مینو علوی
در دنیای امروز پژوهش‌های زیادی درباره جزییات زندگی انجام می‌شود که گاه نتایج اعجاب‌آوری دارند؛ مثلا با تغییر رژیم غذایی یا عادت خواب و یا حتی انجام یک ورزش کوچک، ممکن است بتوانیم جلوی نفوذ یک بیماری سخت را در بدن‌مان بگیریم. «ایران‌وایر» در سلسله مطالبی با عنوان «سلامت روح و جسم»، به همین جزیيات و تغییرات کوچک و قابل دسترس می‌پردازد که روی کیفیت زندگی تاثیرات شگرف دارند.
***
نزدیک به یک سال از اولین موارد ابتلا به ویروس کرونا در ایران و سایر نقاط جهان می‌گذرد. در این مدت، سوال اصلی دانشمندان این بوده است که چرا شدت بیماری کووید-۱۹ در برخی افراد بیشتر است. یکی از پاسخ‌ها به این سوال، داشتن سیستم ایمنی قوی بوده است. در واقع، دانشمندان فهمیده‌اند که اکثر مرگ‌های ناشی از کووید-۱۹ در اثر واکنش بیش از حد سیستم ایمنی به ویروس و سلول‌های میزبان یا درگیر با ویروس بوده اند. بنابراین، این‌که سیستم ایمنی بدن ما به‌موقع و به اندازه کافی با ویروس مقابله کند، می‌تواند جان ما را نجات کند. اما چه‌طور می‌توان سیستم ایمنی بدن خود را قوی‌تر کرد؟
باکتری‌های روده، شما را از کووید-۱۹ به شدت محافظت می‌کنند
اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که تا کمی گلودرد می‌گیرند، دست به دامن «آموکسی سیلین» یا سایر «آنتی بیوتیک»ها می‌شوند، لطفا هر چه زودتر این عادت را ترک کنید. زیرا مصرف آنتی بیوتیک‌ها باکتری‌های روده شما را می‌کشد و تعادل زیستی میکروارگانیسم‌های روده را برهم می‌زند. چرا این باکتری‌ها را نباید از بین برد؟! چون جدا از این که باکتری‌های روده در حل مشکلات سوء هاضمه و حفظ سلامت دستگاه گوارشی ما حیاتی هستند، تحقیقات جدید نشان داده است که حضور این موجودات میکروسکوپی در روده‌ها، سیستم ایمنی بدن را نیز تقویت می‌کنند. این به آن معنا است که اگر در مجاورت ویروس یا باکتری قرار بگیریم که بیماری‌زا است، سیستم ایمنی بدن ما به سرعت آن را شناسایی و با پاسخ به‌موقع و کافی، با آن مقابله می‌کند.
این تحقیق جدید که در «دانشگاه هنگ‌کنک» انجام شده است، نشان می‌دهد که به هم خوردن تعادل در محیط زیستی میکروارگانیسم‌های روده‌ها ارتباط مستقیمی با ابتلای شدید به کووید-۱۹ دارد.
بنابراین، مرکز بیماری‌های گوارشی دانشگاه چینی هنگ‌کنک پیشنهاد کرده است که نظام‌های بهداشت و درمان دنیا در کنار تلاش برای از بین‌بردن ویروس از طریق کنترل موارد ابتلا به آن و واکسن، به فکر روده‌های شهروندان هم باشند. زیرا باکتری‌های مفید روده علاوه بر تاثیر مثبت بر سیستم ایمنی بدن، به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های التهابی مانند آسم، آلرژی، اختلالات خودایمنی و هپاتیت نیز منجر می‌شوند.
این نتایج از طریق بررسی نمونه‌های خون و مدفوع ۱۰۰ بیمار مبتلا به کووید-۱۹ و ۷۸ داوطلبی که این بیماری را نداشته‌اند، به‌دست آمده است. دانشمندان با بررسی نمونه‌های مدفوع دریافته‌اند که محیط زیستی روده افرادی که به کووید-۱۹ مبتلا شده بودند با افرادی که کرونا نداشته‌اند، از نظر تنوع باکتری‌های موجود در آن بسیار متفاوت است. در واقع، افرادی که مبتلا به کووید-۱۹ بوده‌اند، در مدفوع خود انواع کمتری از باکتری‌هایی که سیستم ایمنی بدن انسان به آن واکنش نشان می‌دهد، داشته‌اند. هر چه‌قدر بیماری فرد شدید‌تر بوده، تنوع این باکتری‌ها کمتر بوده است. در حالی‌که در افرادی که کرونا نداشته‌اند، تنوع این باکتری‌ها بیشتر بوده است.
