تئاتری برای حمایت از کودکان و هنرمندان مبتلا به سرطان

«چهره‌اش روی صحنه نمایش فشرده شده بود. تماشاگران فکر می‌کردند که بخشی از نمایش در حال اجراست اما همه‌مان می‌دانستیم که او درد دارد. نمایش‌نامه را طوری تنظیم کرده بود که اگر درد به سراغ‌اش آمد و به خود پیچید٬ قسمتی از نمایش باشد». 

این توضیحاتی‌ست که شیوا خسرومهر به ایران وایر می‌دهد. او بازیگر تئاتر است٬ اما در نمایش «شادی حقیقی آرام و بی‌صداست» دستیار کارگردان بود. این نمایش شنبه هجدهم مرداد ماه در سالن تئاتر شهر اجرا شد. ایده‌ی نمایش از سوی بهرام ریحانی٬ پانتومیم‌کار مطرح شد و  تعدادی از هنرمندان را گرد هم آورد. نمایشی برای حمایت و کمک به هنرمندان و کودکان مبتلا به سرطان. 

آمار دقیقی از کودکان مبتلا به سرطان در ایران وجود ندارد اما به طور تقریبی سالانه 2 هزار کودک به شمار مبتلایان به این بیماری افزوده می‌شود که شایع‌ترین نوع آن سرطان خون است. به گفته محمد اسماعیل اکبری٬ رییس مرکز تحقیقات سرطان ایران ۱۸ درصد مبتلایان به این بیماری در ایران که تعدادشان 400 هزار نفر برآورد می شود، کودکان هستند که «۵۰ درصد سرطان‌های آن‌ها به مرگ می‌انجامد. در حالی‌که این آمار در دنیا حدود ۳۰ درصد است». 

بهرام ریحانی که خود به سرطان مبتلاست یک دوره از جلسات شیمی‌درمانی را کنار گذاشت تا بتواند برای ۷ روز تمرین٬ تیم نمایش را همراهی کند. او فردای نمایش برای پیگیری درمان‌ در بیمارستان فیروزگر بستری شد و در حالی‌که مراحل پذیرش را می‌گذارند٬ با ایران وایر گفت‌وگو کرد. 

طرح اجرای نمایشی در حمایت از مبتلایان به سرطان در حالی‌که هنرمندان مشارکت‌کننده هزینه‌ای بابت آن دریافت نکنند٬ زمانی به فکر ریحانی رسید که در طول جلسات درمان متوجه شد «هزاران کودک ایرانی از چهار ماهه تا ۱۵ ساله درگیر سرطان هستند و رسانه‌ای ندارند که صدای آن‌ها را پوشش دهد». افرادی که «از گوشه و کنار ایران و از دل شهرستان‌ها خود را به زحمت به تهران می‌رسانند». 

ریحانی معتقد است که برای «فرهنگ‌سازی» نمایش‌هایی در حمایت از کودکان سرطانی باید به شکل «خودجوش» در سراسر ایران به نمایش درآید تا بتوان «طی ۳۰ سال آینده فرهنگ‌سازی کرد». او در گفت‌وگو با ایران‌وایر از آمریکا مثال می‌اورد: «اگر ۳۵ سال پیش یک سیاه‌پوست در آمریکا وارد اتوبوس می‌شد٬ او را بیرون می‌انداختند. اما الان یک سیاه‌پوست رییس‌جمهور این کشور است. در واقع ۵۰ سال برای فرهنگ‌سازی زمان صرف شد تا اگر در زمین فوتبال به بازیکن سیاه‌پوستی توهین می‌شود٬ تمام دنیا علیه نژادپرستی برمی‌خیزد. باید ده‌ها حرکت مثل نمایش ما به راه افتد تا ۲۰ سال دیگر٬ فرهنگ‌سازی شود. تصور کنید ثروتمندان کمک کنند و در ایران بیمارستان‌های عالی٬ داروها و فوق متخصص‌ها با تجهیزات عالی تهیه شود تا هیچ بچه‌ای بیرون از بیمارستان نماند و ما در همه‌ی بیمارستان‌ها تخت خالی داشته باشیم».

«شادی حقیقی٬ آرام و بی‌صداست» با استقبال دعوت‌شدگان روبه‌رو شد. به گفته دست‌اندرکاران این نمایش مبلغ ۱۱۰ میلیون تومان در سالن نمایش جمع‌آوری شد که «بین هنرمندان و کودکان مبتلا به سرطان که در سالن حضور داشتند٬ تقسیم خواهد شد». 

در سالن نمایش چهار کودک مبتلا به سرطان نیز حضور داشتند. دو پسر و دو دختر که از بیماران سرطانی بیمارستان انتخاب شده‌ بودند. کودکانی که وضعیت عمومی جسمانی آن‌ها طبق نظر پزشک به شکلی بود که اجازه داشتند راه بروند و به مدت ۳ تا ۴ ساعت روی صندلی بنشینند. در کنار آن‌ها هنرمندانی نیز حضور داشتند که از بیماری سرطان رنج می‌برند؛ مصطفی عبداللهی٬ حسین محب‌اهری و مجید بهرامی. فرزند علی‌رضا نادری٬ نویسنده و کارگردان این نمایش نیز در اثر ابتلا به این بیماری جان خود را از دست داده است. 

