«گل سرخ»؛ سکس در کنار اعتراضات خیابانی

 گل سرخ تازه ترین فیلم سپیده فارسی فیلمساز ساکن پاریس است که در بستر اتفاقات سال 88 و تظاهرات خیابانی، رابطه بین یک دختر جوان و مرد میانسالی را که در خانه اش سعی دارد تنها ناظر این ماجراها باقی بماند، تصویر می کند.

دختر به همراه گروهی از تظاهر کنندگان به دنبال پناهگاهی هستند تا از دست نیروهای انتظامی و نظامی بگریزند. در خانه مردی به نام علی باز مانده و همه آنجا پناه می گیرند و کمی بعد می روند ، اما از میان آنها دختری به نام سارا باز به آنجا بازمی گردد.

گل سرخ اولین بار در جشنواره تورنتو نمایش داشت و این روزها هم در جشنواره گوتنبرگ در سوئد نمایش داده شد.

با سپیده فارسی درباره این فیلم گفت و گو گرده ام.

 شما پیشتر غالباً در داخل ایران فیلم می ساختید، اما این فیلم تازه، گل سرخ، طبیعتاً بخاطر مضمون و نوع نگاه امکان ساخت در داخل ایران را نداشت....

بله، آخرین کاری که در ایران ساختم در بهار سال 88 تمام شد و من درست چند روز پیش از انتخابات از ایران آمدم بیرون. بعد از آن، شرایط بسیار متفاوت بود و من هم این بار دوست داشتم یک کاری در آزادی کامل انجام بدهم. در داخل ایران محدودیت زیاد است و برای ما که می رفتیم و می آمدیم این محدودیت ها چندجانبه بود و باید خیلی چیزها را رعایت می کردیم. به هر حال رویدادهای سال 88، رویداد بسیار مهمی در تاریخ ایران است و وقتی جواد جواهری طرح و فیلمنامه اش را به من ارائه کرد، برای من جالب بود که هم یک قصه عاشقانه را به شکل آزاد بسازم و هم به وقایع خرداد سال 88 بپردازم. طبیعتاً ساخت این فیلم در داخل ایران غیرممکن بود. ولی با توجه به این که بخش عمده فیلم در داخل یک آپارتمان می گذرد این اجازه را به ما می داد که در کشور دیگری فیلم را بسازیم.

شما درباره دو نسل حرف می زنید؛ نسل اولی که دهه شصت و وقایع تابستان سال 67 را از سر گذرانده و نسل دوم که جوانان امروز هستند. به نظر می رسد اختلاف دیدگاه این دو نسل مساله اصلی فیلم است...

بله، این یکی از مسائل مهم فیلم است. بخشی از اتفاقی که بین این دونفر می افتد به همین قضیه مربوط است و اختلاف نظری که دارند. یکی نسل ماست که انقلاب را به شکلی دیده؛ حالا چه نوجوان و چه جوان، و یکی نسل امروز که اصلاً تجربه خیابانی ندارد و در جنبش سال 88 برای اولین بار یک تجربه باز خیابانی داشت. اختلاف نظرهایی که این دو با هم دارند، هم باعث تنش می شود و هم آنها را به هم جذب می کند.

شاید بشود گفت در برخی از قسمت های فیلم نسل اول را به شکلی محکوم می کنید؛ نسلی که نمی خواهد دخالت کند و حالا به تجارت رو آورده و حتی در جایی دیالوگی هست که این مرد منتظر امضای نامه توسط معاون وزیر است...

محکوم نمی کنم.... به نظرم قابل سوال و قضاوت هستند. آنهایی که انقلاب و دهه شصت را تجربه کردند و دگر اندیش بودند، برخی شان حذف فیزیکی شدند و یا مجبور به ترک ایران شدند و یا رفتند زندان و  بعد که از زندان بیرون آمدند، به غیر از معدودی، کار سیاسی را کنار گذاشتند. کسانی که دگراندیش بودند عملاً نمی توانستند فعال سیاسی باقی بمانند. برای همین عملاً یا منفعل و سرخورده شدند یا رفتند سراغ کار تجارت و پول درآوردن. اما قضاوتی در فیلم نیست. علی در ابتدا به دلیل تجربیاتش بسیار منفعل است اما در پایان می گوید که این بار فرق دارد با گذشته و پای حرفش می ایستد. فکر می کنم فیلم بیشتر نشان می دهد که بر آن نسل چه فشارهایی آمده و این انفعال از کجا ناشی می شود. اما چیزی که هست این است که نسل بعدی به هر حال از نسل قبل سوال می کند که چرا پای حرف تان نایستادید.

اما در مورد دختر جوان هم چندان وارد جزئیات نشده اید و ما چیز زیادی درباره او نمی دانیم. فیلم سرانجام مشخص نمی کند که این دختر عاشق است یا آن طور که در جایی می گوید فقط به دنبال یک مرد و یک رختخواب است یا حتی فقط در حال سوء استفاده از این مرد برای استفاده از اینترنت او برای فرستادن پست های ممنوع اش...

نه این که در هاله ای از ابهام باشد... این دختر از یک نسل دیگر است و برخوردهایش فرق می کند. وقتی که با جوان های ایرانی بخصوص دخترها از نزدیک برخورد می کنم،یا آنها را در توئیتر دنبال می کنم، می بینم که رفتارها و دغدغه های شان بسیار فرق دارد. آنها از حال و هوای عاشقانه و آرمان گرای نسل ما فاصله گرفته اند، شاید به دلیل فشارهای همه این سالها. سارای فیلم نمونه ای از این نسل است در نتیجه می خواهد بی قید و آزاد زندگی کند. در نتیجه به نظر من سارا هم عاشق است، اما فقط دیدگاه های سیاسی او با نسل قبل فرق ندارد، بلکه نگاه عاطفی او هم متفاوت است. این که چه از این دختر می دانیم چندان مهم نیست، همان طور که در واقع چیز زیادی هم درباره نقش مرد نمی دانیم، هرچند چون ماجرا در خانه او می گذرد، بیشتر با او آشنا می شویم.

"تهران بدون مجوز" را کاملاً بر اساس تصویربرداری با تلفن همراه ساختید و این بار هم تصاویری که با تلفن ضبط شده اند نقش مهمی در فیلم دارند...

اولین بار که این کار را کردم در فیلم هرات بود. برای تهران بدون مجوز قصدم در ابتدا این بود که با تلفن همراه کار کنم، اما دیدم برای این سوژه خیابانی و مشکلاتی که هست، چاره ای جز آن وجود ندارد. کار با تلفن همراه امکانات خوبی به من می داد، از جمله فکر نکردن به مساله مجوز. این یک سال و نیم قبل از خرداد 88 بود. در اتفاقات خرداد 88 بچه ها خودشان برای پوشش دادن اخبار به تلفن همراه روی آوردند. برای گل سرخ قصد بازسازی وقایع خیابانی را نداشتیم. آن اتفاقات قابل بازسازی نیستند. برای همین خیلی سریع تصمیم گرفتم از همان تصاویر تلفن همراه که در اینترنت هست استفاده کنم. معدود تصاویری هم که خودم از جاهای دیگر به دست آوردم، هیچ کدام به قوت همان تصاویر اینترنتی نبود؛ تصاویری که مشخص نیست چه کسانی ضبط شان کرده اند.

نمایش سکس و صحنه های عریان حتی در فیلم هایی که در خارج از کشور توسط ایرانی ها ساخته شده معمول نیست، اما شما چند صحنه عریان عشقبازی در فیلم گنجانده اید...

اول گفتم که می خواستم این فیلم را بدون هیچ تعارف و خط قرمزی بسازم و این صحنه ها چیزی بود که قصه ایجاب می کرد اینچنین به تصویرشان کشید. لب مطلب رابطه عاطفی بین این دو شخصیت بود در یک فضای تنش آمیز که قصه را پیش می برد. برای نمایش این موضوع لازم بود که صحنه های برهنه هم داشته باشیم تا خشونتی که این دختر از بیرون با خودش به داخل می آورد در این رابطه دیده شود و ببینیم تنشهای بیرون چگونه بر رابطه عاطفی بین این دو سایه می اندازد. به جز با نمایش صحنه های عریان، راه دیگری برای به تصویر کشیدن این وجه آنطور که در قصه ایجاب می کرد وجود نداشت. سوال اول این بود که آیا اصلاً این کار را بکنیم یا نه؟ که جواب مثبت بود و بعد سوال دوم این بود که چگونه این کار را بکنیم و آیا بازیگران ایرانی که به نقش بخورند می توانیم پیدا کنیم که آمادگی ایفای چنین نقشی را داشته باشند؟ من تاکید داشتم که بازیگران باید ایرانی باشند و این انتخاب بازیگران را دشوار می کرد چون کسی که در این فیلم بازی می کرد می دانست که حداقل برای مدتی نمی تواند به ایران برود. خوشبختانه این قضیه هم حل شد و بازیگرانی پیدا کردیم که قبول کردند. فکر می کردم اگر بازیگر را باید برهنه ببینیم، خب چرا نبینیم؟ می خواستم این تابوی سینمای ایران را بشکنم که چون این قصه در ایران می گذرد، چون من ایرانی ام، چون بازیگر ایرانی داریم، پس نمی توانیم برهنگی را نشان بدهیم. قصدم شکستن این ساختار هم بود.

برای دیدن تیزر فیلم کلیک کنید.