زنان تاثیرگذار ایران؛ فروغ فرخزاد

«ایران‌وایر»، اولین جلد از کتاب «زنان تاثیرگذار ایران» را منتشر کرد. این کتاب، روایت صد زنی است که بر پیرامون خود، جامعه، علم، هنر، سیاست، فرهنگ، ورزش، اقتصاد و تکنولوژی تاثیر گذاشته‌اند، از موانع نظام نابرابر جنسیتی نهراسیده‌اند و مسیری را برای رشد و دستیابی زنان ایران به حق برابر انسانی خویش هموار کرده‌اند. انتخاب‌کنندگان این فهرست، مخاطبانی هستند که باور دارند از این زنان تاثیر گرفته‌اند. 

ما در جلدهای بعدی، به خدمات دیگر زنان ایرانی که در این مبارزه سهم داشته‌اند هم می‌پردازیم. شما هم می‌توانید در این انتخاب سهیم شوید، نظرات خود را برای ما بفرستید و اگر اطلاعات بیشتر و دقیق‌تری دارید، با ما در میان بگذارید. این نسخه دیجیتال است و تاثیر نظرات و پیشنهادات خود را می‌توانید در نسخه چاپی که در ماه آبان منتشر خواهد شد، ببینید.

به‌علاوه، جلد دوم کتاب با نام‌هایی بیشتر در دست تهیه است. اگر نام زنی که به‌نظر شما تاثیرگذار بوده است را در این فهرست نمی‌بینید، نام و دلیل آنکه او را تاثیرگذار می‌دانید را برای ما به ایمیل [email protected]  بفرستید.

فراموش نکنید که مجموعه کتاب‌های «زنان تاثیرگذار ایران»، برپایه انتخاب‌های شما گردآوری می‌شوند و منتخبان‌تان می‌توانند در هر عرصه‌ای، از فرهنگ، علم، آموزش، پژوهش و کنشگری گرفته تا هنر، ورزش، فعالیت‌های خیریه، سیاست، تکنولوژی، کارآفرینی، نوآوری، اقتصاد و ادبیات، گام‌های موثری برداشته باشند.

«کتاب زنان تاثیرگذار ایران را می‌توانید از این لینک دانلود کنید»

***

«فروغ فرخزاد»، سال ۱۳۱۴ در «امیریه»، یکی از قدیمی‌ترین محله‌های تهران، به دنیا آمد. فروغ فرزند چهارم خانواده‌ای با هفت فرزند بود. پدرش سرهنگ و مادرش خانه‌دار بود. تنها ۱۶ سال داشت که با «پرویز شاپور» ازدواج کرد. پرویز شاپور طنزپرداز و روزنامه‌نگاری بود که به‌خاطر نوشتن کاریکلماتور در مجله‌ی «توفیق» مشهور شد. او همسایه‌ی خانه‌ی پشتی فروغ و یکی از بستگان مادری او بود. آن‌ها صاحب فرزندی به نام «کامیار» شدند اما این ازدواج دوام نیاورد. نامه‌نگاری‌های پرویز شاپور و فروغ که از پیش از ازدواج آغاز شده بود و بعد از جدایی هم ادامه داشت در کتابی به نام «اولین تپش‌های عاشقانه قلبم» جمع‌آوری شده است.

فروغ فرخزاد بعد از جدایی مدتی به اروپا سفر کرد. او در آن‌جا با زبان‌های آلمانی، ایتالیایی و فرانسه آشنا شد و پس از بازگشت به ایران، به استخدام «استودیو فیلم گلستان» درآمد. استودیو فیلم گلستان متعلق به «ابراهیم گلستان» نویسنده و فیلمساز پیشروی ایرانی بود. بسیاری معتقدند حشر و نشر فروغ و ابراهیم گلستان باعث دگرگونی شعر او و ترقی فروغ شد. آن‌ها به دو مجموعه‌شعر «تولدی دیگر» و «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» که پس از آشنایی فروغ با گلستان منتشر شد اشاره می‌کنند.

