آتش به اختیار

فرهنگ سیاسی ایران از انقلاب به بعد پیاپی پیچ و خم داشته و گاهی چنان اصطلاحات سیاسی ابداع یا استفاده شده که ما از بس به گوش مان غریبه بوده برای فهم آن با مشکل روبه رو شده ایم. به خاطر می آورم شبی از شب ها که آیت الله خمینی روی تلویزیون تشر زد و گفت: آدم شوید...، فشل نشوید.(نقل به مضمون) حیرت کردیم. دوستان تلفن پشت تلفن و می پرسیدند فشل یعنی چی؟ غافل از این که خودم داشتم دنبال معنایش توی دایره المعارف می گشتم. وقتی همه فهمیدند حرف خطرناکی نبوده و منظور این بوده که "شل و ول نشوید"، خیال شان راحت شد. البته بعد از آن این کلمه وارد شد به محاوره های دوستانه. همین که یک دوست ضد انقلاب بی حوصله می شد فریاد سرش می زدند که "آدم شو، فشل نشو". برای زنده ماندن از آغاز هجوم انقلاب ده ها فن پیدا کردیم که فقط یکی از آن ده ها یا صدها بند کردن به این کلمات نوین سیاسی بود و خندیدن و خندیدن.

هنگامی که در بخش های رسمی اخبار رادیو- تلویزیون به جای این که بگویند "صدام حسین"، گوینده بادی به غبغب می انداخت و می گفت " صدام یزید خائن" از خنده ریسه می رفتیم. درست مثل این بود که جوک می شنیدیم. نمی فهمیدیم پشت این جوک ها و تازه ها در فرهنگ سیاسی کشور، یک جنگ هشت ساله خودش را قایم کرده که قرار است بعد از آن که با کلمات راهش انداختند و بعد از آن که کلی جوان و پول و انرژی برایش دادیم، اسمش را می گذاریم "جنگ تحمیلی"!  آیا مجبور بودند با کلمه شروعش کنند و به هنگام تمامش نکنند و با جام زهر پایانش دهند؟  اصلا همین ترکیب "جام" و "زهر" هم که وارد یک قطعنامه مهم تاریخ معاصر ایران شد، شمه ای از واژه های تازه وارد به فرهنگ سیاسی- انقلابی است و نشان از زیر و زبر شدن ارکان ذهنی ما در میدان سیاست ورزی دارد. خوش به حال نسل های جوان که با این ابداعات بزرگ شده اند و لابد به آن نمی خندند و جدی اش می گیرند. مثل ما نمی گویند این ها که رفتنی هستند، هرچه می خواهند بگویند.

تاکید ولی فقیه  بر " آتش به اختیار" که در نطق اخیرش عمده شد، ترس به دل ها انداخته. خوشبختانه فضای مجازی زود به داد می رسد و مثل کتاب های لغت معنی همیشه در دسترس است. سکوت روی واژه های نورسیده نمی افتد. نسل های جوان فورا واژه ها را شکار و حلاجی می کنند. خوب می فهمند هر واژه تازه واردی، ورودی دارد به سرنوشت آن ها. باید ذره ذره اش را کاوید. حلاجی اش کرد. پنبه اش را زد. "آتش به اختیار" به اندازه ای در فضای رسانه های مجازی ظرف دو روز حلاجی شد که تریبون های اصولگرا مجبور شدند به ماهیت آن معنای فرهنگی بدهند و بگویند منظور رهبر، اختیار انقلابیون و سربازان امام زمان برای جلوگیری از انحراف قطار انقلاب از مسیر انقلاب است و بس!

بنابراین زمانه ای است که صداها بلند می شود. بازتاب پیدا می کند در مراکز اجرائی. نسل ما همین که رسانه ها دربست ولائی شد، دیگر صدا نداشتیم. آن ها می گفتند و ما جائی برای پاسخگوئی نداشتیم. امروز فقط  دو روز از نطق آتش به اختیار ولی فقیه گذشته، اما هنوز فضای مجازی آرام نگرفته است. کارشناسان اسلامی وارد این فضا شده اند و از خطرات آتش به اختیار می گویند. نگاه مسلط بر این نطق باز گشودن تمام و کمال دست نیروهای زورمند در خفه کردن دولت روحانی است. در این نطق اسمی از او نیست، ولی در معنا اشاره ای هم به غیر او نیست. در این نطق گفته شده دولت تعطیل است. در پرده، نه که آشکارا روشن می کند در غیاب نهادی که از نگاه ولی فقیه تعطیل است، دیگران به اختیار می توانند تعطیلی آن را به سلیقه انقلابی خود جبران کنند.

اما مفهوم تعطیل از نگاه رهبر چیست؟  حتما این است که دولت فرمانبردار صدیق رهبر نیست. لذا تعطیل به حساب می آید و دست های رهبر برای فعال کردن جایگزین دولت، می تواند به هر قیمت از آستین سپاه و بسیج و نهادهای موازی بیرون بیاید و نگذارد هدف های انقلابی خاک بخورد. هدف های انقلابی چیست؟

هر آن چه که رای دهندگان به حسن روحانی  انتظارش را دارند، از رده هدف های انقلابی خارج می شود. زیر مجموعه های دفتر رهبری که رهبر شده است سخنگوی آن ها و تنزل مقام داده است به سخنگوی یک جناح، از رهبر انتظار دارند سفت و سخت روحانی را کله پا کند. فرمان آتش به اختیار حکایت از این تنزل مقام دارد. درونمایه اش این است که : من دولت را که مردم انتخاب کرده اند دوست ندارم، از طرفی با وجود انتخابات غیر آزاد هم نتوانسته ام اوضاع را طوری کنترل کنم که از صندوق بیرون نیاید. با استناد به قانون هم نمی شود سرکوبش کرد. بنابراین وقت آتش به اختیار است. بدون توجه به سلسله مراتب قانونی، آن چه را باید و لازم می دانید خودتان اجرا کنید. برای اجرای هر امر لازم در مقابله با دولت، سراغ من نیایید. دست دست نکنید. اجرا کنید!

آیا این ها همه نشانه های قدرت حسن روحانی است؟

به نظر نمی رسد چنین باشد. همه نیروهای رزمی و اقتصادی و موشکی و فرهنگی به رقیب روحانی که انتخابات را باخت وابسته اند. چسبیده به بیت رهبری و آستان قدس که خود ولی فقیه دیگری در دل دارد، هستند. رهبر از چه نگران است؟

بی گمان از قدرت مردم. از همان که در سال 1376 و سپس در سال 1388  نادیده اش گرفت تا سال ها که  به این نقطه از ناتوانی رسید. حال دانشجویان وابسته به حکومت را فراخوانده تا پیامش را به بهانه ای  به بازوهای خود برساند. آیا این بازوها نابخردانه در دام این فرمان می افتند؟

ایکاش دشمنان دولت،  با عقل و اراده  آزاد صحنه امروز کشور را نگاه کنند. ایکاش تاریخ معاصر کشور را مثل یک دانشجو ورق بزنند. ایکاش موقعیت حساس کنونی کشور را بشناسند و در دام آتش به اختیار که به آن ها اجازه می دهد به جان خواسته های عقلائی اکثریتی از مردم، بیافتند فرو نغلطند.

یک بار هم که شده بسیج و سپاه و دیگرهمفکران جوان شان  باید به نام و خاطره ای که از آن ها در تاریخ به جا می ماند اندیشه کنند. آیا اطاعت از قدرت فردی که بیماری و پیری و خستگی، سبب شده تا با اعلام آتش به اختیار از خود سلب مسئولیت کند و جمعیت های جوان و انقلابی را به جنگ خواسته های فرهنگی و سیاسی و اقتصادی مردم  بفرستد، شرط عقل است؟  شرط عقل آن است که به رای دهندگان و منتخب آن ها احترام بگذارند.