بررسی نمونه‌های خون نیز نتایج مشابهی نشان داده است. همین امر دانشمندان را تشویق کرده است تا در مقالات بسیاری درباره فواید ورود باکتری‌ها به بدن و افزایش هوشیاری سیستم ایمنی بدن انسان صحبت کنند.
اما برای افزایش تعداد و تنوع باکتری‌های رود می‌توان از تغذیه مبتنی بر سبزیجات و لبنیات استفاده کرد. برای شستن سبزیجات وسواس به خرج ندهید و ماست و لبنیات پروبیوتیک بخورید. شواهدی دال بر این که ویروس کرونا از طریق غذا منتقل می‌شود، وجود ندارد. بنابراین لازم نیست مواد غذایی، میوه‌ها و سبزیجات را ضدعفونی کنید. فقط تمیز کردن ظروف پلاستیکی یا کاغذی که این مواد غذایی در آن قرار می‌گیرند، کافی است. حالا که مجبورید بیرون از خانه دست‌هایتان را مدام بشویید، در خانه به خود سخت نگیرید؛ مثلا اگر یک تکه میوه از دست فرزند خردسال‌تان افتاد روی فرش و او آن را خورد، دست‌پاچه نشوید. باکتری‌های روی فرش خانه شما به احتمال زیاد برای او بیماری‌زا نیستند بلکه حتی ممکن است بدن او را قوی‌تر هم کنند.
خوب بخوابید، خواب کافی درمان بسیاری از بیماری‌ها است
خواب شیرین است و وقتی که بدانیم چه‌قدر در حفظ سلامت ما در برابر ویروس‌های کشنده‌ای مثل کرونا حیاتی است، شیرین‌تر هم می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند کم‌خوابی باعث از بین رفتن و کم‌کاری «سلول‌های کشنده طبیعی» یا همان «لنفوسیت‌ها» می‌شود و به این شکل، بدن انسان را در برابر ویروس‌ها، عوامل بیماری‌زا و انواع سرطان تضعیف می‌کند.
کم‌خوابی برای سلامت روان انسان نیز مضر است و می‌تواند در به وجود آمدن اشکال حاد اضطراب و افسردگی دخیل باشد.
در دورانی که شیوع یک ویروس، روابط انسانی را دچار اختلال و ما را از در آغوش کشیدن عزیزترین‌هایمان محروم کرده، باید بیش از پیش مراقب سلامت روان خود باشیم. ساعت‌های طولانی حبس شدن در خانه و دوری کردن از دیگر انسان‌ها برای ما که موجودات اجتماعی هستیم، قطعا بزرگ‌ترین شکنجه روانی است. بنابراین خواب خود را در این روزها که مجبورید فقط در خانه بمانید و شب و روز برایتان یکی شده است، جدی بگیرید.
رختخواب خود را در محیطی آرام و کم‌نور بیاندازید و از موبایل و تلویزیون در ساعات آخر شب دوری کنید. می‌توانید پیش از خواب، ماست و دوغ کم‌چرب و کم‌نمک بخورید و بگذارید کلسیم موجود در این محصولات لبنی به مغز شما آرامش دهد. بهتر است بدانید که ماست و دوغ سرشار از کلسیم و اسیدآمینه‌ای به نام «ریپتوفن» هستند که به افزایش ترشح ملاتونین منجر می‌شوند. ملاتونین را اصطلاحا هورمون خواب می‌نامند و در اغلب داروهای درمان بی‌خوابی وجود دارد.
یا تن به آفتاب بدهید یا ویتامین د بخورید
حالا که بحث ملاتونین و اثر آن بر خواب را مطرح کردیم، بهتر است بدانیم که این هورمون جادویی آرامش‌بخش در نور آفتاب هم تولید می‌شود. وقتی پوست در مجاورت آفتاب قرار بگیرد، شروع به تولید ملاتونین می‌کند و در تنظیم خواب شما موثر خواهد بود. اما نور آفتاب یک اثر فوق‌العاده دیگر نیز دارد؛ ویتامین «د»!
حدود یک ماه قبل، یعنی ۲۱ دسامبر ۲۰۲۰، ۱۲۰ محقق، دانشمند و پزشکی که در طول یک سال گذشته مشغول مطالعه کووید-۱۹ بوده‌اند، در نامه‌ای سرگشاده به دولت‌های جهان نوشتند که شواهد روشنی وجود دارد که ویتامین د در کاهش موارد ابتلا به کرونا و بستری شدن و مرگومیر ناشی از این ویروس موثر است. آن‌ها پیشنهاد دادند که همه افراد باید روزانه چهار هزار واحد بین‌المللی از این ویتامین بخورند تا میزان بستری شدن و مرگومیر ناشی از این ویروس در میان‌مدت کاهش یابد.