فروغ در استودیو گلستان در سمت منشی استخدام شد اما در آن‌جا کار تدوین یاد گرفت. نمایشنامه‌نویسی کرد، آثار نمایشنامه‌نویسان دیگر را ترجمه کرد، در نمایشی به کارگردانی «پری صابری»، نمایشنامه‌نویس و کارگردان، روی صحنه رفت و بعد ساخت مستند را آغاز کرد.

او چهار سال قبل از مرگش مستندی از جذام‎خانه‌ای در تبریز به نام «خانه سیاه است» ساخت. این فیلم در فستیوال‌های مختلف مورد توجه قرار گرفت و جایزه‌ی بهترین مستند «جشنواره‌ی اوبر هاوزن» را از آن خود کرد.

«خانه سیاه است» فقط یک فیلم و یک جایزه برای فروغ نبود. فروغ موقع بازگشت از جذام‎خانه پسری را همراه خود آورد و مادرخوانده‌ی «حسین منصوری» شد. حسین که با پدر و مادرش در جذام‌خانه روزگار می‌گذرانده در قسمت‌هایی از مستند «خانه سیاه است» حضور دارد. او پس از مرگ فروغ به لندن رفت و بعدها به آلمان مهاجرت کرد.

حسین منصوری علوم اجتماعی خوانده است اما همین چند سال زندگی در کنار فروغ فرخزاد او را به سمت شعر و شاعری سوق داده است. او در حال حاضر شاعر و مترجم است.

فروغ فرخزاد برادری به نام «فریدون» داشت. او ترانه‌سرا، خواننده، کمدین و مجری برنامه‌های رادیو و تلویزیون بود. فریدون در آلمان تحصیل کرده بود و دکترای علوم سیاسی داشت. او بعد از انقلاب مدتی را در بازداشت گذراند و بعد مهاجرت کرد و در آلمان به قتل رسید.

در بزرگ‎داشتی برای فروغ، فریدون درباره‌ی خواهرش حرف می‌زند و می‌‌گوید: «زمانی که اشعار فروغ در مجله‌های آن زمان به چاپ می‌رسید، بسیاری فحش و ناسزا به او می‌دادند و او را به هرزه‌بودن متهم می‌کردند؛ چون او در شعرش از چیزهایی سخن می‌گفت که جامعه‌ی مردسالار آن دوره بازگوکردن این‌ها را از سوی یک زن نمی‌پذیرفت. وقتی او از بازوان عشقش حرف می‌زد، حتی روشنفکرها هم به او توهین می‌کردند. اما فروغ قصد عقب‌نشینی نداشت. او می‌گفت به من نگویید شاعره، من شاعر هستم و وقتی یک مرد شاعر می‌تواند از عشقش حرف بزند، من هم می‌توانم.»

فروغ فرخزاد در یک تصادف رانندگی در خیابان «دروس» تهران کشته شد، هنوز حرف آن روز دل خیلی‌ها را به درد می‌آورد. هنوز در محافل هنری از زن شاعری حرف می‌زنند که گام‌های بزرگی برداشت، هنوز شعرهایش نقد و بررسی می‌شوند، کتاب‌هایش تجدید چاپ می‌شوند، درباره‌ی شخصیت و آثارش مستند ساخته می‌شود و از او خاطره نقل می‌کنند.

زندگی کوتاه «فروغ فرخزاد» تأثیر بزرگی بر شعر فارسی داشت. فروغ تنها زن شاعری است که از پیشگامان شعر معاصر به شمار می‌رود. ۱۷‌ساله بود که اولین مجموعه‌شعرش منتشر شد و تا ۲۳‌سالگی دو مجموعه‌شعر دیگر او رونمایی شدند.

انتشار کتاب‌های فروغ فرخزاد بعد از انقلاب در دوره‌های مختلف متوقف شده اما هیچ‌گاه شعرهای او از یاد جوانان نرفته است. در مدح او شعرها گفته شده، نمایش‌ها بر روی صحنه رفته و آثار هنری متعددی خلق شده است. نامِ او نمادی از شعر و هنر فمینیستی ایران شده و مخاطبان او از نسل‌های مختلف از او و آثارش الهام گرفته‌اند. به قول سهراب سپهری که در سوگ او سرود:

«بزرگ بود

و از اهالی امروز بود

و با تمام افق‌های باز نسبت داشت

و لحن آب و زمین را چه خوب می‌فهمید».