بعیدی‌نژاد: افزایش قیمت بنزین نشانه اعتماد دولت و ملت است؛ سفیر ایران درست می‌گوید؟

فرامرز داور

«حمید بعیدی‌نژاد»، سفیر جمهوری اسلامی ایران در لندن در توییتر خود درباره افزایش قیمت بنزین در ایران به زبان‌های فارسی و انگلیسی گفته است: «اینکه در زمان اوج تحریم‌های ظالمانه و فشار به مردم، دولت با شجاعت اقدام به اجرای یک اصلاح ساختاری اقتصادی می‌کند، نشان از اعتماد دولت و ملت دارد وگرنه اجرا نمی‌شد.»

درحالی‌که سومدیریت داخلی و تحریم خارجی به رکود اقتصادی و تورم کم‌سابقه‌ای در ایران منجر شده، افزایش قیمت بنزین که به معنی فشار فوری دیگری بر معیشت اکثریت قابل‌توجهی از ایرانیان است، با واکنش اعتراضی آن‌ها در شهرهای مختلف روبه‌رو شده است.

چند ساعت پس از ادامه اعتراضات، شبکه اینترنت ایران قطع شد و گزارش‌های متنوعی از سرکوب نظامی شهروندان منتشر شد که در برخی از آن‌ها شلیک مستقیم گلوله به شهروندان دیده می‌شود. «حسن روحانی»، رییس‌جمهور گفت که خودروی شهروندان معترض از طریق دوربین‌های شهری تشخیص داده می‌شود و در جلسه سخنگوی دولت جمهوری اسلامی ایران چهار روز پس از شروع اعتراضات گفته شد که نگرانی مردم از افزایش قیمت بنزین «به دلیل تجربیات قبلی» است.

«محمدرضا باهنر»، از سیاستمداران اصولگرای جمهوری اسلامی ایران که دیدگاه‌هایی نزدیک به دولت روحانی پیداکرده، بی‌خبر نگه‌داشتن مردم از گرانی بنزین تا لحظه اجرا را ضروری خوانده و «غلامحسین اسماعیلی»، سخنگوی قوه قضاییه از قطعی اینترنت دفاع کرده و اجرای آن را «دیرهنگام» خوانده است. «مصطفی کواکبیان»، یکی از نمایندگان مجلس شورا گفته قطعی اینترنت باعث بروز مشکل در بیمارستان‌ها شده است.

 دشوار بتوان چنین وضعیتی را بازتاب و نشانه اعتماد دولت و ملت خواند. در اوج یکی از بزرگ‌ترین رکودهای اقتصادی و از عظیم‌ترین تورم‌های معاصر ایران، مجموعه حاکمیت جمهوری اسلامی ایران تصمیم به افزایش قیمت بنزین هم گرفته است.

این تصمیم حدود چهار ماه پیش از انتخابات مجلس شورای اسلامی اجرا شده است. جمهوری اسلامی ایران به دلیل تشویق مردم به حضور گسترده در رای‌گیری، به‌طورمعمول از اجرای تصمیم‌هایی که آثار اقتصادی منفی بر قدرت خرید شهروندان دارد خودداری می‌کند. این بار اما چنین تصمیمی چند هفته قبل از رقابت‌های انتخاباتی به ناگهان اجراشده و با شروع اعتراضات آیت‌الله «علی خامنه‌ای» به میدان آمده و گفته از ادامه اجرای این تصمیم حمایت می‌کند.

واقعیت این است که تصمیم به افزایش قیمت بنزین در شرایط فعلی ایران به دلیل کاهش شدید درآمدهای نفتی، از روی اضطرار و برای اداره روزانه کشور است.

حسن روحانی سه روز پیش از اجرای ناگهانی طرح افزایش قیمت بنزین گفته بود: «بالاترین مالیاتی که پیش‌بینی می‌شود سال آینده بتوانیم بگیریم ۱۵۰ هزار میلیارد تومان است، ۳۰۰ هزار میلیارد تومان دیگر که برای بودجه لازم است را از کجا بیاوریم؟ درآمد اصلی که کشور را اداره می‌کند پول‌ نفت است. از ابتدای انقلاب تاکنون برای فروش نفت و حرکت یک کشتی نفت‌کش این‌گونه مشکل نداشتیم.»

آمادگی برای مواجهه با شوک واردشده به شهروندان و اعتراضات ناشی از افزایش قیمت بنزین نشان می‌دهد که نظام جمهوری اسلامی هم اعتراضات را پیش‌بینی می‌کرده و هم اعلام افزایش قیمت بنزین از قبل را به دلیل مجموعه‌ای از نگرانی‌ها، به مصلحت نمی‌دانسته است.

بی‌پولی شدید دولت برای اداره کشور، جمهوری اسلامی ایران را ناچار از افزایش قیمت بنزین کرده است به‌گونه‌ای که از میان دو احتمال ناتوانی قریب‌الوقوع در اداره روزانه کشور ازجمله پرداخت حقوق کارکنان دولت و درنتیجه نارضایتی عمیق‌تر و احتمال اعتراضات خیابانی با افزایش قیمت بنزین در آستانه انتخابات مجلس، تصمیم به دست‌وپنجه نرم کردن با پیامدهای احتمال دوم گرفته است.

بنابراین چنین تصمیمی نه ناشی از شجاعت و نشانه اعتماد دولت و ملت که نتیجه بررسی هزینه‌های دو گزینه‌ دشوار و کمتر دشوار از دیدگاه جمهوری اسلامی ایران بوده است.