معجزه قارچ؛ درمان سرطان، پیشگیری از افسردگی

مینو علوی

در دنیای امروز، پژوهش‌های زیادی درباره جزییات زندگی انجام می‌شود که گاه نتایج اعجاب‌آوری دارند؛ مثلا با تغییر رژیم غذایی یا عادت خواب و یا حتی انجام یک ورزش کوچک، ممکن است بتوانیم جلوی نفوذ یک بیماری سخت را در بدن‌ خود بگیریم. «ایران‌وایر» در سلسله مطالبی با عنوان «سلامت روح و جسم»، به همین جزییات و تغییرات کوچک و قابل دسترس می‌پردازد که روی کیفیت زندگی تاثیرات شگرف دارند.

***

قارچ، این ماده بی‌مزه و گوشتی که در شکل‌ها و رنگ‌های مختلف در طبیعت وجود دارد و از روزگار قدیم در تهیه داروهای گیاهی در اقصی‌نقاط جهان مورد استفاده قرار می‌گرفته، بار دیگر معجزه کرده است. حالا دانشمندان در «دانشگاه آکسفورد» بریتانیا و شرکت داروسازی «نوکانا» با به کارگیری روشی نوین توانسته‌اند «کوردیسپین» به دست آمده از قارچ هیمالیایی را به گونه‌ای تغییر دهند که در بدن به‌ راحتی تجزیه نشود و بتواند خود را به سلول‌های سرطانی و تومورها برساند و در درمان سرطان موثر شود. 

اما در کنار این تحقیق، پژوهش دیگری نیز در «دانشگاه پنسیلوانیا» امریکا می‌گوید که خوردن مرتب همه انواع قارچ علاوه بر کمک به پیش‌گیری از سرطان و بیماری‌های قلبی، به کاهش علایم افسردگی نیز منجر می‌شود.

دانشمندان و متخصصان علوم تغذیه از سال ۱۹۵۰ درباره اثرات بی‌نظیر قارچ می‌دانستند. آن‌ها شنیده بودند که مردم محلی نپال و بخش‌هایی از چین برای هزاران سال از یک نوع قارچ هیمالیایی، داروی گیاهی تهیه می‌کنند و از آن برای درمان التهاب، بیماری‌های سخت درمانی مانند سرطان و بیماری‌های مرتبط با پیری استفاده می‌کنند. 

در طول این ۷۱ سال، صدها مطالعه درباره شفابخشی ماده استخراج شده از این قارچ با نام کوردیسپین در بیماری‌هایی مانند سرطان، بیماری‌های قلبی و عروقی، التهاب، مشکلات سلامت روان، اختلالات متابولیک، درد و بیماری‌های دستگاه تنفسی انجام شده و هر از گاهی نتایج بسیار مثبتی درباره مصرف این ماده به صورت فرآوری شده یا خام آن به دست آمده است.

با این‌حال، بیشتر این تحقیقات در مرحله کاشت‌های سلولی و آزمایش روی حیوانات باقی‌ مانده‌اند و کمتر به صورت بالینی روی انسان‌ها بررسی شده‌اند. اما به تازگی تحقیقی که در دانشگاه آکسفورد بریتانیا و شرکت داروسازی نوکانا انجام شده، پا را از مرحله آزمایش روی حیوانات فراتر گذاشته و وارد فاز دوم بالینی خود شده است.

چه‌طور قارچ هیمالیایی به درمان سرطان کمک می‌کند؟

دانشمندان در دانشگاه آکسفورد توانسته‌اند روشی را ابداع کنند که کوردیسپین را که بسیار شکننده است و در مجاورت آنزیم‌های بدن به سرعت تجزیه می‌شود، پایدارتر نگه دارند تا بتواند خود را به تومورها و سلول‌های سرطانی برساند. آن‌ها نام این دارو را «نوک-۷۷۳۸» نامیده‌ و مرحله اول مطالعه بالینی را بر روی افرادی که سرطان پیشرفته دارند، به پایان رسانده‌اند.

نتایج این مطالعه بالینی نشان داده است که بیماران به این داروی شیمی‌درمانی کمتر واکنش منفی نشان داده و می‌توانند مقادیر بیشتری از آن را تحمل کنند. هم‌چنین در بیمارانی که سرطان‌های مقاوم در برابر درمان دارند، در اثر مصرف این دارو، علایمی از فعالیت‌های ضد‌سرطان در بدن آن‌ها مشاهده شده است.

نتایج این تحقیق که در ژورنال «کانسر ریسرچ» منتشر شده، خوش‌بختانه روی موارد واقعی و بالینی نیز مثبت عمل کرده است و احتمالا در فاز دوم مطالعه بالینی نتایج محکم‌تر و امیدوارکننده‌تری را در پیش خواهد داشت.

مصرف روزانه قارچ، افسردگی را درمان می‌کند

در طب سنتی ایرانی، گل سرخ یکی از روش‌های درمان افسردگی و اضطراب است. درباره گل سرخ شواهد علمی چندانی وجود ندارد اما برای کسانی‌ که طرف‌دار درمان‌های گیاهی هستند، باید بگوییم که مطالعات نشان داده‌اند که قارچ می‌تواند به درمان افسردگی کمک کند و سلامت روان افراد را بهبود بخشد.

کمتر از ۱۰ روز پیش، محققان دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا در امریکا نتایج تحقیق خود را منتشر کردند که بر اساس آن، «ارگوتیونین» موجود در قارچ که یک آنتی اکسیدان است، می‌تواند ما را در مقابل تخریب سلول‌ها و بافت‌های مغزی محافظت کند و این یعنی در مقابل بیماری‌هایی مانند اسکیزوفرنی، افسردگی و اختلال دوقطبی کمتر آسیب‌پذیر خواهیم بود.

در این تحقیق، پژوهش‌گران با بررسی داده‌های مربوط به بیش از ۲۴ هزار امریکایی بالای ۱۸ سال، بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۶ به دنبال رابطه بین تغذیه و سلامت روان بودند که به این نتیجه شگفت‌انگیز رسیدند.

دکتر «دجبریل با»، از محققان اصلی این پژوهش در دانشگاه علوم پزشکی ایالت پنسیلوانیا گفته است: «قارچ‌ها بهترین منبع غذایی حاوی اسید آمینه ارگوتیونین هستند که به‌عنوان یک ماده ضدالتهابی شناخته می‌شود و متاسفانه بدن خود انسان نمی‌تواند آن را تولید کند. بنابراین مصرف مرتب و کافی از این ماده می‌تواند مانع استرس اکسیداتیو شود و علایم افسردگی را بهبود بخشد.»

هم‌چنین نتایج این تحقیق نشان داده‌اند قارچ سفید دکمه‌ای که رایج‌ترین و پرمصرف‌ترین نوع قارچ در امریکا و البته ایران به شمار می‌رود، حاوی مقادیر زیادی پتاسیم است که در بهبود علایم اضطراب تاثیر دارد. 

نوع دیگری از قارچ با نام «یال شیر» یا «هریسیوم» نیز باعث تحریک ترشح فاکتورهای نوروتروفیک مانند فاکتور رشد و تکثیر سلول‌های دستگاه عصبی می‌شود و در کاهش علایم افسردگی مفید است.

این تحقیق که سایر عوامل اجتماعی، از جمله طبقه و وضعیت رفاه را نیز در نظر گرفته است، می‌گوید فارغ از وضعیت اجتماعی مشارکت‌کنندگان در این تحقیق که اغلب (۶۶ درصد) زنان سفید‌پوست با تبار اروپای شمالی و غربی بوده‌اند، به مقدار قابل توجهی کمتر از کسانی‌ که قارچ نمی‌خورده‌اند، علایم اضطراب، افسردگی و مشکلات سلامت روان را گزارش کرده‌اند.

پیش از این تحقیق، مطالعات انگشت‌شماری درباره ارتباط بین خوردن قارچ و افسردگی انجام شده و آزمایش‌های بالینی اکثر آن‌ها، کمتر از ۱۰۰ شرکت‌کننده داشته است. به همین دلیل نیز محققان می‌گویند این مطالعه اهمیت بالینی بالقوه‌ای دارد و نظام سلامت عمومی باید مصرف قارچ را به عنوان ابزاری برای کاهش افسردگی و جلوگیری از بیماری‌های دیگر معرفی و تشویق کند.