ریحانی در صحبت‌های خود از هنرمندانی که توانایی دارند اما قدمی در این راه نمی‌‌گذارند٬ گله می‌‌کند: «سوپر استار کسی‌ست که در زندگی هنری‌اش جنبه‌های انسانی را داشته باشد وگرنه بدون این جنبه‌ها٬ هنر تنها یک سرگرمی‌ست که می‌تواند به ابتذال نیز کشیده شود. خیلی‌ها برای مجری‌گری یک‌ ساعته ۷ میلیون تومان دستمزد دریافت می‌کنند که فقط از فلان بانک و فلان شخص تقدیر و تشکر کنند اما هستند کسانی‌که سطح کاری‌شان بالاست اما به هنر٬ انسانی نگاه می‌کنند». 

گلایه‌مندی ریحانی تنها هنرمندان را دربر نمی‌گیرد. او در حالی‌که «همه‌ی اقشار جامعه» را به حمایت و کمک به کودکان سرطانی دعوت می‌کند٬ از ورزش‌کاران نیز گله می‌کند: «مردم از درآمد فوتبالیست‌ها مطلع هستند. خیلی از آن‌ها در پارکینگ‌های خانه‌ی خود چندین مدل پورشه و مازاراتی دارند اما قدمی برای کارهای این‌چنینی برنمی‌دارند. هیچ‌وقت شنیده نشده که فوتبالیست‌ها٬ به جز چند نام آشنا٬ به این مراسم‌ بیایند و بگویند کمکی می‌کنند که مثلا ۲۰ کودکان سرطانی٬ کم‌تر درد بشکند». 

بازتاب اجرای این نمایش به گفته‌ی شیوا خسرومهر مانند «معجزه‌ای بود که اتفاق افتاد». او از وضعیت ریحانی هنگام تمرین می‌گوید: «ترس بهرام این بود که حالش بد شود و نتواند به اجرا برسد. دو قسمت از برنامه طراحی و تهیه‌ی و برعهده‌ی خود بهرام بود. سر تمرین‌ها تب و لرز می‌کرد و قفسه‌ی سینه‌اش درد داشت چون نباید سرپا می‌ماند. یک هفته و ده روز از شیمی‌درمانی را عقب انداخته بود. سر حرکات آخ می‌گفت. شکم و سینه‌اش را برای عمل بریده بودند و برای همین درد داشت. روی صحنه دو بار درد به سراغ او آمد». 

طبق اظهارات خسرومهر از طرف کشورهای ترکیه و هندوستان از اعضای تیم برای اجرای دوباره دعوت به عمل آمده است اما ریحانی و خسرومهر معقتدند که «آغازگر» این راه بوده‌اند و «دیگران می‌توانند ادامه‌دهنده‌ی این راه باشند». 

ریحانی در حالی‌که تاکید می‌کند که این نمایش با «صفر ریال» به اجرا درآمده٬ می‌گوید: «مجموع کمک‌هایی که گرفتم به اندازه‌ی یک دهم هزینه‌هایی که انجام دادم نیست. در همین تهران کسانی هستند که برای یک شب دور همی جوانان ۳۰۰ میلیون تومان خرج می‌کنند اما برای چنین اقداماتی٬ کاری نمی‌کنند. مردم برای حاشیه‌ها تا صدها میلیون تومان هم خرج می‌کنند. این حرکت‌هاست که می‌تواند زندگی را معنا دار کند وگرنه که فقط خوردن و خوابیدن و مصداق این شعر است: عمر گرانمایه در این صرف شد/ تا چه خورم صیف و چه پوشم شتا». 

وی در ادامه با یادآوری از نگرانی‌ برای کودکانی که در غزه و در پی حمله‌ی اسراییل جان خود را از دست داده‌اند٬ اضافه کرد: «اشک‌هایی که برای کودکان غزه می‌ریزید٬ آفرین دارد اما برای آن‌که نشان دهید نقش بازی نمی‌کنید و اهداف خاصی ندارید برای کودکان ایرانی هم اشک بریزید. برای آن‌ها شعر بگویید. نمایش اجرا کنید و نه آن‌که کودکان غزه را وسیله‌ای برای بالا بردن خود کنید». 

در میان تماشاگران حسین پاکدل٬ بهاره رهنما٬ هدایت هاشمی و بسیاری دیگر حضور داشتند. همچنین حسین طاهری٬ رییس مرکز هنرهای نمایشی و حسین هدایتی از سهام‌داران باشگاه‌های فوتبال استیل آذین و ملوان بندرانزلی که در این مراسم 100 میلیون تومان برای حمایت از هنرمندان و کودکان مبتلا به سرطان پرداخت کرد، از حاضران در سالن بودند. اجرای این برنامه برعهده‌ی امیر جعفری بود.

برگزارکنندگان نمایش «شادی حقیقی٬ آرام و بی‌صداست» شماره‌ حسابی برای حمایت و کمک به کودکان مبتلا به سرطان اعلام کرده‌اند:

بانک اقتصاد نوین - شعبه تئاتر شهر  ۲ - ۳۴۷۹۷۸۱ - ۸۰۰ - ۱۸۷