شایا گلدوست
«عباس مسجدی»، رییس سازمان پزشکی قانونی کشور روز چهارشنبه ۱۸ اسفند ۱۴۰۰ در گفت‌وگو با خبرگزاری «ایلنا» درباره افراد «ترنس‌جندر» و افزایش تقاضا برای انجام جراحی‌های موسوم به «تصدیق یا بازتایید جنسیت» خبر داد. آیا واقعا تقاضا برای انجام جراحی‌های باز تایید جنسیت در ایران افزایش یافته است؟
***
«عباس مسجدی»، رییس سازمان پزشکی قانونی کشور روز چهارشنبه ۱۸ اسفند سال جاری در گفت‌وگو با «ایلنا» درباره جراحی‌های موسوم به تصدیق یا بازتایید جنسیت افراد ترنس‌جندر صحبت کرده و گفته تقاضا برای انجام این جراحی در ایران بیشتر از کشورهای غربی است.
مسجدی در پاسخ به این پرسش ایلنا که آیا تعداد متقاضیان زن بیشتر است یا مرد، گفته است: «در مقایسه با کشورهای غربی، آمار ما زیاد نیست اما در مقایسه با سال‌های گذشته، این موضوع در زنان بیشتر شده است. تا چهار الی پنج سال پیش مردان بیشتر درخواست تغییر جنسیت داشتند اما این آمار در سال‌های اخیر به سمت زنان بیشتر شده است و ما هم این زنگ خطر را برای متولیان تصمیم‌گیر، هم در مجلس، هم در مجامع فرهنگی و هم در دولت به صدا درآورده‌ایم. بنابر ارزیابی اولیه‌ای که ما انجام داده و شاید مهم‌ترین علتی که تاکنون به آن رسیده‌ایم، استفاده بی‌حد و حصر و خارج از چارچوب از فضای مجازی است.»
لازم به ذکر است استفاده او از واژه مردان، اشاره به زنان ترنس و مقصودش از زنان، مردان ترنس است.
ترنس یا ترنس‌جندر یک واژه چتری است و به شخصی گفته می‌شود که هویت جنسیتی خود را مغایر با جنسیتی که در بدو تولد بر اساس ظاهر اندام جنسی به او نسبت داده شده است، تعریف می‌کند.
زن ترنس به شخصی گفته می‌شود که با جسم و اندام جنسی منتسب به مردانه متولد شده است و جنسیت مردانه به او نسبت داده می‌شود. در صورتی که او خودش را یک زن می‌داند و هویت جنسیتی خویش را زنانه تعریف می‌کند.
مرد ترنس به شخصی گفته می‌شود که با جسم و اندام جنسی منتسب به زنانه به دنیا آمده است و جنسیت زنانه به او نسبت داده می‌شود. در حالی که او هویت جنسیتی خود را مردانه تعریف می‌کند و خویش را یک مرد می‌داند.
البته ترنس‌ها می‌توانند هویت جنسیتی «غیردوگانه» یا «نان‌باینری» نیز داشته باشند و با وجودی که جنسیت نسبت داده شده به خود را نمی‌پذیرند اما خودشان را متعلق به هیچ‌کدام از دو قالب زنانه و مردانه ندانند.
در ادبیاتی که مقامات دولتی و حکومتی و حتی برخی از پزشکان و روان‌شناسان در صحبت‌های خود درباره افراد ترنس استفاده می‌کنند، به دفعات از واژه غلط «تغییر‌جنسیت» برای اشاره به پروسه ترنزیشن و جراحی‌های افراد ترنس استفاده می‌شود. این در صورتی است که در سال‌های اخیر از سوی افراد ترنس و اعضا و فعالان حوزه رنگین‌کمانی سعی شده است تا واژگان درستی در زبان فارسی جایگزین شود. در واقع، تصمیم برای انجام این جراحی‌ها از سوی برخی از ترنس‌ها به منظور تصدیق یا تایید جنسیتی است که خود را با آن هویت‌یابی می‌کنند. تصور تغییر جنسیت و‌هویت جنسیتی افراد، آن هم با عمل‌های جراحی، امری اشتباه و غیرممکن است.
مسجدی آمار افراد ترنسی که در کشورهای غربی تصمیم به جراحی می‌گیرند را بالاتر از ایران می‌داند اما شواهد نشان می‌دهند در جامعه‌ای مانند ایران که چارچوب‌ها و دوگانه‌های جنسی و جنسیتی در تمامی لایه‌های فرهنگی، اجتماعی و قانونی آن به وضوح مشاهده می‌شود، آمار افراد ترنسی که مجبور به جراحی هستند، بیشتر است. دلیل آن نیز اجبار افراد ترنس به گنجانیدن خود در یکی از دو گروه زنان و یا مردان است تا پذیرفته شوند و بتوانند هویت قانونی خود را با هویت جنسیتی خویش تطبیق دهند، در غیر این صورت به رسمیت شناخته نمی‌شوند و زندگی برایشان در حقیقت غیرممکن است. هرچند با انجام این جراحی‌ها نیز درصد پذیرفته شدن افراد ترنس در خانواده و جامعه به دلیل فقر فرهنگی و عدم دسترسی به اطلاعات صحیح بالا نخواهد بود اما بسیاری از افراد ترنس چاره‌ای جز این در مقابل خود نمی‌بینند.
