لبخند لنون

جان لنون در ترانه ی معروفش «تصور کن» Imagine آرزوی جامعه ای آرمانی در سر دارد که در آن «بهشت و جهنم وجود ندارد»، «هیچ کشوری وجود ندارد»، «هیچ دینی وجود ندارد» و «تملک وجود ندارد». گفته می شود منظور لنون از تملک، دارایی است. ولی تملک ترجمه ی possession است که در قوانین انگلیس و آمریکا معنی خاصی دارد و آن تملک مواد مخدر است. لنون در انگلیس به جرم داشتن ماریجوانا به جریمه نقدی محکوم شده بود و دولت ریچارد نیکسون آن را بهانه کرد تا سعی کند درخواست گرین کارد او را رد کند و به این ترتیب جلوی اقامت یکی از مهمترین صداهای ضد جنگ ویتنام  در آمریکا را بگیرد.

آیا کاربرد واژه ی تملک توسط لنون دو منظوره بود؟ آیا هم سرمایه داری را محکوم کرد و هم ممنوعیت مواد مخدر را؟ با توجه به تاریخچه شناخته شده استعمال مواد مخدر توسط لنون و سایر اعضای بیتلها و اشاره به آن در ترانه های متعدد، بعید نیست. و با فرض قبول این گمان می توان گفت اکنون بخشی از جامعه آرمانی لنون در حال تحقق است.

فروش و استعمال مواد مخدر «نرم» (soft)، مانند ماریجوانا، که ابتدا در دهه ۱۹۷۰ در هلند آزاد شد، اکنون تحت عنوان مصرف پزشکی به ۱۹ ایالت و منطقه آمریکا سرایت کرده و در مجالس قانونگذاری ۱۱ ایالت دیگر در حال بررسی است. مهمترین آنها کالیفرنیا، پر جمعیت ترین ایالت است که بعنوان ایالت جریان ساز این کشور شناخته می شود. و این جریانی است که ادامه طولانی ترین جنگ تاریخ آمریکا را زیر سؤل برده، بخصوص بعد از تصویب رفراندوم آزدی فروش و استعمال ماریجوانا در ایالت های اورگان و کالورادو در نوامبر سال گذشته.

روند آزاد سازی ماریجوانا در مناطق مختلف آمریکا در حالی است که این ماده مخدر هنوز طبق قانون فدرال در کل کشور غیر قانونی است و توزیع و استعمال آن مجازات سنگینی بهمراه دارد. با اینکه دولت اوباما تاکنون در برابر اقدام ایالت ها مدارا نشان داده است، انتظار می رود در ۲۰۱۳ تعداد کسانی که در آمریکا به اتهامات مربوط به مواد مخدر دستگیر می شوند از رکورد ۱/۶ میلیون نفر در ۲۰۰۹ بالاتر رود. علاوه بر هزینه سنگین انسانی این جنگ که منجر به زندانی میلیون ها نفر و کشته شدن عده بیشماری در جریان درگیری با قاچاقچیان در مناطق تولید مواد مخدر در آمریکای لاتین شده، در چهار دهه اخیر چند صد میلیارد دلار خرج در بر داشته -- خرجی که در دوران رکود اقتصادی و کسر بودجه های نجومی صدای مخالفان را بلند کرده است.

هفته گذشته خبر رسید که سازمان کشورهای قاره آمریکا در یک چرخش مهم قصد دارد قوانین و سیاست های ضد مواد مخدر را مورد تجدید نظر قرار دهد. در یک سال اخیر تعدادی از کشورهای آمریکای جنوبی صحبت از این کرده اند که تولید و مصرف برخی از مواد مخدر را آزاد و از این طریق درآمد فروش و مالیات کسب کنند و علت وجودی قاچاقچیان را تا حدی از بین ببرند. حتی به عقیده بسیاری از کارشناسان دولتی ضررهای ناشی از جنگ علیه مواد مخدر، بخصوص موادی مانند ماریجوانا، که در مطالعات متعدد تأثیر مضر آنها بر بدن کمتر از مشروبات الکلی و سیگار تشخیص داده شده، قابل توجیه نیست.

البته مثل هر تحول اجتماعی مهم دیگر، نشانه های تغییر دیدگاه ها نسبت به ماریجوانا ابتدا در زمینه های فرهنگی ظاهر شد. ویکی پدیا در لیستی ناکامل، ۸۲ فیلم سینمایی آمریکایی ساخت ۱۹۳۶ تا ۲۰۱۲ که در آنها استعمال ماریجوانا به مقدار زیاد نمایش داده شده را نام برده است. نصف بیشتر این فیلمها در ۱۳ سال گذشته بنمایش درآمده اند. در یک دهه اخیر هم بسختی می توان سریال تلویزیونی پر بیننده ای را پیدا کرد که به ماریجوانا اشاره ای مثبت یا خنثی نکرده باشد.

اولین باری که برای گرقتن نسخه مصرف پزشکی ماریجوانا به دکتر -- دکتر واقعی -- مراجعه کردم حدودا سه سال پیش در نزدیکی سان فرانسیسکو بود. مطبش در کنار یکی از صدها مراکز فروش ماریجوانا قرار داشت که در سالهای اخیر در شهرهای کوچک و بزرگ کالیفرنیا مجوز فعالیت دریافت کرده اند. دکتر پرسید چه مشکلی دارم گفتم درد سیاتیک. راست گفتم اما نه معاینه ای کرد نه مدرکی از من خواست. نسخه را نوشت و توانستم با آن به مدت یک سال ماریجوانا بخرم. وارد بسیاری از مراکز فروش که می شوی عین سوپرمارکت است، پر از محصولات گوناگون، از دانه ماریجوانا گرفته تا شکلات هایی که یک گاز از آنها چند ساعت اثر می گذارد. درد سیاتیکم خوبِ خوب شد.

تصورش را می توانی بکنی، جان؟ روحت شاد.

-----

نقشه بالا از inewsnetwork.org