیح و ایجاد امکانات برای دسترسی به این اطلاعات باعث میشود که از تولید آنچه ستم و خشونت علیه گروههای آسیبپذیر است، جلوگیری شده و به طبع مانعی برای اعمال هراس و ستیز سیستماتیک علیه جامعه رنگینکمانی و افراد ترنس است.
مطلب مرتبط:
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
ثبت نظر