این محققان در این نامه نوشته بودند که بیش از ۷۰ مطالعه در نقاط مختلف جهان نشان داده است که فقر ویتامین د در افراد، مستقیما با شدت بیمار شدن آن‌ها در مقابل ویروس کرونا در ارتباط است. زیرا این ویتامین در عملکرد درست سیستم ایمنی بدن، حیاتی است.
در ایران به‌‌واسطه محدودیت‌های عرفی و حجاب اجباری، زنان و دختران جوان مجبورند در همه فصول سال بدن خود را بپوشانند. بنابراین ما ایرانی‌ها با وجود داشتن نعمت آفتاب در اغلب روزهای سال، به طور بالقوه فقر ویتامین د داریم. در نیمه سرد سال نیز آلودگی هوا باعث می‌شود همان بخش‌های اندکی از پوست ما که در مجاورت آفتاب است نتواند، ویتامین د تولید کند. بنابراین با‌توجه به اهمیت این ویتامین در عملکرد سیستم ایمنی بدن، لازم است به صورت روزانه ویتامین د مصرف کنیم. قرص‌های ویتامین د را می‌توانید از داروخانه‌ها تهیه کنید.
شاید تامین هزینه این قرص‌ها برای بسیاری از خانواده‌ها امکان‌پذیر نباشد، بنابراین باید نسبت به مصرف غذاهایی که ویتامین د دارند، هوشیار باشیم. زرده تخم‌مرغ و برخی شیرهای پاستوریزه غنی شده با ویتامین د، منابع غذایی ارزان‌تر و در دسترس‌تری از ویتامین د هستند. بنابراین اگر جزو اقشار کم درآمد هستید و خرید قرص‌های مکمل برایتان مقدور نیست، بهتر است به‌جای ساندویچ‌های ارزان قیمتی مثل فلافل، یک نیمرو یا املت جانانه یا یک لیوان شیر غنی‌شده با ویتامین د و کمی نان در خانه بخورید.
حالا که مجبورید همیشه ماسک بزنید، سیر بخورید
بیشتر ما از ماسک‌زدن متنفریم. اما احتمالا هیچ‌چیز مثل این یک تکه پارچه جلوی دهان و بینی ما نمی‌تواند جان خودمان و اطرافیان‌مان را نجات دهد. تحقیقات نشان می‌دهند که ماسک از میزان ویروسی که ممکن است در مجاورت با فرد بیمار به ما منتقل شود، بکاهد و همین در شدت بیمار شدن ما موثر است.
اما جدا از این تاثیر شگرف، ماسک زدن از این‌که بوی سیری که در غذای دیشب خورده‌اید، در مترو یا تاکسی بپیچد نیز جلوگیری می‌کند. بنابراین خجالت نکشید و در همه غذاهایتان سیر بریزید. ماست و خیار را با سیر بخورید. حالا که در ایران فصل سیر تازه جنوب است، سیر تازه را به‌جای پیاز خام با غذایتان بخورید. خلاصه کلام این‌که از هر فرصتی برای سیر خوردن استفاده کنید. زیرا سیر حاوی مقادیر زیادی از یک اسید آمینه به نام «آلیین» است.
در اثر له یا خرد شدن سیر، آلیین موجود در آن به کمک آنزیمی به نام «آلینیز»، به «آلیسین» تبدیل می‌شود. ثابت شده است که آلیسین در درمان انواع التهاب‌ها موثر است و فواید آنتی اکسیدان‌ها را نیز دارد. از آن‌جایی که یکی از اثرات بلندمدت ابتلا به کوویدـ۱۹، بیماری‌های التهابی است، خوردن سیر به کاهش این خطر و نیز خطر ابتلا به «سندروم کووید طولانی‌مدت» هم جلوگیری می‌کند.
این روزها هر چند سخت است اما بدون شک خواهد گذشت. ما هم مانند نیاکان‌مان که از پس هزاران بیماری و همه‌گیری برآمدند، از شر این عالم‌گیری خلاص خواهیم شد. اما با توجه به این که شیوه زیست جدید انسان به سرعت در حال تخریب محیط زیست حیوانات وحشی است، احتمالا در آینده بیشتر با عالم‌گیری‌هایی از این دست مواجه خواهیم شد. پس بهتر است آستین بالا بزنیم و سبک زندگی روزمره خود را به‌نحوی تغییر دهیم که کمترین لطمه را ببینیم.
از همین بلاگ بخوانید:
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر