جنس سوم؛ فتحعلی‌شاه

۳ بهمن ۱۳۹۷

خواندن در ۲ دقیقه

شاهین نجفی

فتحعلی‌شاه؛ برندگان و بردگان

فرزندم

سالها گمان بر این بود که دیکتاتورها برآمده از بستر تاریخی حضور استبدادند و تهایت قصه این است که عده‌ای می‌آَشوبند و در ستم می پیچند ودیکتاتورها سقوط می‌کنند و روزهای زیبای رهایی فرا می‌رسند. اما دیکتاتورها فرزندان راستین جامعه‌اند، رویه‌ی واقعی تک تک شهروندان، سویه‌ی حقیقی انسان پرمدعای رو به فروپاشی؛ اضمحلال سیاست و پدیداری دیرین مشارکت شهروند در سیاست، پایان‌بندی تکراری قصه‌ی آدم بدهای رشد نیافته و عقب مانده‌ی شرق و جهان زیبایی سرمایه و صنعت غرب.

قبایل بدوی و بت‌هایی از بطن جامعه می‌سازند تا «نقض حضور انسانی» را به گردنشان بیاویزند و وحشت از حقارت انسان را در برابر بت‌ها قربانی کنند، همچنانکه در مدرن‌ترین جوامع، ستارگان و سلبریتی‌ها و مدیران خیریه‌ها و هنرمندان گالری‌نشین و ورزشکاران و بانکداران و متخصصان علم، سرمشق‌های موفقیت و پیروزی برندگان‌اند و خود در بزنگاه قربانیانی معصوم؛ در برابر خیل عظیمی از بردگان بازنده با شکم‌هایی پر از مک‌دونالد و گوش‌هایی سیر از موسیقی و الکل و مصرف و سرعت و مواد و فراموشی.

«فتحعلی‌شاه» مرثیه ای برای همه است؛ مرثیه ای برای سقوط تمامی ارزش ها. و نه تنها شکایت های روشنفکرانه و تحقیق شده حتی، که لبخندی تلخ در برابر تمام بازی‌های روز. تلخندی به همه‌ی مواضع سیاسی و هنری و فکری و فرهنگی؛ نمایش بیهودگی چپ و راست، بالا و پایین.

موسی با خدا و فرعون همدست است و بردگان، کارگرانی گوساله‌پرست‌اند نشسته پای تلویزیون.

مبهوت به آسمان خیره می‌شوی و تو می‌مانی و مشتت و ضربه‌هایی به زمین

«چی فکر می‌کردیم، چی شد؟»

پیش از اینکه به این پرسش برسی و خودت را ویران کنی، در «آینده» غرق شو..

ریاضی در برابر سیاست

تکنیک در برابر احساس

سکوت در برابر سقوط

مختصات ویرانی را

هندسه‌ی فروپاشی را

ترسیم کن

با فریادت آرامش فروروندگان را برهم نزن

نجاتی در کار نیست