زباله‌های نوروزی؛ از خزر تا خلیج فارس و تخت جمشید و همه‌جا

بهار در ایران فصل تولد دوباره طبیعت و گردش و تفریح و تعطیلات مردم است، اما همین تعطیلات و گردش و تفریح حالا مدتهاست به بلای جان طبیعت تبدیل شده است. دلیل آن نیز حجم بسیار زیاد زباله هایی است که بخشی از مردم در مسافرت‌های نوروزی خود در دامن طبیعت یا گوشه و کنار آثار تاریخی و شهرها به امان خدا رها می کنند.

در نوروز امسال من هم مانند بسیاری از شهروندان ایرانی در سفر بودم، از شمال تا جنوب کشور را برای دیدن و لذت بردن از طبیعت و آثار تاریخی و فرهنگی کشور پیمودم، اما آنچه که بیشتر از همه چیز در این سفرها توجه را جلب می کرد نه نو شدن جامه طبیعت که زباله هایی بود که برخی از مسافران نوروزی با دست خود به گوشه و کنار پرتاب می کردند. حال آنکه می توانستند با کمی صبر و تلاش زباله های خود را در محلی مناسب مانند سطل زباله بگذارند. عکسهای این گزارش را که از نقاط مختلف کشور گرفته ام نشان دهنده همین موضوع است.

در این سفرها دو نکته بیشتر از همه به چشم می خورد؛ ابتدا میزان بسیار زیاد استفاده مردم از ظروف و لوازم یکبار مصرف پلاستیکی و دوم اینکه حالا می شود گفت کمتر نقطه ای از سرزمین پهناور ایران وجود دارد که به اشغال زباله ها و به خصوص زباله های پلاستیکی در نیامده باشد.

بر اساس اعلام کارشناسان محیط زیست مواد پلاستیکی مانند ظروف یکبار مصرف، بطری های آب معدنی و دوغ و نوشابه، پوست پفک و چیپس و بیسکویت و ... از جنسی ساخته شده اند که در بهترین حالت 400 تا 800 سال طول می کشد تا تجزیه شده و به طبیعت برگردند. به همین دلیل ماندگاری طولانی مدت این گونه مواد ضربه ای اساسی به ساختار طبیعی و زیبایی کره زمین وارد می کنند.

اگر چه در سالهای اخیر آموزش های زیست محیطی در جامعه ایرانی به نسبت افزایش پیدا کرده است اما با این همه هنوز بخش زیادی از مردم زباله های تولید شده توسط خود را به خصوص در طول مسافرتهایی مانند سفرهای نوروزی در همان محل تفریح و اقامت خود رها می کنند.

البته ذکر این نکته نیز لازم است که در برخی از مکان‌ها مانند اماکن توریستی و گردشگرپذیر متولیان این اماکن اقدام به جمع آوری سریع زباله های ریخته شده توسط گردشگران می کنند، به عنوان مثال در کنار برخی از آثار تاریخی کشور گروهی افراد مسئول جمع کردن این گونه زباله ها بودند.

 اما در نقاط دیگری از کشور مانند دشت‌ها، سواحل، ارتفاعات کوه ها، جنگل‌ها و کنار رودخانه‌ها که بخشی از زیبایی‌های طبیعی این سرزمین هستند هیچ کسی برای جمع آوری این زباله ها اقدام نمی کند، به همین دلیل نیز زباله های تولید و رها شده توسط گردشگران برای مدتهای بسیار زیادی در همان محل باقی می ماند و به مرور زمان آن نقاط را به زباله دانی در دل طبیعت تبدیل می کند.

البته بر اساس برخی عکس‌ها و گزارش‌هایی که همزمان با روزهای نوروزی امسال در شبکه‌های اجتماعی و برخی وب‌سایتهای خبری منتشر شد در تعدادی از شهرها و روستاهای کشور گروه هایی از مردم محلی اقدام به انجام فعالیت هایی برای پاکسازی طبیعت و یا جلوگیری از رها کردن زباله گردشگران کرده اند. به عنوان مثال در برخی از این موارد گروه های دوست دار و حامی محیط زیست با توزیع کیسه زباله در میان گردشگران از آنها می خواستند که پس از بازگشت از سفر زباله های خود را هم با خود از طبیعت خارج کنند.

با این حال هنوز تا فراگیر شدن این گونه فعالیت‌ها و به وجود آمدن دغدغه حفظ محیط زیست برای همه مردم راه درازی در پیش است، معلوم نیست چند نوروز دیگر باید در این کشور بیاید و برود تا دوست داشتن طبیعت و محیط زیست تبدیل به موضوعی ملی بشود.