تفکیک ژنتیکی علی مطهری یا بی‌عدالتی در جام جهانی؟

«علی مطهری» نایب رئیس مجلس شورای اسلامی ایران، در صفحه اینستاگرام خود در مورد «بی‌عدالتی» در جام جهانی فوتبال نوشته است. او ابعاد جدیدی از مرزبندی‌های سیاسی را مشخص کرده و به نظر می‌ٰرسد کمی از «ملی‌گرایی» به سمت «نژادپرستی» لغزیده باشد.

نماینده مجلس ایران در اینستاگرام خود، به حضور بازیکنان «دورگه» در تیم‌های ملی اشاره کرده و نوشته است: «در میان تیم های شرکت‌کننده در جام جهانی فوتبال، تیمهایی را می‌بینیم که از بازیکنانی با ملیت دیگر استفاده می‌کنند به این بهانه که تابعیت آن کشور را دارند.»

از دیدگاه علی مطهری، «این قضیه رقابت بین ملتها را مخدوش و ناعادلانه کرده است.» او به صورت نمونه به تیم ملی فرانسه اشاره می‌کند و می‌نویسد: «مثلاً تیم فرانسه که در آن تعداد قابل توجهی از ملیت‌های آفریقایی در آن حضور دارند در واقع تیم ملی فرانسه نیست بلکه تیم فرانسه و مستعمرات آفریقایی سابق اوست.»

اشاره او می‌تواند به بازیکنانی مانند «پل پوگبا» باشد که از پدر و مادری گینه‌ای در شهر « لنیی سورمرن» فرانسه متولد شد. یا به صورت نمونه «نبیل فکیر» دیگر بازیکن فرانسوی متولد شهر لیون فرانسه که از پدر و مادری الجزایری به دنیا آمد. خودش بازی در تیم ملی فرانسه را انتخاب کرد، اما برادر دوقلویش ترجیح داد مدتی برای تیم ملی الجزایر به میدان برود.

«عثمان دمبله» که این روزها با سرعت و تکنیک فوق العاده‌اش در روسیه دلبری می‌کند از مادری مادری سنگالی و پدری مالزیایی در شهر «ورنو» فرانسه متولد شد. «کیلین ام‌باپه» پدری کامرونی دارد و مادری که زاده الجزایر است. اما خودش در فرانسه به دنیا آمد.

از این دست بازیکنان که یا زاده از والدینی غیر فرانسوی هستند یا در کودکی همراه با خانواده خود از کشورهای دیگر به فرانسه کوچ کرده‌اند کم نیست. تیم ملی آلمان تقریبا از بازیکنانی که ملیت‌های دوگانه از صربستان، ترکیه، مجارستان و لهستان و کشورهای آفریقایی دارند لبریز است. نمونه بارزش را می‌توان در برادران «بوآتنگ» دید. هر دو از پدری آلمانی و مادری غنایی در برلین متولد شدند. «ژرومه بواتنگ» بازی در تیم ملی آلمان و برادرش «کوین پرنس بواتنگ» بازی در تیم ملی غنا را انتخاب کردند. در جام جهانی ۲۰۱۴ هم روبروی هم ایستادند.

مطهری در بخشی از مطلب خود به آلمان و بلژیک هم اشاره کرده و نوشته است: «این که چند غول آفریقایی را در داخل تیم ملی خود قرار می‌دهند نشانه ضعف فوتبال آن کشور است. ضمنا این مطلب نشان می‌دهد که اگر کشورهای آفریقایی امکانات کشورهای اروپایی را داشتند قطعا قهرمان جام جهانی می‌شدند.»

نایب رییس مجلس ایران البته برای فدراسیون جهانی فوتبال هم پیشنهادی عملی دارد: «فیفا باید این نقص و بی‌عدالتی را برطرف کند به طوری که تیم ملی هر کشوری فقط از همان ملیت تشکیل شده باشد و حتی شامل بازیکنان دو رگه نیز نباشد.» اما این که دقیقا فدراسیون جهانی فوتبال باید چگونه راه‌کار نماینده مجلس ایران را اجرا کند مشخص نیست.

به صورت نمونه بازیکنی مانند «موسی دمبله» که در شهر آنتورپ بلژیک متولد شده، از دیدگاه آقای مطهری حق بازی در تیم ملی بلژیک را ندارد. چون پدرش زاده مالی بوده و مادرش اصلیتی فلسطینی داشت. اما چگونگی رسیدن به این مرز که این بازیکنان صاحب صلاحیت بازی در تیم ملی کشوری که والدین‌شان در آن متولد نشده‌اند هستند یا نه را چگونه باید تشخیص داد؟ احتمالا با فرمولی مانند آزمایش ژنتیک یا تعیین «ژن‌های» هر منطقه جغرافیایی.

علی مطهری از یاد برده یا شاید کوشش او برای ورود به عرصه اظهارنظر در زمینه فوتبال توام با کسب اطلاعات نشده بود. «فریدون زندی» بازیکن سابق تیم ملی ایران از پدری ایرانی و مادری آلمانی در خاک آلمان متولد شد. بازیکنانی مانند اشکان دژاگه و دانیل داوری بازی در تیم ملی ایران را درحالی انتخاب کردند که از سال‌ها حتی رنگ ایران را ندیده بودند. همین طور مطهری شاید آگاه نیست که اصول سوم و پنجم فیفا، به صورت صریح به جدایی سیاست از فوتبال و همین طور فرصتٰ‌سازی برابر نژادی اشاره دارند.

اگر خانواده‌ای غنایی یا الجزایری سال‌ها قبل به دلایل فقر اقتصادی یا فشار سیاسی به سرزمینی «امن‌تر» پناه برده‌اند، قطعا برای رهایی از همین نگاه تفکیک نژادی بوده نه فقط جهت استفاده ابزاری یک کشور اروپایی از مردم سرزمین‌های مستعمره‌اش. اما از دیدگاه نماینده مجلس ایران، حضور «لوکاکو» در تیم ملی بلژیک، ادامه روند استعمارگری یک کشور اروپایی و عین بی‌عدالتی است.

نمایندگان مجلس ایران البته یدطولایی در اظهارنظرهای خاص فوتبالی دارند. تابستان سال ۹۶ «حشمت الله فلاحت پیشه»، عضو کمیسیون امنیت ملی در صفحه توییتر خود نوشت: «وزیر ورزش در مورد احتمال تبانی با سوریه توضیح دهد. این نتیجه با شخصیت حرفه ای تیم اول آسیا هم‌خوان نیست.» اشاره او به بازی ایران و سوریه در ورزشگاه آزادی بود که به تساوی دو بر دو و بالا رفتن شانس صعود سوریه به جام جهانی انجامید.

اظهارات فلاحت پیشه پای کنفدراسیون آسیا را هم به بررسی احتمال تبانی میان دو تیم ملی ایران و سوریه و دست داشتن سیاست در جریان این بازی باز کرد.

این بار یک نماینده مجلس‌، خواهان تشخیص ژنتیکی بازیکنانی که به جام جهانی اعزام می‌شوند شده و از برابری فرصت‌ها به عنوان یک «بی‌عدالتی» نام برده است.

تماشا در یوتیوب