زنان تاثیرگذار ایران؛ مهرانگیز دولتشاهی

«ایران‌وایر»، اولین جلد از کتاب «زنان تاثیرگذار ایران» را منتشر کرد. این کتاب، روایت صد زنی است که بر پیرامون خود، جامعه، علم، هنر، سیاست، فرهنگ، ورزش، اقتصاد و تکنولوژی تاثیر گذاشته‌اند، از موانع نظام نابرابر جنسیتی نهراسیده‌اند و مسیری را برای رشد و دستیابی زنان ایران به حق برابر انسانی خویش هموار کرده‌اند. انتخاب‌کنندگان این فهرست، مخاطبانی هستند که باور دارند از این زنان تاثیر گرفته‌اند. 

ما در جلدهای بعدی، به خدمات دیگر زنان ایرانی که در این مبارزه سهم داشته‌اند هم می‌پردازیم. شما هم می‌توانید در این انتخاب سهیم شوید، نظرات خود را برای ما بفرستید و اگر اطلاعات بیشتر و دقیق‌تری دارید، با ما در میان بگذارید. این نسخه دیجیتال است و تاثیر نظرات و پیشنهادات خود را می‌توانید در نسخه چاپی که در ماه آبان منتشر خواهد شد، ببینید.

به‌علاوه، جلد دوم کتاب با نام‌هایی بیشتر در دست تهیه است. اگر نام زنی که به‌نظر شما تاثیرگذار بوده است را در این فهرست نمی‌بینید، نام و دلیل آنکه او را تاثیرگذار می‌دانید را برای ما به ایمیل [email protected]  بفرستید.

فراموش نکنید که مجموعه کتاب‌های «زنان تاثیرگذار ایران»، برپایه انتخاب‌های شما گردآوری می‌شوند و منتخبان‌تان می‌توانند در هر عرصه‌ای، از فرهنگ، علم، آموزش، پژوهش و کنشگری گرفته تا هنر، ورزش، فعالیت‌های خیریه، سیاست، تکنولوژی، کارآفرینی، نوآوری، اقتصاد و ادبیات، گام‌های موثری برداشته باشند.

«کتاب زنان تاثیرگذار ایران را می‌توانید از این لینک دانلود کنید»

***

نخستین سفیر زن ایرانی و از اولین نمایندگان زن در مجلس شورای ملی، نقش خود را در تاثیرگذاری بر جنبش برابری‌خواهانه زنان بیش از مناسبش ایفا کرد. «مهرانگیز دولتشاهی» که در سال ۱۹۹۷ از سوی «بنیاد مطالعات زنان ایران» در آمریکا به‌عنوان زن سال معرفی شد، سال‌های بسیاری از عمرش را صرف ایجاد و رهبری سازمان‌های زنان در ایران و جهان کرده بود.

مهرانگیز دولتشاهی روز ۲۲آذر۱۲۹۸ در اصفهان دیده به جهان گشود. او در خانواده‌ای فرهیخته زاده شد و رشد یافت. پـدرش «محمدعلی میرزا مشکوة‌الدوله»، نمــاینده مجلس و در حکومت «پهلوی»، وزیـر پست وتلگراف‌ و تلفن بود. مادرش «اخترالملک»، دختر «هدایت‌قلی‌خان»، خواهرش «مهین»، همسر«مظفر فیروز»، وزیر کار در کابینه «احمد قوام»، دایی‌ او «صادق هدایت» و دخترعمویش «عصمت»، آخرین همسر «رضا‌شاه» بود.

مهرانگیز در چنین خانواده‌ای فرصت آن را یافت تا رشد یابد، درس بخواند و برای ادامه تحصیلات به «دانشگاه هوبولت» برلین برود، مدرک کارشناسی بگیرد و سپس در رشته علوم اجتماعی از «دانشگاه هایدلبرگ» به کسب مدرک دکترا نائل آید.

او از جوانی به فعالیت در جنبش زنان و جنبش‌های اجتماعی پرداخت. مدتی در سازمان خدمات اجتماعی و «انجمن حمایت از زندانیان» فعالیت کرد. مهرانگیز با تلاشی بی‌وقفه توانست «جامعه راه نو»‌ که بعدها به بخشی از سندیکای بین‌المللی زنان بدل شد را، پایه‌گذاری کند.

تلاش‌های مهرانگیز و دیگر هم‌وندانش، آن‌ها را به این نتیجه رساند که زنان برای رشد اجتماعی باید در انتخابات نقش‌آفرین باشند. از این رو، در سال ۱۳۳۰ همراه با «صفیه فیروز»، به دیدار «محمدرضاشاه» رفتند تا مطالبات خود را درباره حقوق انتخاباتی زنان ایران با شاه وقت در میان گذارند.

مهرانگیز مدیر کمیته مشورتی در امور بین‌امللی «سازمان زنان ایران» بود و از سال ۱۳۵۲ تا دو سال پیش از انقلاب ۱۳۵۷، ریاست «شورای بین‌المللی زنان» را بر عهده داشت.

او اما بر این باور بود که فعالیت‌های اجتماعی پیرامون حقوق زنان، بدون ورود آن‌ها به حوزه سیاست و قانون‌گذاری، کم‌فروغ خواهد ماند. از این رو در سال ۱۳۴۲، از حوزه انتخابی کرمانشاه که پدرش یکی از ملاکان بزرگ آن شهر بود، خود را کاندیدای نمایندگی در مجلس شورای ملی کرد و البته که به‌عنوان یکی از نخستین زنان ایران به نمایندگی در این مجلس انتخاب شد.

مهرانگیز به مدت ۱۲ سال نماینده کرمانشاه در مجلس شورای ملی بود و در این سال‌ها توانست در تدوین قوانین متعددی برای کسب حقوق مدنی زنان نقش‌آفرینی کند. از جمله این قوانین،‌ «قانون حمایت از خانواده»، مصوب سال ۱۳۴۶ و اصلاحات بر آن در سال ۱۳۵۴ بود. در این قانون،‌ یکی از حقوقی که برای زنان در نظر گرفته شد، حق طلاق بود.

جدیت مهرانگیز در فعالیت‌هایش، او را به گزینه مطلوبی برای نمایندگی منافع ایران در کشورهای دیگر بدل کرد. «عباسعلی خلعتبری»، وزیر امور خارجه کابینه «هویدا»، مهرانگیز دولتشاهی را به‌عنوان نخستین سفیر ایرانی زن به سفارت ایران در دانمارک فرستاد. مهرانگیز تا پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ در این سمت باقی ماند و پس از انقلاب نیز به ایران بازنگشت. او ۳۰ سال در غربت زندگی کرد و در ۲۹مهر۱۳۸۷، در ۹۱ سالگی در شهر پاریس دیده از جهان فروبست.