او علت افزایش در آمار متقاضیان برای انجام جراحی را استفاده بی‌حد و حصر و خارج از چارچوب از فضای مجازی می‌داند. البته اگر از زاویه دیگری به این موضوع نگاه کنیم، وجود فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در سال‌های اخیر تاثیر مثبت خود را در اطلاع رسانی و آموزش صحیح موضوعات جنسی و جنسیتی گذاشته است. اعضای جامعه رنگین‌کمانی حضور پررنگ‌تری در این فضا دارند و داستان‌ها و تجربیات خود را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند. ایجاد چنین فضایی که وجود آن لازم اما در فضای حقیقی کشور غیرممکن است، باعث می‌شود تا افراد با دسترسی به منابع و مطالعه و تحقیق، خود، خواسته‌ها و تمایلات و گرایش جنسی و هویت جنسیتی خویش را بهتر بشناسند و برون‌آیی بیشتری در مقایسه با گذشته داشته باشند.
مسجدی در ادامه توضیح می‌دهد: «البته ما بر اساس موازین علمی، دستورالعمل سختی برای این درخواست در نظر گرفته‌ایم و مدت یک سال این افراد تحت درمان قرار می‌گیرند و تا اطمینان پیدا نکنیم که نیاز به تغییر جنسیت وجود دارد، مجوزی صادر نمی‌شود. البته این توصیه را نیز به افرادی که چنین قصدی دارند، می‌کنیم. بر اساس بررسی‌های پژوهشی که انجام داده‌ایم، بسیاری از افرادی که تغییر جنسیت می‌دهند، بعدا دچار تبعات روانی ناشی از آن می‌شوند که متاسفانه حتی آن‌ها را به سمت اقدام به خودکشی نیز می‌برد.»
البته او توضیح نمی‌دهد که منظورش از موازین علمی، دقیقا کدام منبع علمی است اما با استفاده از واژه «درمان»، بر دیدگاه بیمار‌پندارانه افراد ترنس تاکید می‌کند؛ دیدگاهی که زمینه خشونت و تبعیض را علیه این افراد افزایش می‌دهد. این در حالی است که از نظر علم پزشکی و روان‌پزشکی روز دنیا، ترنس بودگی نه تنها بیماری بلکه اختلال روانی و یا هویتی نیز محسوب نمی‌شود.
طبق آخرین نسخه طبقه‌بندی بیماری‌های سازمان جهانی بهداشت (ICD-11)، ترنس‌بودگی از لیست بیماری‌ها خارج شده است و یک ناهمگونی مستمر بین جنسیتی که فرد خود را با آن می‌شناسد و جنسیتی که از بدو تولد بر اساس ظاهر اندام جنسی به او نسبت داده شده است، تعریف می‌شود. این تغییر در رویکرد پزشکی و روان‌پزشکی در مورد ترنس‌ها قدم بسیار بزرگی در جهت بهبود شرایط آن‌ها در جوامع مختلف بوده و به انگ‌زدایی از این افراد به عنوان یک بیمار کمک کرده است.
توجه به این نکته نیز بسیار اهمیت دارد که تبعات روانی و جسمی بعد از انجام ترنزیشن و جراحی در افراد ترنس، به عوامل بسیار زیادی بستگی دارد؛ عواملی از جمله نبود ساختار فرهنگی، خانوادگی و اجتماعی مناسب برای فرد ترنس که در آن حس امنیت، درک و پذیرش را تجربه کند، نبود فضای مناسب که فرد بتواند آزادانه و به دور از فشارهای محیطی، آرام آرام در مسیر تصمیم‌گیری برای ترنزیشن و جراحی قدم بردارد و نبود امکانات مالی و خدمات پزشکی رایگان برای افراد ترنسی که از شرایط مالی مساعد و هم‌چنین حمایت خانواده برخوردار نیستند. مهم‌تر از همه این‌ها، آن‌چه که در احساس رضایت فرد بعد از جراحی بیشترین تاثیر را دارد، کیفیت جراحی است. متاسفانه عدم دسترسی به پزشک متخصص در این حوزه، منطبق نبودن جراحی‌های انجام شده برای افراد ترنس با جدیدترین متدهای جراحی در دنیا و هم‌چنین عدم نظارت‌های لازم بر کیفیت جراحی‌ها، می‌توانند مواردی باشند که فرد ترنس را بعد از جراحی با مشکلاتی روبه‌رو کنند و یا این که دچار پشیمانی شود.
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر